Bilimlendiriw ministrligi

3.9-keste 
Azıq-awqat dúkánları хızmetin хarakterlewshi kórsetkishler 
№ 
Tovar aylanısı kólemi (mıń 
sum) 
Dúkánda isleytuǵın 
jumısshılardıń dizimdegi 
ortasha sanı 
Aylanıs qárejetleri (mıń 
sum) 
1 
2 
3 
4 
1. 
500 
20 
29,6 
2. 
700 
23 
37,8 
3. 
1000 
30 
50,0 
4. 
1100 
31 
52,0 
5. 
1470 
32 
60,6 
6. 
509 
21 
29,5 

---

60 
7. 
1318 
29 
58,0 
8. 
725 
24 
39,2 
9. 
1384 
31 
58,1 
10. 
I66 
25 
42,4 
11. 
1213 
31 
54,6 
12. 
955 
27 
48,7 
13. 
1144 
29 
52,3 
14. 
1077 
29 
51,7 
15. 
568 
22 
34,1 
16. 
1475 
33 
63,4 
17. 
1200 
34 
63,6 
18. 
1300 
32 
61,1 
19. 
1015 
30 
49,7 
20. 
990 
33 
54,4 
21. 
680 
27 
40.1 
22. 
570 
23 
34,2 
23. 
1050 
30 
47.2 
24. 
880 
29 
48,4 
25. 
1280 
36 
64,0 
Hár qanday gruppalaw belgisin, gruppalar sanın, aralıq úlkenligin anıqlaw 
menen baslanadı. Mısalımızda dúkánlardı tovar aylanısı kólemi tiykarında 
gruppalaw lazımlıǵı kórsetilgen. Demek, tovar aylanısı kólemi gruppalaw belgisi 
bolıp esaplanadı. 
Gruppalar sanı másele shártinde kórsetilmegen bolsa, bunday jaǵdayda 
olardıń optimal sanı tómendegi formula járdeminde anıqlanadı: 
𝑛 = 1 + 3,
32
∙ 𝑙𝑔𝑁
Bul jerde: 
N
–toplamdaǵı birlikler sanı. 
Biziń mısalımızda
𝑁 = 25, 𝑙𝑔25 = 1,398
𝑛 = 1 + 3,32 ∙ 1,398 = 5,64
Demek, dúkánlardı bes-altı gruppalarǵa bólip úyreniw maqsetke muwapıq 
eken. Aralıqtıń shamalıq muǵdarı bolsa tómendegishe esaplanıwı múmkin: 
𝑖 =
𝑥
𝑚𝑎𝑥
− 𝑥
𝑚𝑖𝑛
𝑛
 
Mısalımızda:
-
𝑥
𝑚𝑎𝑥
, yaǵnıy tovar aylanısınıń eń úlken summası – 1475 mıń sum; 
-
𝑥
𝑚𝑖𝑛
– 500 mıń sum; 
-
n, yaǵnıy gruppalar sanı – 5. 

---

61 
Usı sanlar tiykarında teń bolǵan aralıq úlkenligin esaplaymız
: 
𝑖 =
1475 − 500
5
=
975
5
= 195 𝑚𝚤ń 𝑠𝑢𝑚
 
Gruppalar shegaraların anıqlap alamız. Onda eń az tovar aylanısı summası 
500 mıń sumǵa (birinshi gruppanı tómengi shegarasına) aralıq úlkenligi 195 mıń 
sumdı qosıp, birinshi gruppanıń joqarǵı shegarası 695 mıń sumdı (500+195) 
anıqlaymız.