Misal 1.9. Şəkil 1.29-da cəndə suyun h səviyyəsinin idarə olunmasının açıq tənzimləmə sistemi göstərilmişdir.
Şəkil 1.29. Cəndə suyun səviyyəsinin açıq idarəetmə sistemi
2. Əks əlaqə prinsipi. Meyletməyə görə tənzimləmə (Polzunov (1765) – Uatt (1769) prinsipi). Əvvəldə deyildiyi kimi, tənzimləmənin əsas məsələsi y çıxış kəmiyyətinin g(t) tapşırıq siqnalını mümkün qədər dəqiq izləməsini təmin etməkdən ibarətdir. Əgər obyektin modeli dəqiq məlumdursa, həyəcanlandırıcı təsir olmadığı
halda bu məsələni açıq idarəetmə prinsipindən istifadə etməklə, şəkil 1.33-də göstərildiyi kimi, birbaşa dövrəyə tənzimləyici qoşmaqla həll etməyə cəhd etmək olar.
Şəkildən göründüyü kimi, bu halda T tənzimləyicisinin köməyi ilə yalnız (1-3) idarə kanalının dinamikasına təsir göstərib çıxışı arzu olunan qanun üzrə dəyişdirmək olar. Tənzimləyici (2-3) həyəcanlandırıcı təsir kanalına təsir göstərə bildiyindən f-in tənzimlənən kəmiyyət olan y çıxışına ziyanlı təsirini aradan qaldıra bilmir.
Şəkil 1.33.Əks əlaqəsiz ATS
Bu çatışmamazlığı aradan qaldırmaq üçün əks əlaqə prinsipindən istifadə edirlər. Bu prinsipin məlumat əsasını y kəmiyyətinin ölçülüb tapşırıq g ilə müqayisə edilərək nəticənin tənzimləyicidə istifadə olunması təşkil edir (şəkil1.34). Xəta və ya meyl adlanan yeni g y göstəricisi f-in dəyişməsi haqqında dolayı məlumata malik
olub, gec də olsa onun təsirini aradan qaldırmağa imkan verir. Xəta ümumiləşdirilmiş göstərici olub sistemdə baş verən istənilən dəyişikliyi özündə əks etdirir. Bu halda idarə qanunu u () şəklində formalaşdırılır. Bu səbəbdən əks əlaqə prinsipi meyletməyə görə tənzimləmə prinsipi də adlanır.
Adətən idarə qanununda təkcə -nun özündən deyil, onun törəmə və inteqralından da istifadə olunur:
Şəkil 1.34. Əks əlaqə prinsipi ilə işləyən ATS-in sxemi
Əks əlaqə prinsipi bütün üstünlüklərinə baxmayaraq daxilən çox ziddiyətlidir. Belə ki, bu prinsip əsasında fəaliyyət göstərdikdə f-in ziyanlı təsirini ləğv etməzdən əvvəl, onun meydana çıxmasına yol verilir. Həqiqətən, bu təsiri aradan qaldıran tənzimləyici yalnız bu təsirin xətasının meydana çıxması şəklində aşkarlanandan, deməli, yol veriləndən sonra obyektə təsir göstərməyə başlayır. Bu səbəbdən f-in təsiri dinamik rejimdə özünü göstərərək tədricən azaldılır və yalnız t halında (statik rejimdə) tam aradan qaldırılır. Yəni statik xəta olur.
