Saitlərin tələffüzü ▲ Eynicinsli qoşasaitli sözlərdə tələffüz zamanı iki hərf bir uzun səs kimi
tələffüz olunur:
aa [a:], əə [ə:], ii [i:]. Amma cama:t, həmişə bu yolla getmək olmaz, Qurani-şərifə ziddi bu yol (M.S.Ordubadi). Çarəsiz bir də Hindi tərk edərək, geri döndük tə:ssüf eyləyərək (H.Cavid). Təbi: xasiyyətinə xəyanət eləyən də vardı (Ə.Məmmədxanlı). ▲ Eynicinsli qoşa
oo saiti uzadılmış
[a:] kimi tələffüz olunur:
▲
ai, əi, iə, io, ia, aü hərf birləşməli sözlərdə saitlər arasına
y samiti əlavə
olunur:
İndi məhz o sərvər kayinatın kəlamını ona, ibn Mingəyə xatırlatmışdı (Ə.Məmmədxanlı). Bir dəqiqə keçmədi ki, binaların başında qoyulan radiyolar ağız-ağıza verib var gücləri ilə danışdılar, şəhəri oyatdılar (M.Cəlal). Səhnəyə təzə piyanino qoyulmuşdu (İ.Əfəndiyev). Elə bil təbiyət yuyunmuş, indi də nazlı gəlinlər kimi səhər-səhər xumarlanırdı (İ.Şıxlı). Dünən özüm bu ayın təqayüdünü almışam (Ə.Məmmədxanlı). ▲
ea, eə birləşmələri
iya, iyə şəklində tələffüz olunur:
▲
əa, üa, üə birləşməli sözlərdə birinci sait deyilmir, ikincisi uzun tələffüz
olunur:
Həmzə kişinin şəhərli ma:sirrəri söz sərrafı idilər, gizli mənalarla dolu sözləri qızıldan artıq qiymətləndirirdilər (O.Sadıq). Sabah Bəşir qızını mə:llimənin yanına aparacaqdı (C.Cabbarlı). Öz qartal adımı yaşada bilsəm, Bu mənim əbədi sa:dətimdir (H.Arif). ▲ Qoşasaitli mürəkkəb sözlərin tələffüzündə yanaşı gələn saitlərdən
birincisi deyilmir, ikincisi uzun tələffüz edilir:
▲
Ov, öv birləşməli sözlərdə v səsi düşür
, o, ö səsləri uzanır:
Əlində ölümün sındı qanadı, mərd çıxdı alo:lar keşməkeşindən, O, Odlar Yurdunun cavan ö:ladı, təzədən doğuldu odlar içindən (N.Xəzri). Hər halda indi onu daha çox Gö:hərin taleyi düşündürürdü (M.Oruc).
