süt qayuqlanmaq
ka
:
qaymaq bağladı.
qayur
:
qayqur
.
1.
gözətçi. pərəstar.
2.
qayan. mehriban.
qayut
:
qayut
.
bax
>
geyüt
.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
393
http://WWW.TURUZ.NET
qaz
:
1
.
qaz. -
qaq quq etmək: qazın səs verməsi.
2
.
yoğaq.
- axtırur
gözüm yolaq \\ tuşqılır ördək yoğaq.
qazaq
:
1
.
qayaq. qayqaq. qazqaq. arx. qanat.
2
.
qazmaq. qəz
ka
.
qazan
:
1
.
aşıc.
- iki qoçınqar başı, bir qazanda (aşıcda) pişməz.
2
.
ərsəm.
mərzə. tutaq. müzd.
qazanc
qazqanç. çıxış. ası. asıq
ka.
asqı. kar. fayda. tapın
.
yolqa. tapın.
istifadə. mənfəət. cür
ka.
qazancı
: kar. buluş
ka
.
qazanclı: asıqlıq
ka.
faydalı.
qazanğqu
ka
: qarma qarışıq. dolaşıq (
ip
).
qazanmaq: qazqanmaq .
qazar
: onqar. onar. yonan. dələn.
qazdırmaq : qazturmaq .
qazı
ka
: girinti çıxıntı. çin qat.
qazıq
:
bax
>
qatıq
ka
.
1.
qazunğuq
ka
.
2. ( z <> t )
qatıq
. qətik. qətlənib tikilən
tikiş.
3
.
qavıq. qoşaq. qoşa tikiş.
qazılmıĢ: qazuq. qaznuq
ka
.
qazımaq
ka
: qazmaq. qazımaq. eşmək. deşmək.
qazındı topraq
ka
: qazılmış topraq.
qazınğuq
ka
: qazıq. çivi. mıx.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
394
http://WWW.TURUZ.COM
qazın
ka
: qayın. dünür. qohum.
qazınmaq
ka
: qazmaq.
qazılmaq. qazmayı iş edinmək. qazar görünmək.
-
quyu qazınmaq.
qazıntı
:
1
.
qayıntı. geyinti.
2.
geyimə yarar.
3.
çox geyilmiş, işlənmiş
nərsə.
4
.
soyuntu. qırıntı
ka
.
qazırqaq
ka
:
bax
>
qatırqa.
qaz
ka
:
qas
.
qasuq
. ağac qabığı.
qazqaq
: qayqaq. qazaq. qayaq. arx. qanat.
qazqanç
ka
: qazanc.
qazqan
ka
:
- qazqan yer: yardıq, dağlı, dərəli, uçurumlu bataqlı yer. - yer yavuzu
qazğan: yerlərin yavası qazğan. əkinə otlağa yaramıyan yer.
qazqanmaq
ka
: qazanmaq.
qazqır
: qayqır. qayır. bədəxlaq.
qazlınmaq
ka
: qazılmaq. çuxurlar yapılmaq.
qazma
: kətman. kərmən.
qazmaq
ka:
onğmək
ka
. yonmaq. dəlmək. qartamaq
ka.
qırmaq. kərtmək.
kəsmək. açmaq.
qazuq
ka
: qazılmış.
- qazuq arıq. qazılmış arc.
qazunğuq
ka
: qazıq.
qazut
:
qazut
. bax
>
geyüt
.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
395
http://WWW.TURUZ.NET
qec
:
gec
. bevax.
- uzaq qaldıq: gec qaldıq. - uzaqdı, dur ged: bevaxdı.
- uzaqmadan gəldim. - uzaq gilıçmə: gec inkişaf.
uzaqlaĢmaq:
ıraqlaşmaq. yıramaq
ka
. yarılmaq. yaralmaq. çərtilmək
ka
.
qecələmək: tünəmək
ka
.
qecələtmək: tünətmək
ka
.
qecəlmək: tünərmək
ka
. qaranlamaq. qararmaq.
qecikmə:
gecikmə
. uzaqlıq
ka
. yubanma. kütlük.
qecikmək: qəcikmək
ka
. qəcmək
.
qeciktirmək
:
geciktirmək
. gecirmək
ka
yubatmaq.
qeciktirmək:
qəcikdirmək
.
qəcitmək
ka
.
qəcitmək.
qecilmək:
gecilmək
yubanmaq. dala salınmaq.
qecim
:
gecim. geçim
(y <> ç )
geyim.
-
geyimlik yun: geçimlik yun:
gecimlik yun.
qecirmək
ka
:
gecirmək
. yubatmaq. dala salmaq. geciktirmək. yubatmaq.
qecit
:
gecit
. yubat. tə'xir.
- bir dəyqə gecitlə çatdıq.
qecitmək:
gecitmək
. yubatmaq. yubalamaq. tə'xir edmək.
- bir dəyqə
gecitdi.
qecitmək
ka
: qəcitmək. qecikdirmək.
qecmək
ka
:
qəcmək.
qecikmək.
qeçə
ka
:
1
.
gecə.
2
.
keçə.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
396
http://WWW.TURUZ.COM
qeçəl
:
keçəl
. çaqraq. çaqqar. qırbaş
ka
. qırt (
qırtər
). töklük. alıq
ka.
aluq.
daz.
- çağraq çağsaq yer: şor çoraq, qayalı yer.
qeçərli
: keçərli.
ərik.
qeçi
ka
: əçqü.
qeçik
ka
:
kəçik
ka
. qöprü. köprik
6
. geçit. geçik. köprü. atız. köprük
ka
. geçit.
geçiş.
qeçilmək: qeciktirilmək.
qeçim
:
geçim
.
gecim
( c. ç <> y )
.
geyim.
-
geyimlik yun: geçimlik yun.
qeçinəcaq:
keçinəcaq.
turqun
ka
. durqun. yaşam.
qeçinən :
keçinən
. ötük. ötüv. ötüşən. həyalı.
qeçinmək:
keçinmək.
kəçmək. ölmək. birbin keçindirmək. ötgürüşmək
ka
.
ötrüşmək
ka
.
qeçir
:
keçir
. çara. yol.
qeçirmək: vazkeçmək. ərtürmək
ka
. bağışlamaq. qəbullənmək. səvritmək
ka
.
qeçiĢ
ka
:
keçiĢ
. geçit. körpü. geçiş. köprü. atız. köprük
ka
. geçit. geçik
ka
.
- küçiti su ilətdi: apardı, götürdü.
qeçiĢmək
ka
: geçinmək. ötüşmək.
qeçit
: geçit. köprü. atız. köprük
ka
. geçiş. geçik
ka
.
qeçitmək
ka
:
qəcitmək
. keçirtmək.
qeçqi
: geçgi. geçit. güzər.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
397
http://WWW.TURUZ.NET
qeçmək
ka
:
keçmək
.
1
.
ozmaq. osmaq. ötmək. uzmaq. utmaq. -
onun atı ozdi.
2
.
savılmaq
ka.
savulmaq. yaşmaq. yatmaq. enmək.
3
.
geçinmək.
köçmək. ölmək.
- ər keçdi.
4.
girmək. tarılmaq
ka
.
qeçmiĢ
: uzağı
ka
. ötən.
-
keçmiĢ biliklər: uzağı ötən bilginlər.
qeçsətmək
ka
: keçindirmək. keçmək umudunda bulundurmaq.
qeçünmək
ka
: keçər görünmək.
qeçürən:
keçürən
. gəzürən. keçqürqən. köçqürən. güzəşdə gedən.
bağışlayan.
qeçürgən
ka
:
keçürgən
.
1.
çara, yol yoruq bilən, düşünəın. evirgən tevirgən.
2.
başaran. başarıqlı.
qedici
: gedici. bardaçı
ka.
qediĢ
:
gediĢ
yoruq
ka
. yorıq. xuy.
qediĢ
:
gediĢ
.
1
.
baruğ. hərəkət.
2
.
borıq. axma. yorığ
ka.
yoruq. yürümə.
yerimə. xuy.
3
.
uğraq. oğraq. osuq. -
işlərin uğraqı: gedişi.
qediĢ
:
gediş
. borıq. yorıq. yoruq. xuy.
qedmək
ka
: gedmək.
çəkilmək. -
o evə geddi: öndü.
qen
:
gen
. isik. ısıq
ka
. saf. açıq. yatız. enli, açıq.
qenğitmək
ka
: genişlətmək.
qenğrünmək
ka
: genişləmək. bolluq içində yaşamaq.
qenğümək
ka
: genişləmək.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
398
http://WWW.TURUZ.COM
qenğürmək
ka
: genişlətmək.
qeniĢ
:
geniĢ
. tərinğ
ka
. dərin. ənqin. engin.
qeniĢ
:
geniş
. yetiz
ka
. ənli. eninə geniş olan.
qeniĢlik
:
geniĢlik
. yatızlıq. yətüzlük. açıqlıq.
qeniĢlik
:
geniĢlik
.
yetizlik
ka.
bir şeyin əni.
qenqütmək
ka
:
gəngütmək
. gengərtmək. genişlətmək.
- ər evin gəngütdü:
genlətdi.
qenlik
:
genlik
. qarşaq
ka
.
qenrün
:
genrün
. bolluq. açıqlıq.
qeri
:
qerü
ka.
- qeri qoymaq: tıtmaq
ka
. tıdmaq. tıymaq. tutmaq.
qadalamaq. qadağalamaq. mən' edmək.
qerü
ka
: qəri. arxa.
- gerü qaymaq: təvəccüh məhəbbət. edmək. inayət
edmək.
-
geriyə salmaq:
nərsəni uzatmaq. aşınmaq. yubatmaq.
qeĢürgən:
keĢürgən
ka
keçən. bağışlayan.
qetərmək
ka
: qeytrəmək
ka
.
qetiĢmək:
qediĢmək
ka
.
1.
qopmaq
.
ayrılmaq
. - olar birbirindən gediĢmək:
ayrıldılar.
2.
ayrılmaq. ayrışmaq.
qetlən
:
getlən
6
.
çəkə
.
pərhiz.
qetmək
ka
: gedmək. qitmək. yox edmək. yana, qırağa çəkilmək. aradan
qalxmaq.
qetməksəmək:
getməksəmək
. barıqsamaq.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
399
http://WWW.TURUZ.NET
qey
:
gey
ka
. bir şeyi anlatmaqda abartma, obartma, bəkitmə ilgəci.
-
gey at: nə gözəl atdı. - gey nənğ: nə gözəl şey.
qeyçiləmək
:
qayçılamaq
. qıftulamaq
ka
. sındılamaq
ka
.
qırqılamaq. qırpımaq. qırpıtlamaq. biçqüləmək.
qeydirmək:
geydirmək
. taxmaq. - əynivə gey: əynivə tax.
qeydirmək:
geydirmək
. tonatmaq
ka
. tonutmaq. donatmaq. qapatmaq.
örtmək.
qeygi
:
geygi
. geyim.
qeyik
ka
:
geyik
. qayıq. yaban. vəhşi. yaban heyvanlarına verilən gənəl
ad.
- qayıq heyvan: yaban heyvan. - keyik söğüd: yaban söğüt. -
qeyik söğüt
ka
: yaban soğüdü.
qeyim
:
geyin. geyim
(y <> ç )
geçim
.
gecim
.
giyiz. giziz. giviz. güvüz
.
qidiz
ka
.
1
.
geygi.
- gözü oxşayan geyimdir.
-
geyimlik yun:
geçimlik yun. - öndüni yalıq, geyin yalıq: ön qaş, arxa qaş.
2
. geyin
.
kidin. keyin
.
qeyin
.
( y <> c )
gecin
. yuban. gec. dal. ard. sonra
.
son.
- iş geyin: işin sonu. - işin geyin baxınqıl: işin sonun
düşünginən. - kidin təlim ökündü: geyin (sonra) telim ökündü. - geyin
qaldım: gecin qaldım. - geyin qaldın yolundan sən: gec qaldın. -
geyin gəldin, gecin qaldın: bevax gəldin, arda qaldın.
qeyinti ton
ka
: çox qeyilən paltar.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
400
http://WWW.TURUZ.COM
qeyit
:
geyit
.
bax
>
geyüt
.
qeyiz
:
geyiz
. geydirməyə, geyinməyə yarar nə, örtük, parça.
-
geyiklik geyiz: geyimlik parça.
qeyizgək
ka
:
1.
geyilmiş, təzəliği gedmiş geyim.
2.
keçələşmiş parça.
qeyizlik
ka
: keçə, geyim, paltarlıq.
qeylik
ka
:
geygil
. ürkək yüryək, saçan atılan yaba, vəhşi nə.
- geylik kişi:
geygil, qaba, yaba adam. - qeylzlik yün
ka
: toxunma, parçalıq yün.
qeyp
:
keyp
.
kip
ka
. qalıb. -
kərpiç kipi.
qeytərmək : qatarmaq
ka.
qadarmaq. qaytarmaq
.
geri döndürmək.
başqatmaq. çevirmək.
qeyük
ka
:
geyük
ka
.
kəyüq
ka
.
bax
>
geyüt
. geyim. gəbə. kəpənək qibi
örrtüklər.
- geyüklük qeyiz
ka
: yağmurluq yapmaq üçün ayrılmış,
hazırlanmış keçə.
qeyüklük:
geyüklük
ka.
paltarlıq parça.
qeyürmək
ka
: geydirmək.
qeyürsəmək
ka
: geydirmək istəmək.
qeyüt
ka
:
geyüt. kədüq
ka
. qəyüt. qazut. qayut. qadut
.
geyit
. (
1 <
girmək
<>
geymək
. 2 <
qatılan, artırılan
nırsə)
. 1.
kəpənək. kəpəng.
yağmurluq.
2.
geyim. paltar. geyəcək.
3.
xələt.
4.
tulqanın altına
geyilən, tükdən yapımış taqqa.
5.
camaşır. qiyəcək. gəlin,
qüvəyin qohumlarına ərməğan olaraq veriləy xələt.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
401
http://WWW.TURUZ.NET
qəbəli
ka
: kələbək. əvələk. pərvanə.
qəbətmək:
qəbətmək
. öldürmək. qaçıtmaq. qaçırtmaq. sıçratmaq. yox
edmək. qavşatmaq: gəvşətmək. kovşatmaq. boşaltmaq.
ayırmaq. açmaq.
qəbəzlik
ka
: pambıqlı. pambıq yiyəsi.
qəbimək
ka:
gəpimək. qurumaq.
qəbir
: məzar. tünəriq
ka
. qaranlıq. sin.
qəbitmək
ka
: qurutmaq. qəpitmək.
qəc
:
gəc
. aqartma. ağartma
.
arınqa.
qəddağ
: (
<
qəddək
: (
<
qəddəmək: bərkitmək. uşağa verilən kömək əmzik).
qəddək
: (
<
qəddəmək: bərkitmək)
uşağa verilən kömək əmzik.
qədəĢ
ka
:
qabdaĢ
.
(
<
qa: qabın qısalmış biçimi + daş: birlik simgəsi).
1.
bir
qabdan olanlar, bir qarından, yataqdan, bətndən olanlar.
qardaş.
2.
bir çölməkdən, ocaqdan, bir soydan gələnlər: qahum,
qataş. qarındaş. qardaş.
3.
bir ölkədən, sınırdan, məsləkdən
olanlar
qədi
:
kədi
.
çətük
. - güvük muĢ: ərkək kədi.
qədik
: tarul. darıl.
qədilmək
ka
: qiyilmək.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
402
http://WWW.TURUZ.COM
qəd
ka
:
gəy
.
gəz
.
bax
>
gey
. obartma. bəkitmə bildirən bir ədat. qəd.
qəy.
qədqü
ka
:
gəykü
.
geygü
.
geyim
. geyiləcək nəsnə. bürgək
( bürgəĢ
>
puĢak
fars
).
qəfqək
:
kəfgək
ka.
kəvgək
ka.
pəltək. kəkəmə kimsə.
qəfrəmək
ka
:
gəvĢəmək. gəvrəmək. kövrəmək
ka
. küfrəmək. kəfrəmək
.
pasaymaq. sayıflamaq.
- gücün kəfrəmsin.
qəftə
:
kəftə
. kaftan. yalma
ka
. yağmır (
yağmurluq
).
Dostları ilə paylaş: |