~ 519 ~
19.2 saylı cədvəlin davamı
1
2
3
4
5
6
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
49.679
48.679
47.679
46.670
45.661
44.650
43.637
42.620
41.601
40.579
39.555
38.529
37.500
36.469
35.436
34.399
33.360
32.320
31.378
30.233
29.183
28.132
27.079
15.247
3.679
3.679
3.679
3.670
3.661
3.650
3.637
3.620
3.601
3.579
3.555
3.529
3.500
3.469
3.436
3.399
3.360
3.320
3.378
3.233
3.183
3.132
3.079
3.022
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
26.022
24.961
23.897
22.830
21.760
20.687
19.608
18.525
17.437
16.345
14.143
13.032
11.912
10.786
9.651
8.506
7.348
6.173
4.985
3.780
2.552
1.293
0.000
2.961
2.897
2.830
2.760
2.687
2.608
2.525
2.437
2.345
2.247
2.143
2.032
1.912
1.786
1.651
1.506
1.348
1.173
0.985
0.780
0.552
0.293
0.000
Konyak istehsalında konyaka müəyyən rəng vermək və mövcüd
rəngi gücləndirmək üçün kolerdən istifadə olunur. Müəyyən
olunmuĢdur ki, koler yalnız konyakın rəngini gücləndirməyib, həm
də onun dadını yumĢaldır və ona yetiĢmiĢ ton verir. YaxĢı olar ki,
koler rafinad Ģəkərindən hazırlansın. ġəkər lazımi miqdarda, xüsusi
qazanlara doldurulur və üzərinə Ģəkərin çəkisinin 5-6%-i həcmində
destillə edilmiĢ su əlavə olunur. Kolerin hazır olmasını onun
rəngini etalonla müqayisə etməklə bilmək olur. Hazır olduqda
qaynatma dərhal dayandırılır və kütlənin temperaturu 60-70
0
C-yə
endikdə, qazana destillə edilmiĢ su əlavə olunaraq möhkəm
qarıĢdırılır.
~ 520 ~
Düzgün hazırlanmıĢ koler, spirt məhlulunda yaxĢı (bulanıqsız)
həll edilir. Əgər spirtin tündlüyü 70 h.%-dən yüksək olarsa, su spirt
məhlulunda kolerin həll olması xeyli zəifləyir və onun rənglə-
yicilik xüsusiyyəti də aĢağı düĢür. Koler 35-50% arasında Ģəkərə
malik olub, dadında yüngül bəhməz tonu vardır. Koler ən azı 5 il
yetiĢdirilmiĢ konyak spirti ilə 30 h.%-ə qədər spirtləĢdirilir və emal
olunmuĢ rezervuarda saxlanır.
Konyakın tələb olunan rəngindən asılı olaraq 1000 dal kupaja 2-
4 litr arasında koler əlavə oluna bilər.
Şəkər şərbəti, rafinad Ģəkərindən hazırlanmaqla, konyaka
Ģirinlik və yumĢaqlıq vermək üçün istifadə olunur. 10 kq Ģəkər 7-9
litr destillə edilmiĢ qaynar suda həll edilir və 20-30 dəqiqə biĢirilir.
Qaynar Ģərbət ələkdən süzülür və palıd çəlləklərdə saxlanır. Sax-
lanma zamanı Ģəkər kristallaĢmasın deyə, ona 0,33%-li limon
turĢusu əlavə etmək məsləhətdir. ġəkər Ģərbəti iĢlədilməzdən əvvəl
möhkəm qarıĢdırılır.
Yüksək keyfiyyətli konyak istehsalı üçün istifadə olunan Ģərbət,
konyak spirti ilə 25 h.%-ə qədər spirtlənir və 1-2 il müddətində
saxlanır. ġəkər Ģərbəti, ən azı 5 il yetiĢdirilmiĢ konyak spirti ilə
spirtləĢdirilməlidir.
Kupaj hesablanarkən bir sıra təcrübi məsələlər əldə rəhbər tutul-
malıdır. Belə ki, kupaja spirtləĢdirilmiĢ su ilə 30%-ə yaxın spirt
(susuz spirt hesabı ilə) daxil olması və 1000 dal konyaka istifadə
olunan kolerin miqdarının 4 litrdən artıq olmaması nəzərdə
saxlanmalıdır. Kolerdə Ģəkərin miqdarı 35-50% arasındadır.
Ordinar və markalı konyakların timsalında kupajın hesablanma-
sına nəzər salaq, hesabat 1000 dal konyaka görə aparılır.
Ordinar konyaklar. Əvvəlcə Ģəkərə malik materiallar-koler və
Ģəkər Ģərbəti hesablanır. Kolerin lazım olan miqdarı nümunəvi
kupajla müəyyən olunur. Tutaq ki, 1000 dal «Üç ulduz» konyakına
lazımi rəng vermək üçün Ģəkərliyi 50% olan 3 litr koler lazımdır.
Vurulan Ģəkər Ģərbətinin (Yc) həcmi aĢağıdakı formulla təyin
olunur.
~ 521 ~
c
k
c
C
AC
K
Y
1000
burada: K - konyakda Ģəkərin miqdarı, %-lə;
A - nümunəvi kupajla təyin olunmuĢ kolerin miqdarı,
1000 dal konyaka dal-la;
C
k
- kolerdə Ģəkərin miqdarı, %-lə;
C
c
- Ģərbətdə Ģəkərin miqdarı, %-lə.
Əgər Ģərbətin qatılığı 75% olarsa, onda onun lazım olan həcmi
belə olur:
18
75
50
3
5
,
1
1000
c
Y
dal
Kupaj üçün müxtəlif eqalizasiya və yaĢa, həmçinin də tündlüyə
malik konyak spirtlərindən istifadə olunduğundan, orta spirtliyi
aĢağıdakı formula təyin edirik.
100
.....
3
2
1
R
K
c
K
b
K
a
K
K
n
,
burada: K
1
, K
2
, K
3
…….K
n
-konyak spirtlərinin tündlüyü;
a, b, c ……….. R-onların nümunəvi kupajla təyin
olunmuĢ faiz nisbətləri.
Misal: «Üç ulduz» konyakı hazırlamaq üçün aĢağıdakı spirtlər
verilir:
Spirtin yaĢı,
illə
Eqalizasiya
nömrəsi
Konyak
spirtinin
tündlüyü,
h.%
QarıĢıqda
konyak
spirtinin
miqdarı
3
3
4
7
11
12
68,1
64,0
64,0
50
25
25 _
100
~ 523 ~
Konyak spirtinin orta tündlüyü:
66
100
25
64
25
64
50
1
,
68
K
h.%
Lazım olan konyak spirtinin həcmi aĢağıdakı (qarıĢdırılan
zaman həcmi sıxılma nəzər alınmadan) formulla hesablanır.
2
1
1
2
)
(
1000
1000
K
K
Y
Y
K
K
Y
c
c
k
burada: Y
k
- konyak spirtinin həcmi, dal;
K - konyakın tündlüyü, h.%;
K
1
- konyak spirtinin orta tündlüyü, h.% (formulla);
K
2
- spirtləĢdirilmiĢ suyun tündlüyü, h.%;
Y
c
- Ģərbətin həcmi (formulla);
Y
c1
- nümunəvi kupajla müəyyən olunan kolerin həcmi.
SpirtləĢdirilmiĢ suyun təqribi həcmi aĢağıdakı formulla təyin
olunur:
)
(
1000
.
c
c
k
c
c
Y
Y
Y
Y
burada:
c
c
Y
.
- spirtləĢdirilmiĢ suyun həcmi, dal.
Misal-1000 dal «Üç ulduz» konyakının kupajını hesablamalı.
Yuxarıda müəyyən olunduğu kimi, lazım olan Ģəkər Ģərbətinin
miqdarı 18 dal, koleri 3 dal təĢkil edir. Konyak spirtinin tündlüyü
66 h.%, spirtləĢdirilmiĢ suyun tündlüyü 25 h.%-dir. Hazır konyakın
tündlüyü 40 h.% olmalıdır.
Onda əlavə olunan konyak spirtinin təqribi miqdarı,
66
,
378
25
66
)
3
18
(
1000
25
1000
40
k
Y
dal,
SpirtləĢdirilmiĢ su
34
,
600
)
3
18
66
,
378
(
1000
.
c
c
Y
dal
təĢkil edir.
Aparılan hesabatın düzgünlüyünə əmin olmaq üçün, onu
~ 524 ~
yoxlamaq lazımdır. Bunun üçün aldığımız bütün göstəriciləri
cədvələ (cədvəl 19.4) daxil edirik (hesabat 1000 dal-a görə
aparılır).
Kupajda Ģəkərin miqdarı:
%
5
,
1
10
1000
100
150
Spirtin miqdarı:
%
h.
40
10
1000
100
76
,
4006
təĢkil edir.
Deməli, kupaj kondisiyaya uyğun gəlir.
Cədvəl 19.4
Komponentlər
Həcmi,
dal
ġəkərin
miqdarı
%-lə
Tündlüyü,
h.%-lə
ġəkər
vurul-
muĢdur,
kq-la
Spirt
vurul-
muĢdur,
litr, %
ġəkər Ģərbəti
Koler
Konyak spirti
SpirtləĢdirilmiĢ
su
18
3
378,66
600,34
75
50
-
-
-
-
66
25
135
15
-
-
-
-
2498,76
1508
Cəmi
1000,0
-
-
150
4006,76
Dostları ilə paylaş: