Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adina əDƏBİyyat institutu

S
S
a
a
l
l
i
i
d
d
ə
ə
 
 
Ş
Ş
ə
ə
r
r
i
i
f
f
o
o
v
v
a
a
 
 
 
 
12 
Postmodern ədəbiyyatda  roman  janrı xüsusi  yer  tutur. 
XX-ci  əsrin  ortalarında  romanın  növbəti  «ölümü»  barədə 
mülahizələr  yayılmışdır. Lakin həmin dövrdə fransız ədə-
biyyatında yaranmış «yeni roman» bu mülahizələrin əsas-
sız olduğunu sübut etmişdir. Postmodernizm romana  yeni 
canlama  gətirmiş,  «janr-antijanr»  ziddiyyətlərini  istifadə 
edərək yeni tip romanların yaranmasına səbəb olmuşdur. 
Postmodern roman əvvəlki roman ənənəsindən uzaqla-
şaraq,  pastiş,  kollaj,  montaj,  mətnlərarası  əlaqə,  dekon-
struksiya, təhtəlşüur, mistifikasiya və digər üslubları özün-
də birləşdirərək zənginləşir. Postmodern romanda obrazlar 
arasında müəllifin olması, mətn daxilində digər bədii əsə-
rin  qələmə  alınması,  bədii  yaradıcılıq  haqqında  fikirlər 
mübahisəsi,  janr  qarışılığı,  müxtəlif  süjet  xətlərinin  bir 
birinə qarışması özünü qabarıq şəkildə göstərir. 
Postmodern roman təsnifata gəlməyən şəkildə meyda-
na çıxan mətnə malikdir. Postmodernistlər metanəsr xüsu-
siyyətlərindən  geniş  istifadə  edirlər.  Eyni  zamanda  post-
modern  ədəbiyyat,  o cümlədən  də postmodern roman  xü-
susi  işarələr  dili  ilə  səciyyələnir.  Postmodernistlər  dilin 
gerçəkliyi  təmsil  və  təsvir  edə  biləcəyi  faktını  inkar  edə-
rək, dilin konkret olmasına inanmırlar və qələmə aldıqları 
əsərlərdə dil oyunlarına gedirlər. F. Sossur dili işarələr sis-
temi  kimi  dəyərləndirərək,  onların  ayrılıqda  məna  vermə-
diyini qeyd etmişdir. Onun fikrincə, dil simvolları işarə et-
dikləri ilə bağlı deyillər, çünki söz, işarə, simvol işarə et-
dikləri predmetin xüsusiyyətini göstərmirlər. F. Sossur hər 
işarənin ayrılmaz iki tərəfi olduğunu göstərmişdir. Bir-bi-
rindən ayrılmayan bu iki tərəfdən biri işarənin mənası, in-
formasiyası,  o  birisi  isə  insanın  bu  predmet  haqqında  tə-

---