AZƏrbaycan respublikasinin müLKİ prosessual məCƏLLƏSİ MÜNDƏRİcat

214 
M a d d  ə  4 1 4 .  Kassasiya şikayətinə baxılması müddəti 
Qanunda  başqa  müddət  müəyyən  edilməyibsə,  Azərbaycan  Respublikası  Ali 
Məhkəməsinin  mülki  işlər  üzrə  məhkəmə  kollegiyasına,  yaxud  iqtisadi  mübahisələrə  dair 
məhkəmə  kollegiyasına  işlə  birlikdə  daxil  olmuş  kassasiya  şikayətinə  onun  daxil  olduğu 
gündən 2 ay müddətində baxılır.
215 
M a d d  ə  4 1 5 .  İşdə iştirak edən şəxslərin xəbərdar edilməsi 
415.1.  Kassasiya  instansiyası  məhkəməsi  işin  baxılmasını  elə  müddətə  təyin  etməlidir  ki, 
işdə iştirak edən şəxslərin verilmiş şikayətə dair yazılı etiraz verməyə imkanları olsun. 
415.2  İşdə  iştirak  edən  şəxslər və  onların  nümayəndələri  işə  baxılma  vaxtı  və  yeri  barədə 
xəbərdar edilirlər. 
415.3.  İclasın  vaxtı  və  yeri  haqqında  lazımi  qaydada  xəbərdar  edilmiş  işdə  iştirak  edən 
şəxslərdən hər  hansı  birinin  üzürlü  səbəb  olmadan  məhkəmə  iclasına  gəlməməsi  işə 
baxılmasına mane olmur. 
216 
Maddə 415‐1. Kassasiya instansiyasında işə baxılması 
217 
415‐1.1.  Sədrlik  edən məhkəmə  iclasını  açır  və  hansı  işə,  kimin  kassasiya  şikayəti  ilə 
baxıldığını  elan  edir,  işdə  iştirak  edən  şəxslərdən  kimin  gəldiyini  aydınlaşdırır  və  gəlmiş 
şəxslərin  şəxsiyyətini  müəyyən  edir,  həmçinin  vəzifəli  şəxslərin  və  vəkillərin  səlahiyyətlərini 
yoxlayır. 
415‐1.2. Məhkəmə tərkibi elan edilir. İşdə iştirak edən şəxslərə onların hüquq və vəzifələri 
izah olunur. 

415‐1.3. İşə baxılması sədrlik edənin məruzəsi ilə başlayır. Əvvəl kassasiya şikayəti verən 
şəxs və onun vəkili, daha sonra isə digər tərəf dinlənilir. 
415‐1.4. Sonra məhkəmə müşavirə otağına gedir. Müşavirə otağında qərar səs çoxluğu ilə 
qəbul  edilir.  Azlıqda  olan  hakim  xüsusi  rəyini  yazıb  işə  əlavə  edə  bilər.  Qəbul  edilən qərar 
sədrlik edən və ya hakimlərdən biri tərəfindən elan edilir. 
M a d d  ə  4 1 6 .  Kassasiya_instansiyasında_işə_baxmanın_hədləri'>Kassasiya instansiyasında işə baxmanın hədləri 
Kassasiya instansiyası məhkəməsi apellyasiya instansiyası məhkəməsi tərəfindən maddi və 
prosessual hüquq normalarının düzgün tətbiq edilməsini yoxlayır. 
M a d d  ə  4 1 7 .  Kassasiya instansiyası məhkəməsinin səlahiyyətləri 
218 
417.1. Kassasiya məhkəməsi işə baxarkən: 
417.1.1.  apellyasiya  instansiyası  məhkəməsinin  qətnamə  və  ya  qərardadını  dəyişiklik 
edilmədən, şikayəti təmin etmədən saxlaya bilər; 
417.1.2.  apellyasiya  instansiyası  məhkəməsinin  qətnamə  və  ya  qərardadına  dəyişiklik  edə 
bilər; 
417.1.3. apellyasiya instansiyası məhkəməsinin qətnamə və ya qərardadını tamamilə, yaxud 
qismən ləğv  edib  işi  yenidən  baxılmaq  üçün  apellyasiya  instansiyası  məhkəməsinə  göndərə 
bilər; 
417.1.4. apellyasiya instansiyası məhkəməsinin qətnamə və ya qərardadını tamamilə, yaxud 
qismən ləğv  edib  apellyasiya  instansiyası  məhkəməsində  müəyyən  edilmiş  hallar  və  sübutlar 
əsasında yeni qərar qəbul edə bilər;
219 
417.1.5. apellyasiya instansiyası məhkəməsinin qətnamə və ya qərardadını tamamilə yaxud 
qismən ləğv  edib,  bu  Məcəllənin  259.0.1‐259.0.3‐cü  və  259.0.8.—259.0.10‐cu  maddələrinə 
müvafiq  olaraq  iddianı  tamamilə  yaxud  qismən  baxılmamış  saxlaya  və  ya  bu  Məcəllənin 
261.0.1‐261.0.7‐ci maddələrinə müvafiq olaraq iş üzrə icraata xitam verə bilər. 
417.1.6.  müvafiq  apellyasiya  instansiyası  məhkəməsində  işə  təkrarən  baxılmasının 
yolverilməzliyi  müəyyən  edildikdə  işin  baxılmasını  başqa  apellyasiya  instansiyası 
məhkəməsinə həvalə edə bilər. 
220 
417.2.  Bu  Məcəllənin  417.1.4‐cü  maddəsində  nəzərdə  tutulmuş  qərar  yalnız  o  halda  qəbul 
edilir ki, apellyasiya instansiyası məhkəməsi tərəfindən maddi hüquq normaları pozulmuş və 
ya düzgün tətbiq edilməmiş olsun.
221 
M a d d  ə 
4 1 8 .   Apellyasiya  instansiyası  məhkəməsinin  qətnaməsinin  və  ya 
qərardadının ləğv edilməsinin əsasları 
418.1.  Maddi  və  prosessual  hüquq  normalarının  pozulması  və  ya  düzgün  tətbiq 
olunmaması  apellyasiya  instansiyası  məhkəməsinin  qətnamə  və  qərardadının  ləğv  edilməsi 
üçün əsasdır. 
418.2.  Bu  Məcəllənin  386‐cı  maddəsində  göstərilən  hallarda  maddi  hüquq  normaları 
pozulmuş və ya düzgün tətbiq olunmamış hesab edilir. 
418.3.  Prosessual  hüquq  normalarının  pozulması  və  ya  düzgün  tətbiq  olunmaması 
qətnamənin yaxud qərardadın ləğv edilməsi üçün o vaxt əsas ola bilər ki, bu pozuntu düzgün 
qətnamə qəbul edilməməsi ilə nəticələnsin və ya nəticələnə bilsin. 
418.4.  Apellyasiya  instansiyası  məhkəməsinin  qətnaməsi  və  ya  qərardadı  şikayətin 
dəlillərindən asılı olmayaraq aşağıdakı hallarda ləğv edilməlidir: 

418.4.1. işə məhkəmə tərəfindən qeyri‐qanuni tərkibdə baxılmışsa;  
418.4.2.  qətnamə  və  ya  qərardad  hər  hakim  tərəfindən  imzalanmamışsa  və  ya  qətnamədə 
göstərilməyən hakimlər tərəfindən imzalanmışsa;  
418.4.3.  qətnamə  və  ya  qərardad  işə  baxan  məhkəmə  tərkibinə  daxil  olmayan  hakimlər  
tərəfindən çıxarılmışsa;
222  
418.4.4. işdə məhkəmə iclasının  protokolu yoxdursa  və ya  protokol bu  Məcəllənin  272.8‐ci  
maddəsində göstərilən şəxslər tərəfindən imzalanmamışsa;  
418.4.5.  işə  məhkəmə  tərəfindən məhkəmə  iclasının  vaxtı  və  yeri  barədə  lazımi  qaydada  
xəbər verilməmiş işdə iştirak etməli şəxslərdən hər hansı birinin iştirakı olmadan baxılmışsa;  
418.4.6.  məhkəmə  işdə  iştirak  etməyə  cəlb  edilməmiş  şəxslərin  hüquq  və  vəzifələrinə  dair  
onların hüquqlarının pozulmasına səbəb olan qətnamə və ya qərardad qəbul etmişsə;  
418.4.7.  məhkəmənin  qəbul  etmiş  olduğu qətnamədə, qərardadda,  məhkəmənin  rəhbər  
tutduğu qanuna və ya digər normativ hüquqi akta istinad olunmamışsa;  
418.4.8. işə baxılarkən məhkəmə icraatının aparıldığı dil haqqındakı qaydalar pozulmuşsa.  
418.5.  Bu  Məcəllənin  418.4.1.—418.4.3‐cü  və  418.4.6‐cı  maddələrində  nəzərdə  tutulmuş 
halların  mövcudluğu  apellyasiya  instansiyası  məhkəməsi  tərəfindən  prosessual  hüquq  
normalarının kobud şəkildə pozulması kimi qiymətləndirilməlidir.  
M a d d  ə  4 1 9 .  Kassasiya_instansiyası_məhkəməsinin_qərarı'>Kassasiya instansiyası məhkəməsinin qərarı 
419.1.  Kassasiya  şikayətinə  baxılması  nəticəsində  bütün  hakimlər tərəfindən  imzalanmış 
qərar qəbul edilir.  
419.2. Qərarda aşağıdakılar göstərilməlidir;  
419.2.1. qərarı çıxaran məhkəmənin və işin adı, çıxarılma tarixi, məhkəmənin tərkibi, iclasda  
iştirak etmiş şəxslərin səlahiyyətləri göstərilməklə soyadları;  
419.2.2. kassasiya şikayəti vermiş şəxsin və işdə iştirak edən şəxslərin adları;  
419.2.3.  işə  baxan  birinci  instansiya  və  apellyasiya  instansiyası  məhkəmələrinin  adı,  işin  
nömrəsi, qətnamənin, qərardadın çıxarıldığı tarix və onları çıxartmış hakimlərin soyadları;  
419.2.4. çıxarılmış qətnamənin və qərardadın qısa məzmunu;  
419.2.5.  çıxarılmış  qətnamənin,  qərardadın  qanuniliyini  yoxlamaq  barədə  irəli  sürülmüş 
əsaslar;  
419.2.6. kassasiya şikayətinə qarşı verilmiş etirazda göstərilən dəlillər;  
419.2.7. məhkəmə iclasında iştirak edən şəxslərin izahatları;  
419.2.8.  işdə  iştirak  edən  şəxslərin  istinad  etdikləri  qanun  və  normativ  hüquqi  aktların  
məhkəmə tərəfindən tətbiq edilməməsinin motivləri, habelə məhkəmənin qərar qəbul edərkən  
rəhbər tutduğu qanun və digər normativ hüquqi aktlar;  
419.2.9.  apellyasiya  instansiyası  məhkəməsinin  aktları  ləğv  edildikdə  apellyasiya  
instansiyası  məhkəməsinin  maddi  və  prosessual  hüquq  normalarını  pozması,  yaxud  düzgün  
tətbiq etməməsi barədə kassasiya instansiyası məhkəməsinin dəlilləri;  
419.2.10. kassasiya şikayətinə baxılmasının nəticələri;  
419.2.11. iş yeni məhkəmə baxışına verilirsə, yerinə yetirilməli olan hərəkətlər.  
419.3.  Qərar  qəbul  edildiyi  gündən  1  ay  müddətində, işdə  iştirak  edən  şəxslərə  sifarişli  
məktubla göndərilməli və yaxud qəbz alınmaqla təqdim edilməlidir.  
419.4. Qərar qəbul edildiyi andan qüvvəyə minir.  

M a d d  ə  4 2 0 .  Kassasiya məhkəməsinin göstərişlərinin məcburiliyi 
Kassasiya  instansiyasında  işə  baxan  məhkəmənin  qərarında  şərh  edilən  göstərişlər həmin 
işə yenidən baxan məhkəmə üçün məcburidir. 
M a d d  ə  4 2 1 .  İşin qaytarılması 
İşə  kassasiya  instansiyası  məhkəməsi  tərəfindən  baxıldıqdan  sonra  həmin  iş  kassasiya 
instansiyası məhkəməsinin qərarının təsdiq olunmuş surəti ilə birlikdə apellyasiya instansiyası 
məhkəməsinə qaytarılır. 
Maddə 421‐1. Məhkəmə iclasının protokolu 
223 
Kassasiya icraatında bu Məcəllənin 22‐ci fəsli ilə müəyyən edilmiş qaydada protokol yazılır. 
Maddə 421‐2. Kassasiya instansiyası məhkəməsinin xüsusi qərardadı 
421‐2.1.  İşə  kassasiya  qaydasında  baxan  məhkəmə  bu  Məcəllənin 
265.4‐cü  və  265.5‐ci 
maddələrində 
nəzərdə  tutulmuş  hallarda,  habelə  işə  birinci  və  apellyasiya  instansiyası 
məhkəmələrində  baxılması  zamanı  prosessual  normaların  kobud  pozulmasına  yol  vermiş 
hakimlər barəsində xüsusi qərardad çıxara bilər.
224 
421‐2.2. Hakimlər barəsində çıxarılmış xüsusi qərardad intizam icraatının başlanması üçün 
Azərbaycan_Respublikası_Ali_Məhkəməsi_Plenumunun_işə_baxmasının_əsasları'>Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəməsinin  sədri  tərəfindən Məhkəmə‐Hüquq  Şurasına 
göndərilir. 
F ə s i l   4 4  
ƏLAVƏ KASSASİYA QAYDASINDA İCRAAT 
M a d d  ə  4 2 2 .  Kassasiya qərarlarına yenidən baxılması 
Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəməsi  mülki  işlər  üzrə  məhkəmə  kollegiyasının  və 
iqtisadi  mübahisələrə  dair işlər  üzrə  məhkəmə  kollegiyasının  qərarlarına  təqdimat,  şikayət və 
ya  protestlə  Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəməsinin  Plenumunda  əlavə  kassasiya 
qaydasında yenidən baxıla bilər. 
M a d d  ə  4 2 3 .  Təqdimat, şikayət və protest vermək hüququ 
Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəməsinin  mülki  işlər  üzrə  məhkəmə  kollegiyasının  və 
iqtisadi mübahisələr üzrə məhkəmə kollegiyasının qərarlarından Azərbaycan Respublikası Ali 
Məhkəməsinin  sədri  işdə  iştirak  etməyə  cəlb  olunmayan,  məhkəmə  aktı  ilə  maraqlarına 
toxunan  şəxslərin  müraciətinə  əsasən təqdimat  vermək  hüququna  malikdir.  Şikayəti  işdə 
vəkillə  iştirak  edən  şəxs  verə  bilər.  Bu  Məcəllənin  50‐ci  və  306‐cı  maddələrində  nəzərdə 
tutulmuş  hallarda  müvafiq  prokuror  məhkəmə  araşdırmasında  iddiaçı  və  ya  ərizəçi  olmuşsa, 
Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru protest vermək hüququna malikdir. 
M a d d  ə  4 2 4 .  Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi Plenumunun işə baxmasının 
əsasları 
424.1. Plenum müstəsna olaraq hüquqi məsələlər üzrə işlərə baxır. 
424.2. Kassasiya qərarlarının ləğv edilməsi üçün əsaslar aşağıdakılardır: 

424.2.1.  kassasiya  instansiyası  məhkəməsinin  qərarı  Azərbaycan  Respublikasının 
Konstitusiya  Məhkəməsi  tərəfindən  Azərbaycan  Respublikasının  Konstitusiyasına  uyğun 
olmayan hesab edilmiş hüquq normasına əsasən qəbul edilmişsə; 
424.2.2.  kassasiya  instansiyası  məhkəməsi  işdə  iştirak  etməyə  cəlb  olunmamış  şəxslərin 
hüquqlarının  pozulması  ilə  nəticələnmiş  onların  hüquq  və  vəzifələrinə  dair  məsələni  həll 
etmişsə; 
424.2.3. kassasiya instansiyası məhkəməsinin qərarında onun istinad etdiyi motivlərin əsası 
yoxdursa; 
225 
424.2.4.  kassasiya  instansiyası  məhkəməsinin  qərarının  nəticə  hissəsi  onun  təsviri  və  ya 
əsaslandırıcı hissəsinə müvafiq olmazsa. 
M a d d  ə  4 2 5 .  Təqdimatın, protestin və şikayətin məzmunu 
Təqdimat, protest və şikayət bu Məcəllənin 407‐ci maddəsində nəzərdə tutulmuş tələblərə 
uyğun olmalıdır. 
226 
M a d  ə  4 2 6 .   Təqdimatın, protestin və ya şikayətin göndərilməsi 
426.1.  Əsaslar  olduqda  Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəməsinin  sədri  təqdimatı, 
protesti  və  ya  şikayəti  iş  ilə  birlikdə  Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəməsinin  Plenumuna 
göndərir. 
426.2.  Təqdimat,  protest  və  yaxud  şikayət  Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəməsi 
kollegiyaları tərəfindən qərar qəbul edildikdən sonra 2 ay müddətində verilə bilər. 
426.3. Təqdimat, protest və yaxud şikayətin surəti işdə iştirak edən şəxslərə rəsmi qaydada 
verilir. 
227 
M a d d  ə  4 2 7 .  Təqdimatın, protestin və ya şikayətin geri götürülməsi 
427.1. Təqdimatı, protesti və ya şikayəti vermiş şəxs onu geri götürmək hüququna malikdir. 
427.2. Təqdimatın, protestin və ya şikayətin geri götürülməsi Azərbaycan Respublikası Ali 
Məhkəməsinin Plenumunda icraata xitam verilməsinə səbəb olur. 
M a d d  ə  4 2 8 .  İşə baxılması 
428.1.  Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəməsinin  Plenumu  əvvəllər işə  baxılmasında 
iştirak  etməmiş  hakimin  işin  halları  və  təqdimatın,  protestin  və  ya  şikayətin  dəlilləri  barədə 
məruzəsini dinləyir. 
428.2. Plenumun  iclasına izahat vermək üçün  protest və ya  şikayəti vermiş şəxslər,  habelə 
işdə iştirak edən digər tərəflər çağırıla bilərlər.  Bu halda onlara plenum iclasının vaxtı və yeri 
barədə bildiriş göndərilir. Onların gəlməməsi işə baxılmasına mane olmur. 
428.3. İşə baxılarkən bütün məsələlər səs çoxluğu ilə həll edilir. Təqdimatın, protestin və ya 
şikayətin  təmin  edilməsi leyhinə  və  əleyhinə  verilmiş  səslərin  sayı  bərabər  olduqda  təqdimat, 
protest və ya şikayət rədd edilmiş sayılır. 
M a d d  ə  4 2 9 .  Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi Plenumunun səlahiyyətləri 
429.0.  Əlavə  kassasiya  qaydasında  işə  baxan  Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəmə 
Plenumunun hüququ vardır: 
429.0.1. kassasiya instansiyası məhkəməsinin qərarını dəyişdirmədən, təqdimatı, protesti və 
ya şikayəti isə təmin etmədən saxlamaq; 

429.0.2. kassasiya instansiyası məhkəməsinin qərarına dəyişiklik etmək; 
429.0.3.  kassasiya  instansiyası  məhkəməsinin  qərarını  tam  və  ya  qismən və  onunla  bağlı 
apellyasiya  instansiyası  məhkəməsinin  qətnaməsini  və  ya  qərardadını  tam  və  ya  qismən ləğv 
etmək, işi apellyasiya instansiyası məhkəməsinə yenidən baxılmağa göndərmək; 
429.0.4. kassasiya instansiyası məhkəməsinin qərarını tamamilə yaxud qismən ləğv etmək, 
bu  Məcəllənin  259.0.1,  259.0.2  və  259.0.8—259.0.10‐cu  maddələrinə  müvafiq  olaraq  iddianı 
tamamilə yaxud qismən baxılmamış saxlamaq və ya bu Məcəllənin 261.0.1—261.0.3, 261.0.6 və 
261.0.7‐ci maddələrinə müvafiq olaraq iş üzrə icraata xitam vermək; 
429.0.5. kassasiya instansiyası məhkəməsinin qərarını ləğv etmək və apellyasiya instansiyası 
məhkəməsinin qətnaməsini və ya qərardadını qüvvədə saxlamaq. 
429.0.6.  müvafiq  apellyasiya  instansiyası  məhkəməsində  işə  təkrar  baxılmasının 
yolverilməzliyi  müəyyən  edildikdə  işin  baxılmasını  başqa  apellyasiya  instansiyası 
məhkəməsinə həvalə etmək. 
228 
M a d d  ə  4 3 0 .  Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi Plenumunun qərarı 
430.1.  Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəməsinin  Plenumu  işə  baxılmanın  nəticəsi  üzrə 
qərar çıxarır. 
430.2. Qərarda aşağıdakılar göstərilməlidir: 
430.2.1. qərarı çıxarmış məhkəmənin adı; 
430.2.2. qərarın çıxarılma vaxtı və yeri; 
430.2.3. haqqında qərar çıxarılan iş; 
430.2.4. şikayət verən şəxs; 
430.2.5. təqdimat və ya protest verən şəxs; 
430.2.6. aşağı məhkəmələrin şikayət edilən aktlarına istinad; 
430.2.7. çıxarılan qərarın əsaslandığı qanun; 
430.2.8. protestə baxılmanın nəticəsi üzrə qəbul edilmiş qərar. 
430.3.  Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəməsi  Plenumun  qərarı  onun  sədri  tərəfindən 
imzalanır və işdə iştirak edən şəxslərə rəsmi qaydada verilir.
229 
230
M a d d  ə  4 3 1 . (  ç ı x a r  ı l ı b ) 
F ə s i l   4 4  ‐ 1 
HÜQUQ VƏ AZADLIQLARIN POZULMASI İLƏ BAĞLI YENİ HALLAR ÜZRƏ İCRAAT 
231 
M a d d  ə  4 3 1  ‐ 1 .   İşə  hüquq  və  azadlıqların  pozulması  ilə  bağlı  yeni  hallar  üzrə 
yenidən baxılması 
232 
431‐1.1.  Qanuni  qüvvəyə  minmiş  məhkəmə  aktlarına  hüquq  və  azadlıqların  pozulması  ilə 
bağlı yeni hallar üzrə yenidən baxıla bilər. 
431‐1.2.  Hüquq  və  azadlıqların  pozulması  ilə  bağlı  yeni  hallar  üzrə  məhkəmə  aktlarına 
yenidən baxmaq üçün əsaslar aşağıdakılardır: 
431‐1.2.1.  Azərbaycan  Respublikasının  Konstitusiya  Məhkəməsi  tərəfindən  Azərbaycan 
Respublikası  Ali  Məhkəməsinin  qərarlarının  və  ya  məhkəməyə  müraciət  etmək  hüququnu 

pozan  məhkəmə  aktlarının  Azərbaycan  Respublikasının  Konstitusiyası  və  qanunlarına  uyğun 
olmadığı hesab edilməsi; 
431‐1.7.7. İnsan Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsi tərəfindən Azərbaycan Respublikasının 
məhkəmələrinin  işə  baxarkən  ʺinsan  hüquqlarının  və  əsas  azadlıqların  müdafiəsi  haqqındaʺ 
Konvensiyanın müddəalarını pozduğu müəyyən edilməsi. 
M a d d  ə  4 3 1 . 2 .  Məhkəmə aktlarına hüquq və azadlıqların pozulması ilə bağlı yeni 
hallar üzrə baxan məhkəmə 
233 
Qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə aktlarına hüquq və azadlıqların pozulması ilə bağlı yeni 
hallar  üzrə  Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəməsinin  Plenumu  baxır.  Plenum  Azərbaycan 
Respublikası  Konstitusiya  Məhkəməsinin  və  İnsan  Hüquqları  üzrə  Avropa  Məhkəməsinin 
qərarlarının icrası ilə bağlı yalnız hüquqi məsələlər üzrə işlərə baxır. 
M a d d  ə  4 3 1  ‐ 3 .  Məhkəmə aktlarına hüquq və azadlıqların pozulması ilə bağlı yeni 
hallar üzrə yenidən baxılması qaydası 
234 
431‐3.1. Azərbaycan  Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin və ya  İnsan  Hüquqları üzrə 
Avropa  Məhkəməsinin  qərarı  Azərbaycan  Respublikasının  Ali  Məhkəməsinə  daxil  olduqdan 
sonra  3  aydan  gec  olmayan  müddətdə  plenum  məhkəmə  iclasında  hüquq  və  azadlıqların 
pozulması ilə bağlı yeni hallar üzrə məhkəmə aktlarına baxır. 
431‐3.2. Azərbaycan  Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin və ya  İnsan  Hüquqları üzrə 
Avropa Məhkəməsinin qərarı Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsinə daxil olduqda Ali 
Məhkəmənin  sədri  işin  plenumun  məhkəmə  iclasına  hazırlanmasını  və  məruzə  edilməsini 
hakimlərin birinə tapşırır. 
431‐3.3.  İşdə  iştirak  edən  şəxslər məhkəmə  iclasının  vaxtı  və  yeri  haqqında  xəbərdar 
edilirlər. Lakin onların gəlməməsi işə baxılmasına mane olmur. 
431‐3.4.  İşə  Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəməsi  Plenumunun  iş  qaydasına  müvafiq 
olaraq baxılır. 
M a d d  ə  4 3 1  ‐ 4 .   İşə  hüquq  və  azadlıqların  pozulması  ilə  bağlı  yeni  hallar  üzrə 
yenidən baxmaq haqqında qərar 
235 
431‐4.1. Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Plenumu işə baxılmanın nəticəsi üzrə 
qərar çıxarır. Qərar bu məcəllənin 430.2‐ci və 430.3‐cü maddələrində nəzərdə tutulmuş tələblərə 
uyğun olmalıdır. 
431‐4.2.  Hüquq  və  azadlıqların  pozulmasına  dair  Konstitusiya  Məhkəməsinin  qərarına 
uyğun  olaraq  Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəməsinin  Plenumu  aşağıdakı  qərarlardan 
birini qəbul edir: 
431‐4.2.1.  əlavə  kassasiya  qaydasında  çıxarılmış  qərarın  və  (və  ya)  kassasiya  instansiyası 
məhkəməsinin qərarının və onunla bağlı apellyasiya instansiyası məhkəməsinin qətnaməsinin 
və  ya  qərardadının  tam  və  ya  qismən ləğv  edilməsi  və  işin  apellyasiya  instansiyası 
məhkəməsinə  yenidən  baxılması  üçün  göndərilməsi  barədə  (Azərbaycan  Respublikasının 
Konstitusiya  Məhkəməsi  tərəfindən məhkəməyə  müraciət  etmək  hüququnu  pozan  məhkəmə 
aktlarının  Azərbaycan  Respublikasının  Konstitusiyası  və  qanunlarına  uyğun  olmayan  hesab 
edilməsi  barədə  qərar  qəbul  edildikdə  plenum  həmçinin  hüquq  və  azadlıqların  pozulması  ilə 
çıxarılmış birinci instansiya məhkəməsinin aktlarını da tam və ya qismən ləğv edə bilər); 

431‐4.2.2.  əlavə  kassasiya  qaydasında  çıxarılmış  qərarın  və  (və  ya)  kassasiya  instansiyası 
məhkəməsinin qərarının ləğv edilməsi və apellyasiya instansiyası məhkəməsinin qətnaməsinin 
və ya qərardadının qüvvədə saxlanılması barədə; 
431‐4.2.3.  əlavə  kassasiya  qaydasında  çıxarılmış  qərarın  ləğv  edilməsi  və  kassasiya 
instansiyası məhkəməsinin qərarının qüvvədə saxlanılması barədə; 
431‐4.3. İnsan Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsinin qərarı ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan 
Respublikası Ali Məhkəməsinin Plenumu aşağıdakı qərarlardan birini qəbul edir: 
431‐4.3.1.  əlavə  kassasiya  qaydasında  çıxarılmış  qərarın  və  (və  ya)  kassasiya  instansiyası 
məhkəməsinin qərarının və onunla bağlı apellyasiya instansiyası məhkəməsinin qətnaməsinin 
və  ya  qərardadının  tam  və  ya  qismən ləğv  edilməsi  və  işin  apellyasiya  instansiyası 
məhkəməsinə  yenidən  baxılması  üçün  göndərilməsi  barədə  (İnsan  Hüquqları  üzrə  Avropa 
Məhkəməsi tərəfindən məhkəməyə müraciət etmək hüququnu pozan məhkəmə aktlarına dair 
qərar qəbul edildikdə plenum həmçinin hüquq və azadlıqların pozulması ilə çıxarılmış birinci 
instansiya məhkəməsinin aktlarını da tam və ya qismən ləğv edə bilər); 
431‐4.3.2.  əlavə  kassasiya  qaydasında  çıxarılmış  qərarın  və  (və  ya)  kassasiya  instansiyası 
məhkəməsinin qərarının ləğv edilməsi və apellyasiya instansiyası məhkəməsinin qətnaməsinin 
və ya qərardadının qüvvədə saxlanılması barədə; 
431‐4.3.3.  əlavə  kassasiya  qaydasında  çıxarılmış  qərarın  ləğv  edilməsi  və  kassasiya 
instansiyası məhkəməsinin qərarının qüvvədə saxlanılması barədə. 
431‐4.3.4.  əlavə  kassasiya  qaydasında  çıxarılmış  qərara  və  ya  kassasiya  instansiyası 
məhkəməsinin qərarına dəyişiklik edilməsi barədə. 
F ə s i l   4 5  
QANUNİ QÜVVƏYƏ MİNMİŞ MƏHKƏMƏ AKTLARINA YENİ AÇILMIŞ HALLAR 
ÜZRƏ YENİDƏN BAXILMASI ÜZRƏ İCRAAT 
M a d d  ə  4 3 2 .  İşə yenidən baxılması 
432.1. Qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə aktlarına yeni açılmış hallar üzrə yenidən baxıla 
bilər. 
432.2.  Yeni  açılmış  hallar  üzrə  məhkəmə  aktlarına  yenidən  baxmaq  üçün  əsaslar 
aşağıdakılardır: 
432.2.1. məhkəmə aktı çıxarıldıqdan sonra işə əvvəllər baxılarkən məlum olmayan həlledici 
materiallar aşkar edildikdə; 
432.2.2.  məhkəmənin  qanuni  qüvvəyə  minmiş  hökmü  ilə  müəyyən  edilmiş  və  qanunsuz, 
yaxud  əsassız  qətnamənin  çıxarılmasına  səbəb  olmuş  şahidin  bilə‐bilə  yalan  ifadələr  verməsi, 
ekspertin  bilə‐bilə  yalan  rəy  verməsi,  tərcüməçinin  bilə‐bilə  düzgün  tərcümə  etməməsi, 
sənədlərin və ya maddi sübutların saxtalığı; 
432.2.3.  məhkəmənin  qanuni  qüvvəyə  minmiş  hökmü  ilə  müəyyən  edilmiş  və  həmin  işə 
baxılarkən tərəflərin,  işdə  iştirak  edən  digər  şəxslərin,  yaxud  onların  nümayəndələrinin 
cinayətkar hərəkətləri və ya hakimlərin cinayətkar əməlləri; 
432.2.4.  həmin  məhkəmə  aktlarının  çıxarılması  üçün  əsas  olmuş  məhkəmə  qətnaməsinin, 
hökmünün, qərardadının və ya qərarının, yaxud sair orqanın qərarının ləğv edilməsi. 
M a d d  ə  4 3 3 .  Məhkəmə aktlarına yeni açılmış hallar üzrə baxan məhkəmə 

Qanuni  qüvvəyə  minmiş  məhkəmə  aktlarına  yeni  açılmış  hallar  üzrə  Azərbaycan 
Respublikası Ali Məhkəməsinin plenumu baxır. 
M a d d  ə  4 3 4 .  Ərizə vermənin qaydası və müddəti 
434.1.  Qanuni  qüvvəyə  minmiş  məhkəmə  aktlarına  yeni  açılmış  hallar  üzrə  yenidən 
baxılması  haqqında  ərizə  işdə  iştirak  edən  şəxslər tərəfindən,  işə  yenidən  baxmaq  üçün  əsas 
olmuş  bu  Məcəllənin  432‐ci  maddəsində  göstərilən  halların  aşkar  olunduğu  gündən  1  aydan 
gec olmayaraq Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinə verilə bilər. 
434.2. Ərizəçi işdə iştirak edən digər şəxslərə öz ərizəsinin və ona əlavə olunmuş sənədlərin 
surətlərini göndərməyə borcludur. 
434.3.  Ərizənin  və  ona  əlavə  olunmuş  sənədlərin  surətlərinin  işdə  iştirak  edən  şəxslərə 
göndərilməsini təsdiq edən sənədlər ərizəyə əlavə olunur. 
434.4. Müəyyən olunmuş müddət keçdikdən sonra ərizə verildikdə və buraxılmış müddətin 
bərpa edilməsinə dair vəsatət olmadıqda, yaxud işdə iştirak edən şəxslərə ərizənin və ona əlavə 
olunmuş  sənədlərin surətlərinin göndərilməsini təsdiq edən sənədlər təqdim  olunmadıqda,  o, 
ərizəçiyə qaytarılır. 
M a d d  ə  4 3 5 .   Yeni  açılmış  hallar  üzrə  işlərə  yenidən  baxılması  haqqında  ərizənin