2. Nitq və dil bacarıqlarına yiyələnməklə ümumi nitq inkişafının təmin olunması. Azərbaycan dili təlimində əsas məqsədə nail olmaq üçün şagirdlərin
nitq inkişafının təmin olunması vacib hesab edilir. Ona görə də təlim prosesində
şagirdlərin lüğət ehtiyatının zənginləşdirilməsi, cümlə qurmaq vərdişlərinin
formalaşdırılması, rabitəli nitq nümunələrinin hazırlanması mühüm istiqamətlər
kimi diqqət mərkəzində saxlanılır.
Şagirdlərin nitq fəaliyyətinin növləri (dinləyib-anlama, danışma, oxu, yazı)
üzrə müvafiq bacarıq və vərdişlərə yiyələnmələri zəruri hesab edilir. Eyni zamanda
Azərbaycan dilinin şifahi və yazılı formalarına aid ən zəruri dil qaydalarının (zəruri
dil materiallarının) öyrənilməsi nəzərdə tutulur.
İstər nitq fəaliyyətinin növləri, istərsə də dil qaydaları üzrə bacarıqların
mənimsənilməsi ümumi nitq inkişafını təmin edir.
3. Davamlı təhsil prosesində, praktik fəaliyyətdə istifadə üçün potensial bilik və bacarıqların mənimsənilməsi. Ədəbi dilin ən zəruri normaları ilkin
olaraq ana dili fənni vasitəsilə öyrədilir. Bu proses ardıcıl olaraq digər fənlərin
tədrisində də davam etdirilir. Tədris prosesinin hər bir anında Azərbaycan dilindən bir öyrənmə vasitəsi kimi istifadə olunur. Bu prosesdə şagirdin lüğət
ehtiyatı zənginləşir, qrammatik-üslubi bacarıqları möhkəmlənir. Bütövlükdə şifahi
və yazılı nitqlə bağlı imkanları genişlənir.
Bu bilik, bacarıq və vərdişlərin müəyyən edilməsi və reallaşdırılmasında
başlıca olaraq iki istiqamət diqqət mərkəzində saxlanılır. Onlardan birincisi
mənimsənilmiş bilik, bacarıq və vərdişlərdən davamlı təhsil prosesində istifadə
olunmasıdır. İkincisi isə qazanılmış bilik və bacarıqlardan praktik fəaliyyətdə
istifadə edilməsidir.
Ümumtəhsili başa vuran hər kəs təhsilini müxtəlif formalarda müstəqil
davam etdirməli, həyatını, fəaliyyətini istədiyi kimi qurmalı olur. Bunun üçün
özünün idraki, hissi və psixomotor imkanlarına əsaslanır, dinləyib-anlama,
danışma, oxu və yazı bacarıqlarından istifadə edir. Eyni zamanda cəmiyyətin bir
üzvü kimi həyatda praktik fəaliyyət göstərir. Azərbaycan dili təliminin
məzmununu, strateji imkanları müəyyənləşdirilərkən bunlar nəzərə alınır.
