ƏLĠAĞA HƏSƏNOV.
Odlar yurdu, № 17 sentyabr 1989.
Əliağa Hacı Süleyman oğlu Həsənov 1871-ci ildə Bakıda anadan
olmuşdur. O, şəhər gimnaziyasını və Bakı kommersiya məktəbini bitirmişdir. Ə.
Həsənov türk. ərəb, fars və rus dillərini mükəmməl öyrənmişdir.
Bakının ictimai həyatında fəal iştirak edən Ə.Həsənov şəhər dumasının
üzvü seçilmişdir. Bakıya şollar su kəmərinin çəkilməsində, kanalizasiya
şəbəkəsinin yaradılmasında, Dənizkarı parkın salınmasında onun xidmətləri
böyükdür.
Əliağa Həsənovun dövri mətbuat səhifələrində xeyli məqaləsi dərc
edilmişdir. Görkəmli Azərbaycan mütəfəkkiri Əlibəy Hüseynzadənin (1864 -
1941) buraxdığı ―Füyuzat‖ jurnalında çıxmış məqalələri xüsusilə maraqlıdır.
Ə.Həsənovun böyük rus yazıçısı L.Tolstoyla dostluq münasibətləri vardı.
Fevral – burjua inqilabından sonra Ə.Həsənov siyasi hadisələrdə yaxından
iştirak etməyə başladı. 1918-ci il martın 18-dən 22-dək Bakıda və Azərbaycanın
digər yerlərində cəbhədən qayıdan nizami erməni qoşun birlikləri 30 minə yaxın
azərbaycanlını qırdı. Onlar S.Şaumyanın göstərişi ilə Bakı Sovetinin qoşun
hissələri tərkibinə daxil edilmişdilər. Şəhərdə bu qırğının qarşısını almağa
çalışanlardan biri də Ə.Həsənov olmuşdu. O, qırğının son günü yaranmış Milli
Müsəlman Şurası Müvəqqəti İcraiyyə Komitəsinin üzvü idi. Bitərəf Ə.Həsənov
1918-ci il dekabrın 7-də Bakıda təntənəli surətdə açılmış Azərbaycan parlamentinə
üzv seçilmişdir. O, Xoyskinin təşkil etdiyi üçüncü hökümət kabinəsində maliyyə
nazirinin müavini, Nəsibbəy Yusifbəylinin I kabinəsində isə maliyyə naziri təyin
olundu. Ə.Həsənovun rəhbərliyi altında 1919-cu il sentyabrın 30-da Bakıda
Azərbaycan Dövlət Bankı fəaliyyətə başladı. Bankın Gəncədə, Şamaxıda,
Lənkəranda və başqa şəhərlərdə şabələri təşkil olundu. 1919- 1920-ci illərdə ADR-
nın 25, 50, 100, 250 və 500 manatlıq dəyərində kağız pulları dövriyyəyə buraxıldı.
Yüksək bədii zövqlə tərtib olunmuş bu əskinasların üzərində nazirlər şurasının
sədri N.Yusifbəylinin və maliyyə naziri Ə.Həsənovun imzaları var idi. Bunlar
ADR –in siyasi müstəqilliyini möhkəmləndirən iqtisadi müstəqilliyin ilk addımları
idi və milli hakimiyyətin əsas atributlarından biri sayılırdı. 1919-cu ilin sonunda
ADR hökumətinin rəsmi icazəsi ilə Bakıda şəhər upravası tərəfindən 500 manat
dəyərində istiqraz vərəqələri də dövriyyəyə daxil edildi. Buraxılan pulların
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə
hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
65
qiymətdən düşməməsi, emissiya həmçinin artmaması və devalvasiyaya
uğramaması üçün Ə.Həsənov böyük səy göstərirdi.
1919-cu il dekabrın ortalarında N.Yusifbəylinin kabinəsi istefaya çıxdığı
üçün Ə.Həsənov tutduğu vəzifəni tərk etmişdir. O, sonra Azərbaycan Dövlət
Bankının müdiri vəzifəsində (həm milli hökumət, həm də sovet dövründə)
çalışmışdır.
1920-cı il aprelin 27 –də baş verən hadisələrdən sonra da Əliağa Həsənov
Azərbaycanın mədəni – ictimai həyatında fəal iştirak etmişdir.
Öz dövrünün tanınmış ziyalısı olan Ə.Həsənov 18 mart 1933-cü ildə 65
yaşında Bakıda vəfat etmişdir.
Mövsüm Əliyev.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq,
Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
66
CƏMOBƏY HACĠNSKĠ
Odlar yurdu № 18, sentyabr 1989.
Cəmobəy Süleyman oğlu Hacinski 1888-ci il iyunun 14-də Azərbaycanın
qədim şəhərlərindən biri olan Qubada anadan olmuşdur. O, görkəmli siyasi və
ictimai xadim Mehdibəy Hacinskinin (1879 - 1941) kiçik qardaşıdır. Hələ gənc
yaşlarından Bakıya köçən C.Hacinski burada gimnaziya bitirmiş, 1907-ci ildə
Bakıda rus dilində çap olunan ―Kaspi‖ qəzetində müxbir kimi fəaliyyətə
başlamışdır. O, həmin dövrdə Peterburq Universitetinin hüquq fakultəsinə daxil
olaraq 1914-cü ildə ali təhsilini başa vurmuşdur. C.Hacinski 1915-ci ilin
dekabrından 1917-ci ilin aprelinə qədər Batum vilayətində və Dənizkənarı rayonda
dünya müharibəsi dövründə zərər çəkənlərə kömək göstərmək üzrə müsəlman
qaçqın komitəsinin müvəkkili vəzifəsində işləmişdir.
1917-ci ilin aprelində C.Hacinski Müvəqqəti hökumətin Zaqafqaziya
komitəsinin müvəkkili təyin olunmuş, iyuladək bu vəzifədə çalışmışdır. İyul
ayında isə Zaqafqaziya kəndli depupatları icraiyyə komitəsinin sədr müavini
seçilmiş və oradan nümayəndə kimi Rusiya məclisi – müəssisanına yeni seçkilər
üzrə Zaqafqaziya mərkəzi komissiyasının sədri vəzifəsinə göndərilmişdir.
1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Demokratik Respublikası elan olundu.
C.Hacinski bitərəf F.Xoyskinin (1875 - 1920) təşkil etdiyi birinci kabinədə dövlət
nəzarətçisi vəzifəsini icra etmişdir. Həmin il iyunun 17-də F.Xoyskinin başçılıq
etdiyi hökumət kabinəsi istefaya çıxdığı üçün C.Hacinski tutduğu vəzifəni tərk
etmişdir.
C.Hacinski 1918-ci il dekabrın 7-də Bakıda təntənəli surətdə açılmış
Azərbaycan parlamentinə üzv seçilmişdir.
Cəmobəy Hacinski Nazirlər Şurasının sədri Nəsibbəy Yusifbəylinin (1881
- 1920) təşkil etdiyi birinci kabinədə (14.IV.1919) və ikinci (22.XII.1919) kabinədə
poçt və teleqraf naziri təyin olunmuşdur. Onun Şimali Azərbaycanda rabitə
sahəsinin inkişafında fəaliyyəti diqqətəlayiqdir. Görkəmli Azərbaycan iqtisadçısı
Məmmədhəsən Baharlı (1896 - 1943) bu barədə 1921 –ci ildə geniş məqalə
yazmışdır. 1920-ci il martın 30-da C.Hacinski bütün kabinə ilə birlikdə istefaya
çıxmışdır.
1920-ci il aprelin 27-də baş verən hadisələrdən sonra Hacinski ədliyyə
komissarlığında inzibati – maliyyə şöbəsinin rəisi təyin olunmuşdur. 1922-ci il
aprelin 21-də əsassız ittiham olunaraq həbsə alınmış, 3 il məhbəsdə yatdıqdan
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə
hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
67
sonra bünövrəsi hələ 1919-cu ildə Arxangelsk vilayətində qoyulan və dünyada ilk
konslager hesab olunan məşhur Solovkiyə göndərilmişdir. Üç il də burada
saxlandıqdan sonra 1928-ci ilin iyulunda azad edilmiş, Bakıya qayıtmışdır.
C.Hacinski həmin ilin iyulundan respublika kənd təsərrüfatı kooperasiyası
ittifaqında (―Göybirliyi‖) plan şöbəsinin katibi və sonra müdiri olmuşdur. 1933-cü
il noyabrın 1-dən Azərittifaq sistemində işləyən C.Hacinski 1934-cü il noyabrın 6-
da sənaye kooperasiyasında baş məsləhətçi vəzifəsinə keçmişdir. Həmin vəzifənin
1937-ci il yanvarın 7-də ləğv olunması ilə əlaqədar olaraq C.Hacinski işdən
çıxarılmış, 1938-ci il noyabrın 24-də yenidən həbs olunmuş və 1942-ci ildə Kirov
vilayətinin Vyatka konslagerində həlak olmuşdur.
Mövsüm Əliyev.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə
hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
68
XUDADATBƏY MƏLĠK – ASLANOV
Odlar yurdu, № 5 – 6, mart 1989.
Məşhur alim, ixtiraçı – mühəndis Xudadatbəy Ağa oğlu Məlik – Aslanov
1879-cu ilin aprelində Şuşa şəhərində anadan olmuşdur. O, 1899-cu ildə Şuşa
realni məktəbini bitirərək, Peterbur q Yol Mühəndisliyi institutuna daxil olmuş və
1904-cü ildə ali təhsilini birinci dərəcəli diplomla başa vurmuşdur. Xudadatbəy
1901- 1904 –cü illərdə RSDFP – nın üzvü olmuş və Peterburq komitəsində
çalışmışdır. Sonra, o, heç bir partiyaya mənsub olmamış və ömrünün axırına qədər
bitərəf qalmışdır. İnstitutu bitirdikdən sonra Voloqda Petrozavodsk dəmiryolu
çəkilişi ilə əlaqədar olaraq, altı ay Peterburqda işləmişdir. O, 1905-ci ilin əvvəlində
Tiflisə köçmüş və Zaqafqaziya dəmir yolu idarəsində işləməyə başlamışdır.
Əvvəlcə stansiya rəisinin köməkçisi, sonra Zaqafqaziya dəmir yolunun ən ağır və
dağlıq hissəsi hesab edilən Suram aşırımı keçidində yol xidməti rəisinin köməkçisi,
daha sonra isə rəisi təyin olunmuşdur. Onun rəhbərliyi altında olan sahədə xeyli
mülki tikinti aparılmış, ikinci yolun çəkilişi davam etdirilmiş Çiatura marqans
mədəninə ensiz dəmir yolu çəkilmiş və s. texniki işlər görülmüşdür. Bu dövrdə
onun dörq elmi məqaləsi Peterburq jurnallarında çap olunmuşdur. İstedadlı
mühəndis dəmir yol texnikası sahəsində yeni ixtiraları ilə dünyada tanınırdı.
1917-ci ildə Rusiyada fevral – burjua inqilabı baş verdi. Həmin il martın
9-da Müvəqqəti hökümətin göstərişi ilə X.Məlik – Aslanov Tiflisə köçürülmüş və
Zaqafqaziya dəmir yolu üzrə müvəkkil təyin olunmuşdur. O, 1917-ci il noyabrın
15-də Zaqafqaziya komissarlığında Dəmir Yolu Nəqliyyatı Nazirliyi üzrə komissar
və 1918-ci il aprelin 26-da yaranmış müstəqil Zaqafqaziya Federativ Respublikası
hökümətində dəmir yolu (nəqliyyatı) naziri idi. 1918-ci ildə onun Tiflis dəmir yolu
nəqliyyatı tarixindən bəhs edən kitabı (rusca) çap olunmuşdur.
1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Demokratik Respublikası elan olundu.
Xudadatbəy Məlik – Aslanov bitərəf F.X.Xoyskinin (1875 - 1920) təşkil etdiyi
birinci kabinədə dəmir yolu nəqliyyatı naziri və poçt – teleqraf naziri olmuşdur. O,
F.Xoyskinin başçılıq etdiyi ikinci və üçüncü kabinələrdə də dəmir yolu naziri
vəzifəsini tutmuşdur. X.Məlik – Aslanov dekabrın 7-də Bakıda açılmış Azərbaycan
parlamentinin üzvü seçilmişdir. O, nazirlər şurasının sədri Nəsibbəy Yusifbəylinin
təşkil etdiyi birinci və ikinci kabinədə də həmin vəzifəni icra etmişdir. X. Məlik –
Aslanov təşkilatçılıq qabiliyyətinə görə N.Yusifbəylinin birinci müavini təyin
olunmuşdu. Bundan başqa, o, 1919-cu il iyunun 11-də yaradılmış respublika
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə
hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
69
Dövlət Müdafiə Komitəsi sədrinin birinci müavini idi.
X. Məlik – Aslanovun təşəbbüsü ilə 1919-cu ildə Bakıda ana dilində dərs
keçilən ilk dəmir yolu nəqliyyatı məktəbi açılmışdır. Onun gərgin əməyi sayəsində
Azərbaycan dəmir yolunda böyük təmir işləri aparılmış və nəqliyyatın nizamlı
surətdə işləməsi qaydaya salınmışdır.
Latın əlifbasına keçmək üçün 1919-cu ilin aprelində Nazirlər Şurasının
göstərişi ilə X. Məlik – Aslanovun rəhbərliyi altında xüsusi komisiyya yatadılmış,
həmin komissiya Azərbaycan parlamentinə layihə təqdim etmişdir. Lakin layihənin
müzakirəsi yarımçıq qalmışdır.
X. Məlik – Aslanov 1921-ci ilin əvvəllərində Azərbaycan Dövlət Tikinti
komitəsində əvvəlcə şöbə müdiri, sonra isə komitə sədri işləmişdir. Bundan sonra
o, Azərbaycan Ali Xalq Təsərrüfatı Şurası yanında dəmir yolu tikintisi idarəsinin
rəisi və şuranın məsləhətçisi idi. Azərbaycan Dövlət Plan Komitəsinin sənaye –
nəqliyyat tikinti bölməsinin üzvü (1923-1925), Zaqafqaziya Dəmir Yolu İdarəsinin
üzvü (1922 - 1924), Azərbaycan Politexnik İnstitutunun inşaat fakültəsində yol,
sənaye, nəqliyyat və tikinti bölməsinin sədri (1921- 1930), həmin fakültənin dekanı
(1924 - 1930), RSFSR və Azərbaycanın bir sıra elmi – texniki və mədəni – maarif
təşkilatlarının üzvü (1921 - 1930), SSRİ Ali Xalq Təsərrüfatı Şurasının elmi –
texniki kollegiyasının üzvü (1927 - 1930) olan Xudadatbəy Məlik- Aslanov 1926 –
1930-cu illərdə Azərbaycan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsi üzvülüyünə namizəd
seçilmişdir. Bu dövrdə onun Moskva jurnallarında bir neçə məqaləsi çap
olunmuşdur. 1927-ci ildə Politexnik İnsititutunun nəşriyyatı, 1929-cu ildə isə
Azərbaycan Dövlət nəşriyyatı X.Məlik- Aslanov dəmir yolu texnikasına aid iki
kitabını nəşr etmişdir.
X. Məlik- Aslanov 1930-cu ilin əvvəlində Azərbaycan Baş siyasi İdarəsi
tərəfindən əsassız ittiham olunub həbs edilmiş və 1933-cu ilin ortalarında azad
olunmuşdur. O, həmin ilin sentyabrın 1-dən Azərbaycan Nəqliyyat İnstitutunda
dəmir yolu kafedrasına və Azərbaycan İnşaat İnstitutunda inşaat işinin təşkili
kafedrasına rəhbərlik etmişdir. Texniki elmləri sahəsində ilk azərbaycanlı
professorlardan biri olan X. Məlik –Aslanov 1934-cu ilin avqustunda əsassız
ittiham edilərək yenidən həbs olunmuş və 1935-ci ilin iyulun 23-də vəfat etmişdir.
30-cu illərdə tuğyan edən Stalin repressiyası nəticəsində xalqımız öz görkəmli
oğullarından birini də belə itirmişdir.
M.Əlioğlu.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə
hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
70
ASLANBƏY SƏFĠKÜRDSKĠ
Odlar yurd, № 19, sentyabr 1989
Aslanbəy Ağalar oğlu Səfikürdski 1880-ci ildə Gəncə qəzasının Səfikürd
kəndində doğulmuşdur. Orta təhsilini Gəncə klassik gimnaziyasında aldıqdan sonra
o. Peterburq universitetinin hüquq fakultəsinə daxil olmuşdur. Peterburq həyatı
A.Səfikürdskinin bir ziyalı kimi formalaşmasında böyük rol oynamışdır. O, burada
azərbaycanlı tələbələrin təşkil etdiyi həmyerlilər təşkilatının üzvü olmuşdur.
Aslanbəy ali təhsilini başa çatdıraraq 1905-ci ildə Gəncəyə qayıtmışdır. O, tezliklə
Gəncədə ―Müsəlman xeyriyyə cəmiyyətinin‖ rəhbərlərindən biri, həmçinin
―aktyorlar cəmiyyəti‖nin sədri olmuşdur. 1915-ci ildə Peterburq universitetinin
professoru Boduen – de Kurtilin sədrliyi altında Kiyevdə ölkənin qeyri –rus
millətlərinin qurultayı keçirilmişdir. Qurultayda Azərbaycandan Qasımbəy
Əmircanov və Aslanbəy Səfikürdski nümayəndə kimi iştirak etmişlər. İlk dəfə
olaraq bu qurultayda ―Azərbaycan muxtariyyəti‖ haqqında məsələ qaldırılmışdır.
1919-cu ildə A.Səfikürdski bu münasibətlə yazmışdır: ―O vaxr elan olunmuşdur ki,
Azərbaycanda məskun olan xalqlar tam muxtariyyət almalıdırlar. Qurultayda
iştirak edən Gürcüstan və Ermənistan nümayəndələri də bu cür nöqteyi – nəzərdən
dayanmışlar. Onda Qafqaz xalqları arasında sərhədlər barədə indikinə nisbətən
mübahisə və fikir ayrılığı az idi. O vaxt bildirilmişdir ki, Azərbaycan bütün Bakı
və Yelizavetpol (Gəncə) quberniyalarını, Zaqatala dairəsini, İrəvan və Tiflis
quberniyalarının bir hissələrini əhatə etməlidir ki, Azərbaycan türkləri ilə
məskundur. Gürcüstan və Ermənistan nümayəndələri buna etiraz etmirdilər. Hal –
hazırda isə, təəssüf ki, bu məsələdə razılıq yoxdur‖ (―Azərbaycan‖ № 110,
28.5.1919).
A. Səfikürdski müxtəlif illərdə Gəncə və Şuşanın qəza məhkəmələrində iş
kəsmək üzrə andçı – müvəkkil vəzifəsini icra etmişdir.
1917-ci ildə Rusiyada fevraql – burjua inqilabı baş verdi. A.Səfikürdski
həmin ilin martında yaranmış Gəncə qəza icraiyyə komitəsinin tərkibinə
seçilmişdir.
1918-ci il fevralın 28-də Zaqafqaziya seymi tərəfindən təsdiq olunmuş
müsəlman fraksiyasında A.Səfikürdski ―Müsəlman sosialist blokuna‖ daxil idi.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə
hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
71
1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Demokratik Respublikası elan olundu.
A.Səfikürdski dekabrın 7-də Bakıda açılmış Azərbaycan parlamentinə üzv
seçilmişdir. O, ADR nazirlər şurasının sədri F. Xoyskinin təşkil etdiyi üçüncü
hökümət kabinəsində (26. XII. 1918) poçt – teleqraf və əmək naziri təyin
olunmuşdur. A. Səfikürdskinin həmin dövrdə Azərbaycanda bərbad hala düşmüş
poçt və teleqraf sahəsinin nizama salınmasında xidmətləri diqqətəlayiqdir. Onun
fəhlələrlə və sahibkarlar arasında əmək haqqı müqaviləsinin bağlanması və buna
ciddi nəzarət edilməsi işində rolu böyük olmuşdur.
1919-cu il martın əvvəllərində F.Xoyskinin kabinəsi istefaya çıxdığı üçün
A.Səfikürdski tutduğu vəzifəni tərk etmiş, Nəsibbəy Yusifbəylinin 1919-cu il
martın 14-də təşkil etdiyi kabinədə ədliyyə və əmək naziri təyin olunmuşdur. Onun
göstərişi ilə nazirliyin nəzdində Azərbaycanda ilk dəfə olaraq hüquq elmi üzrə
mükəmməl kitabxanın təşkilinə başlanmışdır.
1920-ci il aprelin 27-də baş verən hadisələr vaxtı A.Səfikürdskinin də
daxil olduğu ADR –in xüsusi nümayəndə heyəti bolşeviklərlə hakimiyyət haqqında
danışıqlar aparmışdır. Danışıqlarda A.Səfikürdski təslimçi mövqeyi tutmuşdur.
Həmin gün baş vermiş tarixi hadisələrdən sonra A.Səfikürdski respublika ədliyyə
komissarının müavini və ―Azərneft‖ birliyində hüquq işləri üzrə məsləhətçi
işləmişdir. O,1937-ci il oktyabrın 15-də Bakı şəhərində ağır xəstəlikdən sonra vəfat
etmişdir.
M.Əlioğlu.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə
hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
72
NURMƏMMƏDBƏY ġAHSUVAROV
Odlar yurdu, № 4, fevral, 1990.
Öz dövrünün tanınmış şəxsiyyətlərindən biri olan Nurməmməd bəy
Şahsuvarov Ədilxan oğlu 1883-cü ildə Azərbaycanın Laçın rayonunun Minkənd
kəndində doğulmuşdur. O, ibtidai təhsilini kənd məktəbində alaraq, 1889- 1903-cü
illərdə Qori müəllimlər seminariyasında oxumuşdur. H. Şahsuvarov bir müddət
Gəncədə rus dili müəllimi işlədikdən sonra Tiflis Aleksandr Müəllimlər İnstitutuna
daxil olmuş və oranı 1912-ci ildə bitirmişdir. O, həmin il Kiyev universitetinin
hüquq fakültəsinə daxil olmuş və həmin ali məktəbi ekstern yolu 1915-ci ildə başa
vurmuşdur. Dağıstan vilayəti xalq təhsili idarəsi üzrə Teymurxanşura şəhərinə
inspektor təyin edilmişdir.
1917-ci ildə Rusiyada fevral – burjua inqilabı baş verdi. Bitərəf
Nurməmmədbəy Şahsuvarov siyasi hadisələrdə yaxından iştirak etməyə başladı.
1918-ci ilin yayında Şimali Qafqazda yaşayan xalqların milli – azadlıq hərəkatı
nəticəsində Dağlılar Respublikası yaradıldı. N.Şahsuvarov həmin respublikanın
xalq maarif naziri təyin olundu.
1919-cu il iyunun əvvəlində Bakıya gələn N.Şahsuvarov Azərbaycan
Demokratik Respublikası nazirlər şurasının sədri N.Yusifbəylinin təşkil etdiyi
birinci hökümət kabinəsində maarif nazirinin müavini vəzifəsini icra etməyə
başlamışdır. (―Azərbaycan‖ 3. 6. 1919, № 113). O, həmin dövrdə Azərbaycanın
şəhər və kəndlərində ana dilində məktəb və seminariyaların açılmasına və digər
mütərəqqi tədbirlərin həyata keçirilməsinə böyük əmək sərf etmişdir.
Azərbaycanın ilk ali məktəbi Bakı Dövlət Universitetinin təşkilində də
N.Şahsuvarovun xidmətini qeyd etmək lazımdır.
―İttihad‖ partiyasının üzvü N. Şahsuvarov nazirlər şurasının sədri
N.Yusifbəylinin II hökümət kabinəsində 1920-ci il martın 5-də istefaya çıxan
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə
hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
73
H.Şahtaxtinskinin (1880- 1943) yerinə maarif və dini etiqad naziri təyin olunmuş,
25 gün sonra – martın 30-da bütün kabinə ilə birlikdə istefaya çıxmışdır.
1920-ci il aprelin 27-də baş verən hadisələrdən sonra N.Şahsuvarov
Azərbaycan SSR xalq maarif komissiyasının müavini təyin olunmuşdur. O, həmin
dövrlərdə Bakıda pedaqoji, S.Ağamalıoğlu adına torpaq və geodeziya
texnikumlarında rus dilindən dərs demişdir. Sonralar isə Bakı Dövlət
Universitetində rus dili kafedrasının müdiri, Azərbaycan neft institutunda isə rus
dili müəllimi vəzifəsində işləmişdir.
1940-ci ildə həbs olunan və Krasnodar diyarına sürgünə göndərilən
Nurməmməd Şahsuvarov orada da öz ixtisası üzrə dərs demişdir. Üç il sonra –
1943-cü ildə sürgündən Bakıya qayıdan N. Şahsuvarov Azərbaycan Tibb
İnstitutunda rus dili kafedrasının müdiri və müəllimi işləmişdir. O, Azərbaycanda
rus dili sahəsində bir mütəxəssis kimi məşhur idi.
Öz dövrünün tanınmış şəxsiyyətlərindən biri olan Nurməmməd
Şahsuvarov 1958-ci il avqustun 11-də Bakıda vəfat etmişdir. Onu da qeyd etmək
lazımdır ki, o, öz vətənində Azərbaycan İstiqlal dövrünün həyatdan gedən son
naziri idi.
Mövsüm Əliyev.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə
hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları
|