Azərbaycanın geologİyası I mühazİrə

Həkərə sinklinoriumu

LQA-nun cənubi-şərq hissəsinə cənubi-qərbdən Həkərə sinklinoriumu qo­­vu­şur. Bu sinklinorium or­ta, üst Yura, və alt, üst Təbaşir çöküntülə­ri ilə dolmuş­dur. Hə­­­kərə sinklinoriumunun şimali-qərb davamında Göyçə sinklinoriu­mu yerləşir. Göy­çə sink­linoriumunda üst Təbaşir qırışmaya məruz qalmış böyük qa­lınlığa malik paleogen çöküntüləri ilə örtülmüşdür. Həkərə və Göyçə sinklinoriumları birlikdə Həkərə-Göyçə zonasını təşkil edir.

Həkərə sinklinoriumu öz növbəsində qırılmalar şəbəkəsi ilə mürəkkəbləşmiş və eo­sen qranitoidləri ilə yarılmış 2-ci dərəcəli Laçın antiklinoriumu ilə iki hissəyə (xü­­su­si çökəkliyə) şimali-qərbdə yerləşən 2-ci dərəcəli Sarıbaba sinklinoriumuna və cənubi-qərbdə yerləşən Qoça çökəkliyinə ayırır.

Cənubi-qərbdə Həkərə çökəkliyi Qafan antiklinoriumu ilə əvəz olunur. Əsasən Or­­ta və üst Yuradan ibarət olan antiklinoriumun qanadlarında alt və üst Təbaşir çö­kün­tü­lə­ri yayılmışdır. Qafan antiklinoriumunun şimal hissəsi Dağlıq Qarabağın yeni effuzivləri ilə örtülmüşdür.

Qafan antiklinoriumunun cənubi-qərb qanadı boyunca, onun Zəngəzur antikli­no­­riu­mu ilə sərhəddində əks-fay tipli nəhəng Xüstup-Hirartax qırılması keçir. Bu əks-fay tipli qırılma Lök-Qafan və Ermənistan tektonik zonalarını ayıran Kiçik Qaf­qaz baş tentonik tikişinin əksi (törəməsi) hesab olunur. Gorus şəhərinin en dairəsin­də qırılma Dağlıq Qarabağın lavası altında gizlənir, lakin onun davamı İşıxlı, Qızıl­bo­ğaz və digər nəhəng vulkanların yerləşmə xüsusiyyətinə görə aydın seçilir.

Kiçik Qafqaz strukturunda mərkəzi vəziyyət tutan Göyçə sinklinoriumunun yer­­ləş­məsi ilə əlaqədar olaraq Kiçik Qafqaz baş tentonik tiişinin şimali-qərb istiqa­mət­də axıra kimi izlənilməsi bilavasitə mümkün deyildir. Göyçə sinklinoriumu Ki­çik Qafqazın üst Təbaşir və Paleogendə inkişaf edn 2-ci geosinklinal çökəkliyinə müva­fiq gəlir.

Göyçə sinklinoriumunun cənubi-şərq hissəsində Böyük Göyçə rayonunda Hə­kərə üst Təbaşir çökəkliyin irsi davamı olan və cənubi-qərb istiqamətdə uzanan Kəl­bə­cər və submeridional istiqamətdə uzanan Qərbi Basarkeçər (Vardenis) paleogen çö­kəkliyi yer­ləşir.

Ümumiyyətlə, Göyçə sinklinoriumu tikiş strukturuna müvafiq gəlir Göyçə-Zən­gə­zur tikişini vahid bir dərinlik qırılması kimi təsvir etmək olar ki, onunda əsasında 2-ci Göyçə geosinklinalı yaranmışdır.