Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fəlsəfə Ġnstitutu “Müasir fəlsəfə problemləri” Ģöbəsi
Ахмед Гашамоглу. Наука «Ахангѐолу» («Путь гармонии») и ее значение
Yüklə 6,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Ахмед Гашамоглу. Наука «Ахангѐолу» («Путь гармонии») и ее значение для современного научного мышления. В статье представлены краткие сведения о важности создания науки «ахангѐолу», ее научной базе, объекте и предмете, категориальной системе, методах научного исследования и возможностях применения. «Путь гармонии» – универсальная сфера науки, которая может быть плодотворно применена в любой области науки. Согласно положениям этой науки, любая деятельность, любое принятое решение может быть успешным лишь в том случае, если соответствует принципу существования и деятельности Вселенной – принципу гармонии. Большой потенциал для верного стратегического подхода к этой области заключен в восточной философии, средневековой исламской философии и научном мышлении. Этот стратегический подход открывает возможность совместно учитывать в научных исследованиях рациональные и иррациональные факторы. Современная наука способствует реализации этой возможности. «Путь гармонии» - направление, подготавливающее с помощью современной науки специальные методы выявления путей достижения гармонии в этой области. В ней более широко используются методы системных исследований, математики, информационных технологий, астрономии, физики, биологии, социологии, статистики и других наук. В статье представлена информация о нескольких таких методах. В то же время статья способствует выявлению нового философского мировоззрения, научного потенциала религиозных источников, значительному прояснению научно-метафизических воззрений, новой парадигмы – «Путь гармонии». Ahmed Gashamoglu. Science of “Akhangyolu” ("A Way of Harmony") and its value for modern scientific thinking. The article briefly discusses the need for 985
generation of the Science of Ahangyolu, and this science‘s scientific basis, object and subject, category system, scientific research methods and application options. Ahangyolu is a universal science and may be useful in any sphere. It may assist in problem solving in peacemaking process and in many areas such as ecology, economics, politics, culture, management, etc. This science stipulates that any activity and any decision made in the life may only and solely be successful when they comply with harmony principles, which are the principles of existence and activity of the world. A right strategic approach of the Eastern philosophy and the Middle Age Islamic Philosophy and scientific thought has an important potential. This strategic approach creates opportunities to consider irrational factors in addition to rational ones comprehensively in scientific researches. Modern scientific thought contributes to implementation of these opportunities. Ahangyolu is a science of determination of ways to achieve harmony in any sphere and of creation of special methods to make progress in these ways through the assistance of modern science. Methods of the system theory, mathematics, IT, astronomy, physics, biology, sociology, statistics, etc. are more extensively applied. In the article the information is given on some of these methods. Moreover, the Science of Ahangyolu, which is a new philosophical worldview and a new paradigm, contributes to the clarification of metaphysic views considerably and discovery of the scientific potential of religious books.
müasir sivilizasiyon inkişaf mərhələsinə cavab verən fəlsəfi baza yaratmaq zərurəti hiss olunur. Müasir reallıqları və dövrün qlobal çağırışlarını nəzərə alaraq, fəlsəfə, dünyagörüşü və metodoloji funksiyalarını bərpa etməlidir. Etika, aksiologiya, estetika və bir sıra digər sahələrdə fəlsəfi tədqiqatları fəallaşdırmaq təklif olunur. Bütün kompleks aktual vəzifələri həll etmək üçün, filosofların və digər alimlərin səylərini birləşdirmək, yeni fənlərarası layihələr yaratmaq, müvafiq beynəlxalq təşkilatları bu işə cəlb etmək məqsədəuyğundur. Валентина Мирзаева. Востребованность философии в XXI веке. В статье подчеркивается насущная необходимость формирования философской базы, отвечающей нынешнему этапу цивилизационного развития. В свете современных реалий и с учетом глобальных вызовов эпохи философия должна вернуть себе как мировоззренческую, так и методологическую функции. Предлагается активизировать философские исследования в таких областях, как этика, аксиология, эстетика и некоторых других. Для решения всего комплекса актуальных задач представляется целесообразным объединить усилия философов и других ученых, инициировать новые междисциплинарные проекты, привлечь международные организации соответствующего профиля.
emphasizes urgent need of the creation of a philosophical basis to comply with the modern stage of civilizational development. In view of today's reality and taking into consideration global challenges epoch, philosophy should regain both worldview function and methodological one. The author proposes to promote
986
philosophical research in such fields as ethics, axiology, aesthetics and some others. In order to solve all crucial problems it seems necessary to join together efforts of philosophers and other scientists, launch new interdisciplinary projects, involve international institutions.
Kapitalizm təbliğatçılarının sənaye çəmiyyəti, kütləvi istehlak çəmliyyəti, kapitalizmin və sosializmin konvergensiyası, xalq kapitalizmi modelləri şəklində təqdim edilmiş postkapitalist modellərin əlamətləri qısaca olaraq araşdırmada təhlil olunur. Bütün bu modellərin mahiyyətinin təhlili onların metafizik səciyyəsini üzə çıxarır, çünki onlar istehsal vasitələri xüsusi mülkiyyət əsasında qurulmuş cəmiyyətinin əbədiliyi haqda burjua məfkürəsinin əsas konsepsiyasını gerçəkləşdirirlər. Sosializmin marksist-leninçi modeli üzrə müəllif təhlili göstərir ki, sosilizmin bu versiyası postkapitalist ola biməz, çünki bu versiya sünidir və dialektik və tarixi materializmin qanunauyğunluqlarına ziddir, yəni marksist təliminin dialektik mahiyyətinə ziddir. Öz məzmununa görə sosializmin bu modeli metafizikdir, çünki onun əsasında dövlət miqyasında qurulmuş sovet kommunanın ölü doğulmuş konsepsiyası durur ki, bu da sovet sosializminin müəllif tərəfindən verilmiş düsturunda əksini tapmışdır. Bəşəriyyətin beşinci formasiyası kimi gerçək postkapitalist modeli qismində ―Tənmayadarlıq‖ adı altında müəllif modeli təqdim edilmişdir. Yeni tənmayadar tipli müəssisəsinin əsas əlamətləri, onun müasir kapitalizmin dərinliklərində törənməsinin xüsusiyyətləri təqdim edilmiş, kapitalizm ilə müqayisədə daha güclü əmək təşviqinə və əmək məhsuldarlığına malik olacaq tənmayadar cəmiyyətinin müəllif düsturu verilmişdir. Odur ki, dialektika baxımından məhz tənmayadar cəmiyyəti kapitlizmin əvəzinə gələcək. Bununla əlaqədar tənmayadar cəmiyyətinin fəlsəfəsi də dialektik səciyyəyə malik olacaq. Həmçinin gələcək kürəsəl təkamül nəzəriyyəsi haqda, cansız və canlı təbiətdə, o cümlədən cəmiyyətdə, bütün özünəinkişaf obyektlərin inkişaf etdikləri daralan tipli təkamül spiral haqqında müəllif versiyası üzrə qısaca məlumat verilmişdir. Müəllif postkapitalist tənmayadar modelinin törənməsinin və inkişafının təklif edilmiş kürəsəl təkamül nəzəriyyəsinə tam uyğun şəkildə baş verməsinə dair gəldiyi nəticəsini əsaslandırır.
моделей
адептов капитализма, представленных концепциями индустриального общества, общества массового потребления, конвергенции капитализма и социализма, модели народного капитализма. Проведенный анализ выявляет метафизический характер этих моделей, поскольку все они реализуют базовую концепцию буржуазной идеологии о вечности общества на основе частной собственности на средства производства. Авторский анализ марксистско-ленинской модели социализма показывает, что эта версия социализма не может быть посткапиталистической, поскольку она искусственна и противоречит закономерностям диалектического и исторического материализма, то есть противоречит диалектической сущности марксистского учения. В основе этой модели социализма находится 987
мертворожденная концепция советской коммуны в государственном масштабе, что отражается в предлагаемой автором формуле советского социализма. В качестве реальной посткапиталистической модели представлена авторская модель пятой формации человечества под названием «Танмаядарлыг». В статье представлены базовые признаки нового танмаядарного типа предприятия, особенности его генезиса в недрах современного капитализма, дана авторская версия формулы танмаядарного общества, которое будет обладать более мощной трудовой стимуляцией и производительностью труда по сравнению с капитализмом. Поэтому диалектически именно танмаядарлыг идет на смену капитализму. В связи с этим философия танмаядарного общества будет также иметь диалектический характер. Кратко представлена информация об авторской версии будущей глобальной теории эволюции и эволюционной спирали сужающегося типа, по которой развиваются все саморазвивающиеся объекты неживой и живой природы, в том числе и общество. Автор обосновывает вывод о том, что генезис и развитие посткапиталистической танмаядарной модели в полной мере соответствует предлагаемой глобальной теории эволюции.
The article contains a brief analysis of characteristics of post-capitalist models developed by the adepts of capitalism, presented as concepts of industrial society, mass consumption society, convergence of capitalism and socialism, people's capitalism model. The analysis carried out has revealed a metaphysical nature of these models, since all of them realize a basic concept of bourgeois ideology concerning permanence of the society on the basis of private ownership of means of production. The author‘s analysis of the Marxist-Leninist model of socialism shows that this version of socialism cannot be a post-capitalist formation because it is artificial and contradicts the regularities of dialectical and historical materialism, i.e. contradicts dialectical essence of Marxism. This model of socialism is based on a stillborn conception of Soviet commune on a nationwide scale that is reflected in a formula of Soviet socialism proposed by the author. The author's model of the fifth formation named "Tanmayadarlig" is presented as a real post-capitalist model. The article presents basic features of a new enterprise of Tanmayadar type, peculiarities of its genesis inside modern capitalism, gives the author's version of the formula of Tanmayadar society which will have stronger labor stimulation and labor productivity as compared to capitalism. Thus dialectically just Tanmayadarlig appears to replace capitalism. In this connection, philosophy of Tanmayadar society will also be of dialectical nature. The article briefly describes the author's version of future global evolution theory and evolution spiral of tapering type according to which all the self-developing objects of animated and inanimate nature including society develop. The author substantiates the conclusion that the genesis and development of post-capitalist Tanmayadar model fully corresponds to the proposed global theory of evolution.
988
kapitalist siyasi və iqtisadi sistemin inkişaf perspektivləri müzakirə edilir. Bu formasiyanın adı iqtisadi, sosial və siyasi əlaqələrin bir hissəsini real dünyadan virtual dünyaya köçürməyə əsaslanan "rəqəmli iqtisadiyyat" sistemi ilə əlaqələndirilir. Rəqəmsalizmin son inkişafı real dünyada tam dəyişməyə gətirib çıxara bilər və nəzarəti yoxdursa, insan sisteminin digitalizmin virtual bir sistemi ilə birbaşa toqquşmasına səbəb ola bilər. Bu və digər problemlər artıq dağıdılmış kapitalizm şəraitində öz inkişafına başlayan hipotetik formasiyasının öyrənilməsinin vacibliyini vurğulayırlar.
развития новой посткапиталистической политико-экономической системы, названной автором диджитализмом (от англ. digital – цифра, цифровое).
Название этой формации связывается с системой «цифровой экономики», основанной на переносе части экономических, социальных и политических отношений из реального мира в мир виртуальный. Предельное развитие диджитализма, возможно, приведет к полному изменению реального мира и в отсутствии контроля может привести к прямому столкновению человеческой системы с виртуальной системой диджитализма. Эти и другие проблемы подчеркивают актуальность исследования гипотетической формации, которая, тем не менее, уже начинает свое развитие в условиях стагнирующего капитализма. Mir-Faraj Abasov. Digitalism as the philosophy and practice of the future political and economic system. The article discusses the prospects for the development of a new post-capitalist political and economic system, called "digitalism" by the author of. The name of this formation is associated with the system of "digital economy" based on the transfer of economic, social and political relations from the real world to the virtual world. The ultimate development of digitalism may lead to a complete change of the real world and in situation of the absence of control can lead to a direct collision of the human system with the virtual digital system. These and other problems emphasize the relevance of the study of the hypothetical formation, which, however, is already beginning its development in the conditions of a stagnating capitalism.
989
СВЕДЕНИЯ ОБ АВТОРАХ INFORMATION ABOUT AUTHORS Abasov Əli Seyidabbas oğlu – fəlsəfə elmləri doktoru (f..e.d.), professor, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Fəlsəfə İnstitutunun (Fİ) Müasir fəlsəfə problemləri (MFP) şöbəsinin müdiri.
профессор (проф.) заведующий отделом "Современные проблемы философии" (СПФ) Института философии (ИФ) Национальной академии наук Азербайджана (НАНА). Abasov Ali – Doctor of Philosophical Sciences, Professor, Head of the Department "Modern Problems of Philosophy" of the Institute of Philosophy (IPh) of Azerbaijan National Academy of Sciences (ANAS).
наукам, постдокторант. Abasov Mir-Faraj – Ph.D in Political Sciences, postdoctoral fellow. Abbasov Əbülhəsən Fərhad oğlu – f..e.d., prof., AMEA Fİ-un MFP-i şöbəsinin baş elmi işçi (baş e.i.), ―Dünya professorlar sülh naminə‖ beynəlxalq təşkilatın üzvü.
научный сотрудник (гл.н.с.) ИФ НАНА, член Международной организации «Профессора мира за мир».
Department "Modern Problems of Philosophy" of IPh of ANAS, Member of the International Organization "World Professors for Peace".
―MFP‖ şöbəsinin elmi işçisi (e.i.).
научный сотрудник (н. с.) отдела СПФ, ИФ НАНА. Abbas Mahrukh - PhD in Philosophy, Researcher of the Department "Modern Problems of Philosophy", IPh of ANAS. Abdallı Həcər Ġmamqulu qızı – f.f.d., AMEA Fİ-un ―MFP‖ şöbəsinin aparıcı elmi işçisi (ap.e.i.). Абдаллы Хаджар Имамгулу гызы – д.ф.п.ф., ведущий научный сотрудник (вед. н. с.) отдела СПФ, ИФ НАНА. Abdalli Hajar – PhD in Philosophy, Leading Researcher of the Department "Modern Problems of Philosophy", IPh of ANAS. Adulo TadeuĢ Ġvanoviç – f.e.d., prof., Belarus Milli Elmlər Akademiyası, ―Dövlət elmi idarə, sosial-fəlsəfi və antropoloji tədqiqatları mərkəzinin‖ müdiri. Адуло Тадеуш Иванович – д.ф.н., проф., Государственное научное учреждение «Институт философии Национальной академии наук Беларуси», заведующий Центром социально-философских и антропологических
990
исследований (Беларусь). Adoulo Tadeouch – Doctor of Philosophical Sciences, Professor, Head of the Center of Social-Philosophical and Anthropological Research, ST "Institute of Philosophy of the National Academy of Sciences of Belarus" (Belarus).
отдела СПФ ИФ НАНА .
Problems of Philosophy", IPh of ANAS. Ələkbərli Faiq – f.f.d,
, dosent, AMEA Fİ-un ap. е. i. Алекперли Фаик – д.ф.п.ф, доцент, вед. н. с. ИФ НАНА. Alekperli Faik – PhD in Philosophy, Associate Professor, Leading Researcher of the IPh of ANAS. Əhmədova Asya Humayaq qızı – AMEA Fİ-nun ―MFP‖ şöbəsinin böyük laborantı. Ахмедова Ася Хумаяаг гызы – ст. лаборант отдела СПФ ИФ НАНА .
Ahmedova Asya – Senior Research Assistant of the Department "Modern Problems of Philosophy", IPh of ANAS. Bağırova Fəridə CəmĢid qızı – AMEA Fİ-un ―MFP‖ şöbəsinin e. i.
.
–
Philosophy", IPh of ANAS. Balayev Aydın Hüseyağa oğlu – tarix elmləri doktoru, AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun baş. e. i. Балаев Айдын Гусейнага оглу – доктор исторических наук, гл. н. с. Института Археологии и Этнографии НАНА. Balayev Aydyn – Doctor of Historical Sciences, Chief Researcher of the Institute of Archeology and Ethnography of ANAS. Baydarov Erkin Ulanoviç – Qazaxıstan Şərqşünaslıq İnstitutunun ap. е. i., Qazaxıstan Milli Universitetinin Şərqşünaslıq fakültəsinin dekanı, Rusiya Təbiət Elmləri Akademiyasının professoru.
Сулейменова Комитета науки МОН РК, доцент факультета востоковедения Казахского национального университета им. Аль-Фараби, кандидат философских наук, профессор Российской Академии естествознания (Алматы, Казахстан).
Institute of Oriental Studies of the Committee of Science of the Ministry of Education and Science of the Republic of Kazakhstan, Associate Professor of the Department of Oriental Studies of Kazakh National University named after Al- Farabi, Professor of Russian Academy of Natural History (Almaty, Kazakhstan).
Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun aparıcı elmi işçisi. Байрамов Таир Рауф оглу - доктор философии по искусствоведению, доцент, ведущий научный сотрудник Института архитектуры и искусства 991
НАНА. Bayramov Tair – Ph.D in Art History, Associate Professor, Leading Researcher at the Institute of Architecture and Art of ANAS. Yüklə 6,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|