Dərslikdən Biznes və reklam sahəsində Menecmentin məqsəd və vəzifələri

4.5.  Reklam fəaliyyətinin daxili nəzarət növləri 
Nəzarət hər hansı idarətetmə prosesinin ayrılmaz tərkib hissəsidir. 
Firmanın reklam fəaliyyətinə nəzarət onun marketinq 
177 

---

sahəsindəki fəaliyyətinə nəzarət sisteminin tərkibində həyata keçirilir. Bu 
kimi  yoxlama  nəticəsində  həmin  fırmanm  bütün  marketinq  sisteminin 
səmərəliyinin yüksəldilməsinə yönəldilən tədbirlər planı meydana çıxır. 
Reklam fəaliyyətinə nəzarətin spesifik məqsədləri aşağıdakılardan 
ibarətdir: 
- reklam  fəaliyyətinin  başhca  istiqamətlərinin  firmanm  marketinq 
və kommunikasiya siyasətinin məqsədlərinə müvafiqliyini təmin etmək; 
- reklam 
fəaliyyətinin 
təsirini, 
konkret 
nəticəsini 
müəyyənləşdirmək; 
- reklamm  maksimum  səmərəliyini  (effektivliyini)  təmin  etmək 
(sözün  əsil  mənasmda,  reklam  və  reklamdaşıyıcıları  vasitələrindən 
reklam  müraciətlərinin  ən  təsirli  variantlarmm  seçimindən  reklam 
siyasətinin məqsədlərinin işlənib hazırlanmasına qədər); 
- reklama  ayrılan  maliyyə  vəsaitlərinin  məsrəf  edilməsinin 
səmərəliyini müəyyənləşdirmək; 
- reklamm forma və məzmununun dövlət tənzimləmə tələblərinə və 
cəmiyyətin etik-mənəvi normalarma və i.a, müvafiqliyini təmin etmək. 
Nəzarətçilərin  qarşıya  qoyduğu  məqsədlərdən,  reklam  nəzarətinin 
həyata keçirildiyi nəzarət tədbirlərinin genişliyindən, səviyyəsindən asılı 
olaraq,  reklama  nəzarətin  bir  neçə  əsas  növlərini  qeyd  etmək  (nəzərə 
çarpdırmaq) olar. 
Onlardan bəzisinin nəzərdən keçirək. 
1. Nəzarətin  qarşısında  qoyulan  məqsədlərin  xarakterinə  görə 
aşağıdakılar diqqəti cəlb edir: 
-  reklam fəaliyyətinə strateji nəzarət; 
-  reklam fəaliyyətinə taktiki nəzarət. 
2. Həyata 
keçirilmə  vaxtından  asılı  olaraq  aşağıdakılar 
fərqləndirilir: 
- ilkin  nəzarət:  qabaqcadan  tesləndirilmə  həyata  keçirilmə 
vasitəsidir; 
178 

---

- 
son  nəzarət: 
reklam  kampaniyası  keçirildikdən  sonra  faktik 
səmərə (təsir) ölçülür - sonradan testlənmə aparılır: 
3.  Nəzarət  obyektindən  asılı  olaraq,  aşağıdakı  nəzarət  növləri  ola 
bilər: 
-  reklamın  iqtisadi  və  kommunikativ  səmərəliyinə  (təsirinə) 
nəzarət; 
-  reklam büdcəsinə nəzarət; 
-  reklam vasitələrinin səmərəliyinə və i.a. nəzarət. 
4.  Nəzarət  subyekti  üzrə  (yəni  reklamda  nəzarət  funksiyalarını 
həyata keçirən şəxsə, yaxud təşkilat üzrə). Həmin meyar bu kimi nəzarət 
növlərinin mövcudluğunu müəyyənləşdirir, məsələn; 
-  fırmadaxili nəzarət (öz - özünənəzarət); 
-  zahiri (xarici) nəzarət. 
5.  Əsas səviyyələr üzrə reklam fəaliyyətinə nəzarətin səviyyələri: 
-  firmanın reklam xidmətinin səviyyəsi; 
-  marketinq xidmətinm və firmanın ali rəhbərliyim səviyyəsi; 
-  reklam fəaliyyətinə dövlət və ictimai nəzarət. 
Göstərilən səviyyələrdə reklam fəaliyyətinə nəzarət təkcə 
subyektlərə görə deyil, həm də obyektlərə və nəzarət tədbirlərinin həyata 
keçirilməsinə görə fərqlənir. 
Taktiki  nəzarət 
reklam  müraciətlərinin  optimal  variantlarmm, 
onlarm  yayım  vasitələrinin,  kammunikasiya  kanallarmm  və  reklam 
daşıyıcılarmm 
müəyyənləşdirilməsinə 
yönəldilmişdir. 
Həmin 
məsələlərin  həlli  adətən  reklam  kanqıaniyasından  əvvəl  baş  verir. 
Qabaqcadan  testləndirilmə  reklam  kampaniyası  elementlərinə  ilkin 
nəzarətin vasitəsidir. Firmanm reklam fəaliyyətinə taktik nəzarətin daha 
bir  istiqamətini  isə  reklam  kampaniyaları  keçirildikdən  sonra  konkret 
reklam  kampaniyalarının  səmərəliyinin  (təsirinin)
 
müəyyənləş- 
dirilməsindən ibarətdir. 
Firma  tərəfindən  idarəedilmə  dərəcəsindən  asılı  olaraq,  reklam 
kampaniyasmm səmərəliyinə təsir göstərən amillər şərti surətdə daxili
 
və