AZƏrbaycan respublġkasi təHSĠl nazġRLĠYĠ sumqayit döVLƏt unġversġtetġ amea-nın NƏSĠMĠ adina dġLÇĠLĠK Ġnstġtutu

 
DEVELOPING PRESENTATION SKILLS IN THE ENGLISH LANGUAGE COURSES 
Ağayeva N. 
Azerbayijan University of Archicture anda Construction 
 
 This  theoretical  paper  argues  for  the  importance  of  developing  the  engineering  students‘ 
communication and presentation skills in the English language courses and seminars in a technical university 
with  a  view  to  preparing  them  for  promising  careers  in  the  21st  century  multicultural  knowledge  society 
sensitive  to  politicallycorrect  communication  approaches.  We  claim  that  apart  from  having  specialized 
knowledge of a domain for a future career, the  students need good communication skills in an international 
language  for  different  academic,  business  and  social  contexts,  having  to  know  how  to  behave  in  different 

Müasir dilçiliyin aktual problemləri.  24-25 noyabr 2016–cı il 
 
267 
 
 
contexts  of  communication,  respecting  and  understanding  different  interlocutors  pertaining  to  different 
cultures, and being permanently aware that long-life learning is a necessary condition for individual progress 
and  successful  social  interaction.  Since  professional  communication  is  the  key  to  successfully  integrating 
into  the  21st  century  knowledge  society,  this  paper  shows  that  teaching  the  most  effective  techniques  of 
delivering an academic, technical or business presentation in the English language courses for  students is an 
important  objective  for  at  least  two  reasons.  Firstly,  effective  presentations  require  good  communication 
skills,  planning,  preparation,  organization,  respect  for  the  audience,  a  politically-correct  approach  to  the 
members of the audience. These aspects are also key issues to be considered for having a successful career in 
our society. Secondly, preparing these presentations in English, the international language of communication 
in  multinationals,  in  business,  in  an  academic  environment,  will  help  the  students  to  develop  their  foreign 
language  competence,  their  communication  skills,  enhancing  their  motivation  to  put  forth  their  ideas, 
proposals,  projects  and  to  argue  for  their  benefits  in  an  accurate,  fluent  and  politically-correct  manner. 
Teaching English to the  students of a university, we have to acknowledge the importance of the following 
teaching objectives for the students‘ future careers in our society: 1) motivating the students to develop their 
knowledge  of  English  grammar  and  vocabulary, their  communicative competence for  giving  clear, logical, 
coherent presentations in an accurate and fluent manner; 2) encouraging the students to use English correctly 
and coherently in various contexts of communication such as classroom debates on certain topics, classroom 
interviews  including  simulated  job  interviews,  case  study  analyses;  3)  enhancing  their  awareness  of  the 
importance of preparation for giving good presentations and showing them that one‘s knowledge of a topic is 
not  the  only  condition  for  giving  an  effective  presentation,  for  convincing  the  audience  and  for  attaining 
one‘s goal. Our argument is that knowing how to prepare and deliver good presentations in English will be to 
the students‘ benefit in their careers in the 21st century multicultural knowledge society. 
      The role of technology in developing the students‟ presentation skills  
The  internet,  which  enables  e-learning,  facilitates  the  students‘  preparation  of  different  types  of 
presentations.  The  symbol  of  the  21st  century  knowledge  society,  the  Internet  is  an  attractive  means  of 
learning as students can use it anytime from their laptops, tablets and mobile phones instead of going to the 
library. It offers models of effective academic, business and technical presentations, helping the students to 
prepare their own presentations. Investing a lot of time and effort in preparing a good presentation based on 
research  and  having  a  technological  support,  such  as  a  PowerPoint  support,  the  presenter‘s  goal  will  be 
attained. Technology plays an important role in delivering interesting, attractive presentations. On the other 
hand,  as  our  experience  shows,  low-achieving  students  take  the  Internet  information  for  granted  without 
quoting the site and the author as if that information was everyone‘s property. Lazy students just reproduce 
the information found on the Internet when asked to give presentations. In this case, the Internet technology 
represents  a  great  disadvantage.  Moreover,  lazy  students  consider  that  computers  can  replace  their  work, 
attaching more importance to what they write in the slides, just reading them during the presentation without 
looking  at  the  audience,  without  showing  any  presentation  skills.  If  asked  to  turn  off  their  computer,  they 
will not be able to present their topic in details, in a structured, coherent and fluent manner because they have 
not prepared enough, having just put some information in the slides in order to read everything. They usually 
display  attractive  visuals,  leaving  them  unexplained  as  if  everyone  was  supposed  to  understand  them 
perfectly. In conclusion, it depends on the students‘ education to use technology to their advantage or not in 
giving good presentations. 
 
 
SEMANTĠC CONTEXT OF THE WORD ĠN THE MACHĠNE TRANSLATĠON 
Aliyeva G.N. 
Azerbaijan National Academy of Sciences 
The Institute of Linguistics named after Nasimi 
 
Semantic  analysis  is  one  of  the  most  actual  problems  of  the  Computational  Linguistics.  The  first 
important factor for the application of semantic analysis is compiled large-sized text corpus or other types of 
corpus.  Semantic  analysis  of  the  text  plays  a  particular  role  in  the  field  of  statistical  machine  translation. 
Firstly, thesaurus dictionaries should be prepared for semantic analysis in the Machine Translation. This is 
the  most  important  aspect of  the  research  work. Till the  semantic  analysis in  the  Machine Translation,  the 
stages  of  the  morphological  (M.Ə.Mahmudov  Махмудов  М.А.  ―Разработка  системы  формально-

Müasir dilçiliyin aktual problemləri.  24-25 noyabr 2016–cı il 
 
268 
 
 
морфологического  анализа      тюркской  словоформы  (на  материале  азербайджанского  языка)‖  АКД, 
Баку,  «Элм»,  1982)  and  syntactic  (K.A.Vəliyeva  ―Mətnin  avtomatik-sintaktik  təhlili  və  sintezi‖  ―Örnək‖, 
Bakı 1996,158 s.) analysis must be completed and correct algorithms must be established. Semantic analysis 
begins with the syntactic relations of the words. The meaning of the sentence depends on not only the words 
which form the sentence, but also the relationship between sentences and the scope of the context. Surely, it 
also  means  that  the  meaning  of  the  sentence  nearly depends  on  the  syntactic structure  of  it. Therefore, the 
structure of images of meaning in the semantic analysis based on syntactic components and links provided 
by grammatical methods. During the semantic analysis, the determination of the meaning from the context is 
chosen  from  the  paragraph  in  the text, from  the  section  in the  paragraph,  from  the  sentence in the section, 
from the word combination in the sentence, from the word in the word combination. Then the word or the 
words  are  classified  according  to  their  meanings,  not  to  their  structures.  The  word  is  automatically 
determined  from  the  pre-prepared  thesaurus  dictionary  for  their  usage  places.  The  words  are  classified 
according to their functions and components of the meaning. The reveal of the meaning form the sentence in 
the semantic analysis can be done such as follow: 
 
Sentence = the meaning of the 1st word+ the meaning of the 2nd word+ the meaning of the 3rd word+ 
the meaning of the word ―n‖ 
       After analyzing the words individually, the word combinations of that sentence are needed to give 
the meanings, for example; 
Sentence =  the meaning of the 1st word combination+ the meaning of the 2nd word combination+ the 
meaning of the 3rd word combination+ the meaning of the word combination ―n‖ 
         Word combinations are analyzed according to their linguistic characteristics being free and non-
free combinations. Ranking of the words are classified according to lexical, structural and semantical criteria 
here. Paying attention to the role of the ranking of the words Mel‘čuk showed that the class division should 
be implemented according to the semantic and structural principles. The notion of lexical function is used in 
the  class  division.  The  most  important  purpose  of  the  semantic  analysis  is  to  collect  all  the  lexical  units 
belonging to the specific sphere and to separate them to the special groups for their meanings,. The relation 
between the elements must be presented either generally or individually.  
 
birbaşa  göz 
təması ilə 
maraq, 
heyranlıq 
içərisində 
uzun 
müddətə 
ani  və  qısa 
müddətə 
çətinliklə 
görünən 
obyekt  və  ya 
subyektə 
təəccüb 
içində 
gözləri 
geniş açılmış 
şəkildə  
acıqlı halda 
yaxın 
təmasla 
baxmaq 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
görmək 
+ 
 
 
 
 
 
 
 
+ 
nəzər salmaq 
+ 
 
 
+ 
+ 
 
 
 
 
göz 
gəzdirmək 
+ 
 
 
+ 
 
 
 
 
 
müşahidə 
etmək 
+ 
 
+ 
 
 
 
 
 
 
gözdən 
keçirmək 
+ 
 
 
+ 
 
 
 
 
 
gözünü 
zilləmək 
+ 
+ 
+ 
 
+ 
 
+ 
 
 
marıtlamaq 
+ 
+ 
+ 
 
 
 
+ 
 
 
izləmək 
+ 
 
+ 
 
 
 
 
 
+ 
süzmək 
+ 
 
 
+ 
 
 
 
+ 
 
ağzını 
ayırmaq 
+ 
+ 
+ 
 
 
+ 
 
 
 
 
Therefore,  there  are  certain  lexical  gaps,  disagreements  and  coincidence  of  the  meaning  of  two 
lexemes,  they  don‘t  invalidate  the  meaning  quality  of  the  text,  but  if  the  gaps,  disagreements  are  getting 
more,  the  text  losts  its  meaning  during  the  translation  and  analysis.  The  meaning  of  the  lexeme  in  the 
language depends on the presence of the other lexemes relating with each other or one another according to 

Müasir dilçiliyin aktual problemləri.  24-25 noyabr 2016–cı il 
 
269 
 
 
semantic one in the system of the language. The theory of the semantic analysis predicts the classification of 
the lexical units of the language with the areas related to the semantic aspect and the division of them to the 
semantic groups. 
 
SĠYASĠ DĠSKURS LĠNQVĠSTĠK TƏDQĠQAT OBYEKTĠ KĠMĠ 
Allahverdiyeva V.E. 
Bakı Slavyan Universiteti 
 
Siyasi  diskurs  həyatın  özü  kimi  və  siyasət  kimi  dəyişkəndir.  Siyasi  diskursun  mahiyyəti,  strukturu, 
üslubi cəhətləri, məzmunu və cəmiyyətdəki statusu zaman çərçivəsində dəyişir. Lakin struktur və semantik 
baxımdan  oxşarlıqlar  diskursiv  praktikaların  və,  deməli,  siyasi  dilin  inkişaf  mərhələlərindən  danışmağa 
imkan verir. Aydındır ki, həmin mərhələlər ekstralinqvistik amillərlə şərtlənir. Sovet İttifaqının dağılması və 
1991-ci ildə Azərbaycan xalqının dövlət müstəqilliyinin bərpası yeni dövrün başlanması demək idi. Əslində 
siyasi diskurs ―yenidənqurma‖ adlanan dövrdə transformasiyaya uğrayır. Yəni kəskin surətdə siyasi diskurs 
məhz  1980-cı  illərdə  dəyişməyə  başlayır.  Siyasi  dilin  formasının  və  məzmununun  transformasiyası  iki 
istiqamətdə  özünü  göstərir.  Birinci  istiqamət  sovet  ideologiyasının  zəifləməsində  özünü  göstərirdi,  ikincisi 
isə  keçmiş  milli  hərəkatları  səciyyələndirən  dilin  bərpası  ilə  bağlı  idi.  Azərbaycanda  bu  diskursun  faciəvi 
nəticələrindən  biri  1990-cı  ilin  20  Yanvar  hadisələri  oldu.  Əlbəttə,  o  vaxt  sovet  höküməti  bu  hadisələrin 
əsasını  ―pis  tərbiyədə‖  görürdü,  yəni  Azərbaycan  gəncləri  pis  tərbiyə  almışdılar,  ona  görə  də  mövcud 
hökümətə qarşı çıxmışdılar. Həmin ―pis tərbiyə‖ isə ―millətçi‖ diskursunun bərpası ilə bağlı idi. Bütün bu 
amillərin  reallaşması  isə  bilavasitə  ermənilərin  çirkin  siyasi  oyunlarının  nəticəsi  kimi  təşəkkül  tapır.  Bir 
sözlə,  XX  əsrin  sonunda  baş  verən  siyasi  hadisələrin  hamısı  sistem  şəklində  reallaşır,  siyasi  dil  isə  bu 
siyasətin əsasını təşkil edirdi, əslində isə elə siyasətin özü idi. 
Keçən  əsrdə  Azərbaycanın  ictimai  həyatının  bütün  sahələrində  olduğu  kimi,  siyasi  həyatda  da 
ümummilli  lider  H.  Ə.  Əliyevin  müstəsna  rolu  olmuşdur.  Ona  görə  də  1990-2003-cü  illərin  siyasi  dilinin 
yaxud  müxtəlif  sahələrin  diskursiv  praktikalarının  öyrənilməsində  H.  Ə.  Əliyevin  dilinin  tədqiqinə  xüsusi 
diqqət  verilməlidir.  Əslində  ümummilli  lider  yaratdığı  meyillər  bu  gün  də  siyasi  diskursda  həlledici  rol 
oynayır.  Bu  gün  də  siyasi  dilin  istənilən  səpkidə  öyrənilməsi  Heydər  Əliyevin  dilinin  öyrənilməsindən 
başlamalıdır.  
H. Ə. Əliyev həmişə insanlar arasında olmuş və onun siyasi dili çox zaman canlı xalq danışıq dili idi. 
Siyasi  diskurs  və  ümumiyyətlə  diskurs  dedikdə  müasir  dünyada  hazırlanmış  nitqlər  nəzərdə  tutulur.  Şifahi 
nitqi  yazılıdan  fərqləndirən  onun  hazırlıqsız  olmasıdır.  Lakin  bu  gün  bir  qayda  olaraq  şifahi  nitqlər  də 
qabaqcadan  hazırlanır  və  onların  üzərində,  adətən,  ciddi  redaktə  işi  aparılır.  Ona  görə  də  yazılı  nitqin 
şifahidən  fərqi  çox  az  olur.  Lakin  elə  siyasət  adamları  var  ki,  onlar  həmişə  xalq  arasında  olduğundan 
qabaqcadan nə haqda danışdığını bilmirlər. Belə siyasət adamları həmişə improvizasiya edirlər. Əlbəttə, bu 
cür siyasət xadimləri böyük şəxsi təcrübəyə malik adamlardırlar. Onların digər bir xüsusiyyəti isə siyasətlə, 
xalqın  maraqları  ilə  yaşamalarıdır.  Yəni  bu  növ  siyasi  xadimlər  həmişə,  ömürlərinin  hər  anı  onları 
düşündürən problemlərlə yaşayırlar və ona görə də istənilən dəqiqə onların müzakirəsinə başlaya bilirlər. H. 
Ə.  Əliyev  məhz  belə  şəxsiyyətlərdən  idi.  Onun  yaratdığı  siyasi  diskurs  isə  Azərbaycan  xalqının  dil 
xəzinəsinə əsaslanır.   
Seçilmiş  əsərləri 1993-cü  ildə iyunun  15-dəki  çıxışı ilə  başlayır:  ―Hörmətli  millət  vəkilləri, hörmətli 
Prezident!  Mənə  bu  gün  böyük  etimad  göstərdiyinə  görə  Milli  Məclisin  üzvlərinə,  Azərbaycanın  Ali 
Sovetinə  minnətdarlığımı  bildirirəm  və  sizi  əmin  edirəm  ki,  bütün  imkanlardan  istifadə  edib,  bu  ağır  yükü 
aparmağa çalışacağam və bu vəzifənin ləyaqətlə yerinə yetirilməsinə səy edəcəyəm. Bildirmək istəyirəm ki, 
Azərbaycan  Respublikasının  bugünkü  ağır,  mürəkkəb  və  gərgin  vəziyyətini  tam  məsuliyyətlə  dərk  edirəm. 
Bu vəzifəni üzərimə götürərkən məsuliyyətimi anlayıram və bunların hamısını rəhbər tutaraq əlimdən gələni 
edəcəyəm.  Mən  burada  böyük  bir  nitq  söyləmək  niyyətində  deyiləm.  Yalnız  bir  neçə  kəlmə  mütləq 
deməliyəm.  Ali  Sovetin  sədri  kimi  Azərbaycan  xalqının  tarixi  nailiyyəti  olan  Azərbaycan  Respublikasının 
dövlət müstəqilliyini qorumağı, möhkəmləndirməyi, inkişaf etdirməyi özüm üçün  ən əsas vəzifələrdən biri 
hesab  edirəm.  Azərbaycan  Respublikasının  dövlət  müstəqilliyi  1918-ci  ildə  yaranmış  ilk  Azərbaycan 
Demokratik  Respublikasının  ənənələri  əsasında,  müasir  tələblərlə,  dünyada  gedən  proseslərlə  bağlı  olaraq 
təmin  olunmalıdır.  Bu  sahədə  mən  daim  çalışacağam  və  heç  kəsin  şübhəsi  olmasın  ki,  ömrümün  bundan 
sonrakı  hissəsini  yalnız  və  yalnız  Azərbaycan  Respublikasının  müstəqil  dövlət  kimi  inkişaf  etməsinə  həsr 
edəcəyəm.  Bununla  əlaqədar  olaraq  bildirmək  istəyirəm  ki,  mənim  fikrimcə,  Azərbaycan  Respublikası, 

Müasir dilçiliyin aktual problemləri.  24-25 noyabr 2016–cı il 
 
270 
 
 
bundan  sonra  onun  başına  nə  gəlirsə-gəlsin,  müstəqilliyini  itirməyəcək,  yenidən  heç  bir  dövlətin  tərkibinə 
daxil  olmayacaq,  heç  bir  başqa  dövlətin  əsarəti  altına  düşməyəcəkdir.  Keçmiş  Sovetlər  İttifaqının  bərpa 
olunması,  Azərbaycan  Respublikasının  da  ora  daxil  olması  ehtimalı  haqqında  bəzi  şayiələr,  fikirlər  gəzir. 
Bunlar xülyadır. Mən bu fikirləri rədd edirəm və bütün Azərbaycan vətəndaşlarını bu fikirləri rədd etməyə 
dəvət  edirəm.  Respublikanın  qarşısında  çox  böyük  və  ağır  vəzifələr  durur‖.  Çıxış  Azərbaycan 
Respublikasının  Milli  Məclisində  edilmişdir.  H.  Ə.  Əliyevin  siyasi  dilinin  semantik  və  üslubi 
xüsusiyyətlərini  izləmək  üçün  bu  çıxışın  başlanğıcı  kifayətdir.  Çox  asanlıqla  təhlilə  cəlb  olunan  diskurs 
işarələrin əhəmiyyəti baxımından iki hissəyə bölünür. Diskursun birinci hissəsini böyük əhəmiyyət kəsb edən 
və diskurs yaradan prioritet işarələr təşkil edir. Mətnin ikinci hissəsini təşkil edən prioritet işarələrin izahına 
yönəlmiş  və  onlarla  vahid  konfiqurasiya  yaradan  sözlər  və  ifadələrdir.  Bunlar  mətndə  prioritet  səciyyə 
daşımasalar da, onların əhəmiyyətini azaltmaq olmaz, çünki məhz onlar prioritet səciyyəli sözlərin semantik-
üslubi və ekstralinqvistik əhəmiyyətini açıqlayırlar.  
İşarələrlə  bərabər  mətndə  mühüm  konfiqurasiyalar  özünü  büruzə  verir.  Bunlar  təhlilin  ikinci 
səviyyəsini təşkil edir. Ümumiyyətlə, mətnin təhlili tədqiqat baxışlarından asılı olaraq, tamamilə müxtəlif ola 
bilər.  Böyük  siyasi  xadimlərin  yaratdıqları  mətnlərdə  söz-işarə  və  leksik-semantik  konfiqurasiya  səviyyəsi 
xüsusi  əhəmiyyət  kəsb  edir.  Çünki  birincisi  (leksik  səviyyə)  müəllif  üçün  əhəmiyyətli  olan  konseptləri 
müəyyən  edir.  İkincisi  isə  həmin  konseptlərə  müəllif  tərəfindən  verilən  aktuallıqla  bağlıdır.  Beləliklə, 
aparılan təhlil ilk növbədə vacib konseptləri müəyyən etməlidir, onların məzmununu və işlənmənin özəlliyini 
aşkar etməyə yönəlməlidir. İlk cümlənin ən səciyyəvi xüsusiyyəti müraciətlə bağlıdır. H. Ə. Əliyev hər iki 
ifadədən  istifadə  edir.  Auditoriyaya  müraciət  edərkən  zalda  oturanları  həm  millət  vəkilləri  adlandırır,  həm 
Milli  Məclis  üzvləri  ifadəsini  işlədir,  həm  də  ki,  Azərbaycan  Ali  Soveti.  Əslində  bu  fraqment  siyasi  şüur 
baxımından son dərəcə əhəmiyyətlidir. Ümummilli lider hər iki ştampı işlədir. Yəni 1991-ci ildən Sovetlər 
ölkəsi artıq yox idi, buna müvafiq olaraq sovet zamanının siyasi qurumları da yox idi. Lakin bunu yaxşı dərk 
edərək,  siyasi  hadisələri  gözəl  dəyərləndirərək,  H.  Əliyev  yenə  də  Azərbaycan  Ali  Soveti  ifadəsini  işlədir. 
Gördüyümüz kimi, hətta Sovet yerinə Şura da işlətmir. Əlbəttə, bunu şüurlu surətdə edir. Belə güman etmək 
olardı  ki,  Sovet  dövrünün siyasi xadimi  elə  öz  dövrünün  uzual  ifadəsini işlədir.  Lakin  səciyyəvi  haldır  ki, 
Azərbaycan  Ali  Soveti  ifadəsi  Milli  Məclis  üzvləri  ifadəsindən  sonra  işlədilir.  İmplisit  şəkildə  burada  iki 
məqsəd  güdülə  bilər.  Məsələn:    birincisi  siyasi  və,  beləliklə  də,  tarixi-mədəni  ənənənin  qorunması.  Yəni 
kontekstdə  Ali  Sovetdən  Milli  Məclisə  keçid  aktuallaşır,  müvafiq  konseptlər  arasında  bir  mənəvi  körpü 
uzadılır. Məlumdur ki, 1990-cı illərdə Sovetlərlə bağlı hər bir ad ictimaiyyət tərəfindən pis qarşılanırdı. Bunu 
başa  düşərək  adresant  həmin  ştampı  işlədir.  Lakin,  fikrimizcə,  son  dərəcə səciyyəvi  hal  bir  də  ondadır  ki, 
həmin  bu  ştamp  iki  yeni  yaranan  və  sırf  milli  şüurla bağlı  olan ştamp  arasında istifadə  olunur.  Həm  millət 
vəkilləri, həm də Milli Məclis ifadələri o zaman üçün tamamilə yeni idi. Və, əlbəttə, yeni siyasi ştamp olaraq 
bu  ifadələr  ictimai  şüura  yeni  məzmun  gətirirdi.  Bu  baxımdan  milli  səciyyəsindən  əlavə,  bu  ifadələr 
Azərbaycan  dilinə  yeni  ekspressiv  güc  gətirmişdilər,  yəni  onlarla  bağlı  ekspressiya  hələ  ―sürtülməmişdir‖. 
Hər  iki  ifadədə  ―millət‖  konsepti  aktualdır:  millət  (vəkilləri)  və  Milli  (Məclis).  Gözlənilmədən  bunların 
arasına,  yəni  ―milli‖  paradiqmaya  birdən-birə  ―Ali  Sovet‖  konsepti  müdaxilə  edir.  Ümummilli  lider  öz 
xalqına  sovet  zamanında  da  xidmət  edib.  ―Ali  Sovet‖  anlayışına  müraciət  bir  növ  ―keçmişi  unutmamaq‖, 
―onu rədd etməmək‖ çağırışı idi. Sirr deyil ki, o dövrdə sovet keçmişini pisləmək və onda heç bir müsbət hal 
görməmək cəhdləri son dərəcə aktual idi.  
 
 
ĠNGĠLĠS DĠLĠNĠN TƏDRĠSĠNDƏ MƏDƏNĠYYƏTLƏRARASI ƏLAQƏNĠN ROLU 
Babayeva R.C. 
Azərbaycan Dillər Universiteti 
   
Müstəqil Azərbaycan Respublikasının Avropaya, dünyaya inteqrasiyasında beynəlxalq münasibətlərin 
genişləndirilməsi  və  möhkəmləndirilməsində,  müxtəlif  dövlətlərlə  mədəni,  iqtisadi,  siyasi  əlaqələrin 
yaradılmasında xarici dillərin əhəmiyyəti danılmazdır. Xarici dilə yiyələnmiş hər bir gənc harada olmasından 
asılı olmayaraq ölkəmizi layiqincə təmsil etməklə yanaşı, dünya ölkələri ilə tanışlıq, xarici dil daşıyıcılarına 
Azərbaycanı  təqdim  etmək,  respublikamızda  baş  verən  prosesləri  dünya  ictimaiyyətinə  çatdırmaq  imkanını 
əldə edir.  Mədəniyyətlərarası dialoq sosial, iqtisadi və siyasi həyatın bütün sahələrinə təsir edən demokratik 
cəmiyyətimizin  ən  mühüm  prioritetlərindəndir.  Mədəniyyətlərarası  dialoq  fərdlər,  qruplar,  müxtəlif 

Müasir dilçiliyin aktual problemləri.  24-25 noyabr 2016–cı il 
 
271 
 
 
təşkilatlar  və  ölkələr  arasında  müvəffəqiyyətli  əməkdaşlıq  üçün  vacib  şərtdir  və  cəmiyyətimizdə  sosial 
birliyin əsas dayaqlarından biridir. 
İngilis  dilinin  tədrsində  mədəniyyətlərarası  əlaqənin  rolu  böyük  əhəmiyyət  kəsb  edir.  İngilis    dilini 
bilmək  və  həmin  dil  vasitəsilə  digər  xalqlarla  ünsiyyət  qurmağa  imkan  verir,  bu  da  insanları  bir-birinə 
yaxınlaşdırır,  mədəniyyətlərarası  dialoqun  qurulmasına,  başqa  sözlə  digər  xalqları  yaxından  tanımağa, 
ölkəmizi  və  xalqımızı  başqa  xalqlara  tanıtmağa  şərait  yaradır.  Müvafiq  dil  vasitəsilə  müxtəlif  xalqlarla 
ünsiyyət, həmin xalqların mədəniyyətləri ilə tanışlıq tələbələrin yüksək səviyyəli, layiqli vətəndaş, yaradıcı 
və  tənqidi  düşünən  şəxsiyyət  kimi  yetişməsində  mühüm  rol  oynayır.  İngilis    dilinin  öyrənilməsi  ilə  tələbə 
öyrəndiyi dilin insanları ilə birbaşa ünsiyyət qurur və tələbədə dünyaya yeni baxışın formalaşdırılması üçün 
zəmin  yaranır.  Bu  dil  müxtəlif  xalqların  və  dövlətlərin  ictimai,  iqtisadi,  elmi  və  mədəni  həyatı  haqqında 
biliklərin  əldə  olunmasına,  xarici  ölkələrin  müxtəlif  sahələrdə  qazandığı  təcrübələrini  birbaşa  öyrənməyə 
imkan verir. İngilis dilinin tədrisi prosessində tələbələrin linqvistik bilikləri artır və ünsiyyət mədəniyyətinin 
formalaşmasında  mühüm  rol  oynayır.  Hər  hansı  bir  ölkənin  mədəniyyətini  öyrənərkən  mədəniyyətlərarası 
oxşar cəhətləri aşkar etməklə bərabər, mədəniyyətlərarsı fərqli cəhətləri də aşkar etməyin böyük əhəmiyyəti 
var. Təcrübə göstərir ki, tələbələr öz doğma mədəniyyətləri haqqında yiyələndikləri bilikləri dilini öyrəndiyi 
ölkənin mədəniyyəti haqqındakı biliklərlə müqayisə etdikdə, bu biliklər tərəfindən daha asan mənimsənilir. 
Hər  hansı  bir  xalqın  mədəniyyətini  öyrənərkən  ən  çox  davranış  mədəniyyətinə  diqqət  yetirilir.  Məsələn, 
ingilislər  yüksək  səviyyədə  özlərini  idarəetmə    xüsusiyyətlərinə  malikdirlər,  ünsiyyətin  bütün  hallarında 
təmkinli  olduqlarını  qoruyub  saxlayırlar.  Ümumiyyətlə, anqlo-sakson  mədəniyyətində təmkinlilik  və  özünü 
idarəetmə  kimi  keyfiyyətlər  yüksək  qiymətləndirilir.  Həmsöhbətilə  oz  problemləri  haqqında  danışmaq  və 
onu məyus etmək qəbul edilmir. Bundan başqa, ingilis nəzakət qaydalarından biri komplimentdir. İngilislər 
bunu  bizdən  fərqli  olaraq  daha  tez-tez  istifadə  edirlər.  İngilislər  komplimenti  minnətdarlıq  hissi  ilə  qəbul 
edirlər  və  onlar  kompliment  deyərkən  bir  sözü  bir  neçə  dəfə  təkrar  edirlər.  Məsələn,  You  are  very  very 
beautiful tonight. More beautiful than I have ever seen you, I believe. Lakin biz isə komplimentlərdən çox 
istifadə etmirik. Cünki biz nəyi isə şişirtməyi sevmirik.  
İngilis    dilinin  tədrisinə  mədəniyyətlərarası  əlaqə  ilə  yanaşma    tələbələrin  dilini  öyrəndiyi  ölkə  ilə 
tanışlıq  əsasında  tələbələrin  dünyagörüşlərini,  onların  həyat  tərzini  və  mentalitetlərini  zənginləşdirməyə 
kömək  edir.  Tələbələrdə  müxtəlif  mədəniyyətləri  qiymətlənditmək  kimi  bacarıqlar  yaranmalıdır,  onlar 
müasir  cəmiyyətin  mədəni  mühitinə  uyğunlaşmağı  bacarmalı  və  mədəniyyətlərarası  dialoqda  iştirak 
etməlidirlər.  Müxtəlif  xalqların  mədəniyyətləri  və  dinləri  haqqında  tələbələrə  müfaviq  biliklərin  verilməsi 
onların gələcəkdə qloballaşan dünyada digər millətlərin nümayəndələri ilə ünsiyyət və əməkdaşlıq yaratmaq, 
vətənimizin hərtərəfli inkişafını təmin etmək baxımından fəaliyyət göstərmələri üçün çox vacibdir.