Azərbaycan respublikasi səHİYYƏ naziRLİYİ azərbaycan tibb universiteti S. A. Gürzəliyev

qabiliyyətinin təyini metodu 
Sinir mərkəzlərinin qabıqaltı implusları toplama 
qabiliyyəti müxtəlif maddələrin ən az dozasının təsirindən dəyişə 
bilir. Təcrübənin aparılması metodikası ondan ibarətdir ki, hərəki 
reaksiyanın baş verməsi üçün qabıqaltı qıcıqların miqdarı qeyd 
olunur. Metod xırda laborator heyvanları üzərindəki təcrübələrdə 
istifadə edilir. Müayinənin aparılması üçün istifadə edilən qurğu 
– elektrostimulyatordan və elektrod rolu oynayan iki müxtəlif 
lövhədən ibarətdir(şək.3) Təcrübədən əvvəl elektrod NaCl-un 
izotonik məhlulu cərəyanın yaxşı keçirilməsinə kömək edir. 
Heyvanın arxa ayaqlarının alt hissəsi də izotonik məhlulda 
isladılır. Heyvan şaquli vəziyyətdə elə tutulur ki, onun arxa 
ayaqlarının hər biri ayrı elektrodun üzərinə qoyulur. Bu 
vəziyyətdə cərəyanı açar vasitəsilə işə qoşduqda verilən qıcıq 
implusların (cərəyan) miqdarı qeyd olunur. Bu zaman heyvanın 
verilən cərəyan qıcığına ( implusların miqdarı) qarşı cavab 

---

72 
reaksiyası ( implusların miqdarının toplanmasına əsasən) o vaxt 
əmələ gəlir ki, implusların miqdarı o həddə çatır ki, artıq heyvan 
qıcığın təsirinə tab gətirməyərək ayağını elektroddan götürür. 
Heyvanın cavab reaksiyasına səbəb olan implusların sayı qeyd 
edilir. Cavab reaksiyası zəhərin MSS-nə təsir xüsusiyyətindən 
asılı olur. 
2.5.3. Sentrafuqada fırlatdıqdan sonra düz xətt üzrə 
hərəkətin bərpa olunma müddətinin təyini metodikası 
Zəhərlədilən və kontrol siçanlar xaricdən naqil torla 
örtülmüş silindrik kamerada yerləşdirilərək, sentrafuqanın 
yuvasına qoyulur, sonra maksimal sürəti 700-800 dövr/dəq sürəti 
ilə 20 san, sonra sentrafuqanı söndürməklə, 10 san müddətində 
fırladılır. Heyvanları sentrafuqadan çıxartdıqdan sonra onlarda 
vestibulyar aparatın funksiyasının pozulması müşahidə edilir. Bu 
zaman siçanlar bədənlərinə yönəlmiş köndələn ox ətrafında dairə 
üzrə hərəkət edirlər. 
A.O.Loytun məlumatına görə, siçanların düz xətt üzrə 
hərəkətlərinin bərpa olunma vaxtı erkəklər üçün 199, 6+14, 1 san,
dişilər üçün isə 245, 2 +20, 9 san təşkil edir.