harorat molekulalar ilgarilanma harakat o ‘rtacha kinetik energiyasiga
bog‘liq, xuddi shunindek, molekulalarning idish devoriga urilish
effektining yig‘indisi gazning bosimi bo‘ladi.
Termodinamikaning ikkinchi qonuni solishtirilayotgan
holatlari-
ning qanchalik ahamiyatga ega ekanligini belgilaydi va ko'p zarralar-
dan iborat sistemada ehtimolligi kichik bo‘lgan holatdan ehtimolligi
katta bo'lgan holatga o'tish mumkin bo‘lganligini ko‘rsatadi.
Masalan, bir idishning to ‘siq bilan ajratilgan ikki qismida bir
xil haroratda va bir
xil bosimda ikki xil gaz bor, deb faraz qilaylik.
To‘siq olib tashlanishi bilan bu ikki gaz molekulalari o ‘zaro aralasha
boshlaydi. Bu jarayon o ‘z-o‘zicha boradi va bunda entropiya ortadi.
Sistema ehtimolligi kichik bo‘lgan holatdan, ehtimolligi katta bo‘lgan
holatga (ikkala gaz molekulalari idishning butun hajmiga bir tekis tar-
qalgan holatga) o'tadi. Ammo, aksincha,
gazlar aralashmasidagi bir
gaz molekulalari idishning bir tomoniga, ikkinchi gaz molekulalari
idishning bir tomoniga o ‘z-o'zicha to'planib
qolish ehtimolligi shu
qadar ozki, amalda bu jarayon ro‘y bermaydi.
Bu m a’lumotlardan ikkita xulosa qilish mumkin.
Birinchi xulosa,
entropiyaning oshishi ehtimollikning oshishi bi
lan bog‘liq ekan:
S = F (W)
Buning matematik ifodasi Bolsman formulasi bo‘lib, u quyidagi
ko‘rinishga ega
S = к In W
W — termodinamik ehtimollik.
Sistema bir holatdan ikkinchi holatga o ‘tganda ehtimolligi qancha
o'zgarishini ko‘rsatuvchi к - Bolsman doimiysi:
Dostları ilə paylaş: 
