Saida Jo\'rayeva. Haqiqat manzaralari. 96 mumtoz faylasuf
www.ziyouz.com кутубхонаси
91
* * *
Men faylasuflarning «Narsalarning tabiatiga muvofiq yasha», — degan qoidalariga amal qilaman.
Narsalarning tabiatidan chekinmaslik, uning qonunlariga amal qilib, o‘rnak olish — donishmandlik
demak.
* * *
Tabiat bizni kirishda ham, chiqishda ham tintuv qiladi. Yalang‘och kelgandik, yalang‘och ketamiz.
Bu yerdan olib kelganingdan ortiq narsani olib ketolmaysan.
* * *
Kim sizga o‘limni dahshatli deb ta’rifladi? Yo biror kimsa u dunyodan qaytib kelolganmi? Ne sabab
o‘zingiz bilmaydigan narsadan qo‘rqasiz? Balki falakning ishoralarini anglash afzalroqdir? E’tibor
bering-a: bu dunyoda biz muntazam bemorlikka mahkummiz; goh bir dard bilan og‘riymiz, keyin yana
boshqasiga chalinamiz. Goh oshqozonimiz xastalanadi, goh oyog‘imiz og‘rib qoladi. Bu dunyoda bizni
doimo betoblik, hayvonlar va insonlarning qahru g‘azabi har tomondan ta’qib qiladi. Biz go‘yoki to‘rt
tarafdan quvg‘inga uchraganga o‘xshaymiz. Bunday holat faqatgina birovning uyida
yashayotgandagina sodir bo‘lishi mumkin. Shunday ekan, nega mehmondan o‘z uyingizga qaytishga
qo‘rqasiz?
* * *
Siz onangizning issiq bag‘rini tark etib, yorug‘ dunyo yuzini ko‘rdingiz. Sizni o‘sha zahoti yer
yuzidagi erkin havo chulg‘ab oldi. Dag‘al qo‘llar tanangizga botgan zahoti noma’lumlik qarshisida
dahshatga tushib, chinqirib yig‘lab yubordingiz.
Shundan keyin yillar o‘tib, bu yorug‘ olam bag‘rini tark etib, o‘zga bir noma’lumlik bilan ro‘baro‘
bo‘lishga taraddudlanar ekanmiz, yana dahshatga tushamiz. Nega shunday? Axir biz bir vaqtlar —
yorug‘ dunyo nafasini ilk bor sezganimizda ham shunday qo‘rquvni boshimizdan o‘tkazmaganmidik?
Yana nimadan qo‘rqamiz? Ona bag‘ri to‘qqiz oy davomida bizni yorug‘ olamdagi hayotga tayyorlaydi.
Yorug‘ olamda esa biz go‘daklik chog‘imizdan to keksaygunimizga qadar yana qandaydir yangi
tug‘ilish oni uchun yetilib boramiz. Nega shuni tushunmaysiz?
* * *
Siz shuni qayta anglaysiz, yo‘q, yo‘q, biz o‘lmaymiz. Biz faqat tabiat bag‘riga berkinib olamiz. Axir
bizning ruhimiz mangu... Eh, tezroq manzilga yetib olsak edi. Axir biz bu dunyodan yana nima
istaymiz? Nimadan ko‘ngil uzolmaymiz? Balki may va asal ta’midandir? Yo ne’matlardanmi? Bu
narsalarning barini biz ming martalab tatib ko‘rganmiz-ku? Yoki biz xuddi ochiqqan itlar kabi
chaynamasdan, butun-butun yutib, ta’mini ham sezmay qoladigan omad «luqma»laridan ko‘ngil
uzolmaymizmi? Bularning bari bema’nilik... Shoshiling! Mehmondan qaytadigan fursat yetdi! Manzilga!
Manzilga!
* * *
... Axir ular qullar-ku? Ha, ammo ular o‘zing kabi qulga aylangan do‘stlaring. O’ylab qaralsa, ular
ham, biz ham birdek taqdir hukmiga qulmiz.
* * *
Menga dedilar: axir ular qullar-ku? Ha, ammo mana bu qul ozod ruh egasi. Qani, menga u yoki bu
ma’noda qullikka mahkum bo‘lmagan odamni ko‘rsating-chi? Manavi odam — shahvoniy nafs quli,
anavinisi esa — g‘arazgo‘ylik va ochko‘zlik quli, bu esa — shuhratparastlik quli...
* * *