Mühazirə toplusu Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi

9.2 Kompressorların yağlanması 
9.3 Kompressorun soyudulması 
9.4 Havanın təmizlənməsi 
9.5 Kompressorların quraşdırılması, armaturlar, layihələr. 
9.6 Nasoslar
9.7 Porşenli nasoslar 
9.8 Mərkəzəqaçma nasoslar 
9.9 Xüsusi növ nasoslar 
9.10 Nasos stansiyaları 

---

9.11 Mayeləri nəql etmək üçün digər qurğular 
9.12 Boru kəmərləri 
9.13 Hidravliki zərbələr 
9.14 Qaz tutumları 
Bakı – 2021
MÖVZU 9 
Təzyiq altında işləyən aparatlar 
9.1
 Kompressorların, nasosların, boru kəmərlərinin və qaz tutumlarının 
təhlükəsizliyi 
1.Kompressorlar. 
Qazların sıxılması zamanı partlayış təhlükəsi. 
Qazların sıxılması zamanı təzyiq və temperaturun artması və bunlarla əlaqıdar 
izafi proseslər nəticəsində partlayış və digər qəza halları baş verə bilər.Hava 
kompressorları öz təlükəsinə görə heç də qaz kompressorlarından geri qalmır. Belə 
ki, sürtkü yağlarının parçalanması məhsulu ilə havada olan oksigenlə reaksiya 
nəticəsində də güclü partlayış təhlükəsi baş verə bilər. 
Real sıxılma prosesləri poliitron bərabərliyi ilə xarakterizə olunan qanuna 
uyğun gəlir: 
const
pV
m

Sıxılma zamanı qazın temperaturu artır. 
m
m
P
P
T
T
1
1
2
1
2








 

---

Burada T
1 
və T
2
uyğun olaraq qazın sıxılmaya qədər və sonrakı mütləq 
temperaturudur,K; P
1
və P
2
qazın sıxılmadan əvvəlki və sonrakı mütləq 
təzyiqləridir, Pa (kqs/sm
2
), m- poliitron göstəricisidir. 
Nəzərə almaq lazımdır ki, hava və ya hər hansı bir qaz soyudulmadan 
sıxıldıqda (adiabatik proses) temperatur tezliklə artır. 
Havanın təzyiqinin dəyişməsi ilə temperaturun artması asılılığı aşağıdakı 
kimidir: 
T
əzyiq
M
Pa
0o 
0,
1 
0,
2 
0,
3 
0,4 
0,
5 
1,
0 
2,0 
5
,0 
k
qs/sm
2 
0 
1 
2 
3 
4 
5 
1
0 
20 
5
0 
t ,
0
C
t, 
0
C
20 
86 
13
1 
1
66 
19
5 
22
1 
3
00 
41
8 
5
63 
Temperaturun artması ilə əlaqədar qazın sıxılması üçün enerji sərfi artır, 
kompressorun metalının möhkəmliyi azalır, sürtkü yağının parçalanması sürətlənir 
və nəticədə partlayış təhlükəsi yaranır. Bu təhlükənin aradan qaldırılması üçün
yağlamanı və kompressorun soyudulmasını keyfiyyətli aparmaq lazımdır.