Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti Fakültə: Tikinti-iqtisad Kafedra: Biznesin iqtisadiyyatı və menecment

15.5. Koliforniya Açıq Təqaüd Fondunun (KATF) korporativ idarəetmə prinsipləri

İnstitutsional investorlar səhmdar hərəkətin inkişafında əsas rol oynayırlar. Məsələn, 80-cı illərin əvvələrində yaradılmış CalPRES (KATF) ABŞ-da ən iri və aktiv təqaüd fondlarından biridir. Onun fəaliyyəti təkcə Amerika maliyyə bazarı ilə məhdudlaşmır. O, xarici kompaniyalara da investisiya qoyuluşları edir.

CalPRES 1996-cı ildə korporativ idarə etmənin Qlobal Prin­sip­lərini nəşr etmişdir ki, bu prinsiplərə də aşağıdakılar aiddir:
1. Hesablılıq:
- direktorlar şurası və ya müşahidə şurası səhmdarlara he­sa­bat verməlidirlər;
- direktorlar şurası menecmentə nəzarət etmək, investorlar isə direktorlar şurasına nəzarət etmək imkanına malik olmalıdırlar;
- menecmentin mükafatlandırılması kompaniyanın fəa­liy­yə­ti­nin uzun müddətli nəticələri ilə əlaqədar olmalıdırlar.
2. Şəffaflıq:
- qlobal rəqabət bazarları kompaniyalar tərəfindən təqdim olunan informasiyaların doğruluğundan və şəffaflığından asılıdır;
- kompaniyalar beynəlxalq mühasibat uçotu standartlarını qəbul etməlidirlər;
- kompaniya kodeksə daha yaxşı əməl olunması üzrə səhm­dar­lar qarşısında hesabat verməlidirlər.
3. Ədalətlilik:
- kompaniyalar minoritor səhmdarlara hörmət etməlidirlər. On­lar bütün səhmdalara qarşı ədalətli münasibəti təmin et­mə­li­dir­lər;
- hər səhm öz sahibinə ümumi iclasda bir səs huququ təmin etməlidir.
4. Səsvermə metodları:
- etibarnamələr, aydın, yığcam olmalı və səhmdarları müva­fiq informasiya ilə təmin etməlidirlər;
- səhmdarlara şəxsən və etibarnamə üzrə təqdim olunan səs­lər rəsmi şəkildə hesablanmalı və elan olunmalıdır;
- etibarnamə üzrə səslərin razılaşdırılması üçün yeni tex­no­lo­gi­yalardan istifadə olunmalıdır.
5. Daha yaxşı təcrübə kodeksləri:
- bütün bazarlar kompaniya direktorlarının və menecmentinin əsas­lana biləcəyi daha yaxşı təcrübə üçün müvafiq kodekslər iş­lə­yib hazırlamalıdırlar;
- kompaniyalar daha yaxşı təcrübə kodekslərində ifadə olu­nan prisplərə əməl etməlidirlər;
- bazar iştirakçıları daha yaxşı təcrübə kodeksini periodik ola­raq daima nəzərdən keçirməlidirlər.
6. Uzun müddətli perspektiv ehtimallar:
- kompaniya direktorları və menecmenti əsas diqqətin səhm­lə­rin dəyərinin yüksəlişinin təmin olunmasına sərf olunduğu uzun­müddətli starateji proqnozlara malik olmalıdırlar.