Азярбайжан Республикасы Тящсил Назирлийи

 
PLASTİDLƏR 
 
Plastidlər–bitki  hüceyrələrinə  xas  olan  ümumi 
orqanoidlərdir. Onları ilk dəfə 1676-ci ildə  A. Levenhuk 
müşahidə  etmişdir.  Amma  plastidlərin  təsnifatı  Şimper 
(1833)  tərəfindən  verilmişdir.  Funksiyasından  və 
rəngindən  asılı  olaraq  bitki  hüceyrələrində  üç  əsas  tip 
plastid mövcüddur. 
 

---

 
166 
Xloroplastlar- yaşıl plastidlər 
Xromoplastlar-  qırmızı,  sarı,  narıncı  plastidlər  və 
s. 
Leykoplastidlər- rəngsiz platidlər 
 
Bitkinin rüşeym hüceyrələrində proplastidlər olur. 
Bunlar  toxumanın  tipindən  asılı  olaraq    rəngsiz 
leykoplastlara, 
karotinoidlərin 
olmasına 
görə, 
xromoplastlara,  karotinoid  və  xlorofilin  olmasına  görə 
isə  xloroplastlara  çevrilə  bilirlər.  Bundan  başqa  
plastidlərin  hər  üç  tipinin  şəraitindən  və  inkişaf 
səviyyəsindən  asılı  olaraq  birinin  o  birinə  çevrilmə 
xüsusiyyəti  var.  Belə  ki,  meyvələrin  yetişmə  dövründə 
xloroplastların 
xromoplastlara 
çevrilməsi, 
leykoplastların 
xloroplastlara 
çevrilməsi 
kartof 
yumrularının  yaşıl  rəng  alması  və  s.  onların  genetik 
cəhətdən qohumluğunu  isbat edir. Plastidlərin ən qədim 
forması  xloroplastidlər  hesab  olunur.  Xromo  və 
leykoplastidlər isə xloroplastlardan törəmişlər.