Biolog 10 indd
Yüklə 3,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
α
va β zanjirlari o‘zaro farq qilsa ham, ulardagi aminokislotalarning joylanish izchilligi bir-biriga o‘xshash. Bu holat gemoglobin α va β zanjirlari tarixiy jarayonda yagona polipeptid zanjir divergensiyasi natijasida paydo bo‘lganligidan dalolat beradi. Organik olamning tarixiy taraqqiyotida turli hayvon guruhlarida mutatsion o‘zgaruvchanlik tufayli α va β zanjirda ham aminokislotalar almashinuvi sodir bo‘lgan. 17, 18-jadval Odam va boshqa hayvonlar gemoglobin zanjiridagi aminokislotalar tarkibidagi farq (V. Grant bo‘yicha) Odam va boshqa organizmlarning S sitoxromi aminokislotalar tarkibidagi farq (V. Grant bo‘yicha) Turlar Farqlar soni α zanjir β zanjir Odam – shimpanze 0 0 Odam – gorilla 1 1 Odam – ot 18 25 Odam – echki 20–21 28–33 Odam – sichqon 16-19 25 Odam – quyon 25 14 Turlar Farqlar soni Odam – makaka 1 Odam – ot 12 Odam – kaptar 12 Odam – ilon 14 Odam – baqa 18 Odam – akula 24 Odam – drozofi la 29 Odam – bug‘doy 43 Odam – neyrospora 48 17-jadvalda keltirilgan ma’lu mot lardan ko‘rinib turibdiki, odam va odamsimon maymunlar gemog lobini aminokislotalar izchilligi bo‘yicha deyarli o‘xshash, lekin odam bilan sutemizuvchi hayvon lar ning boshqa turkumlari orasidagi farq juda katta bo‘lib, 14–33 ga teng. Shunga o‘xshash ma’lumotlar odam va drozofi la bilan boshqa organizmlarning sitoxrom S oqsili ning aminokislotalar tarkibini taq qoslaganda ham ko‘zga tashl anadi. Oqsil evolutsiyasi darajasining tez ligi yil davomida uning tarkibidagi aminokislotalar almashinuvi bilan bel gilansa, genlarning evolutsion tezligi nukleotidlar almashinuvini aniqlash orqali aniqlanadi. Odatda sistematik jihatdan bir-biriga yaqin turlarda mutatsiyalar soni kam, uzoq turlarda esa aksincha, ko‘p bo‘ladi. Shu sababli, masalan, odam DNK molekula tuzilishi makaka maymuni DNK tuzilishiga 66% o‘xshash bo‘lsa, ho‘kiznikiga 28%, 202 kalamushnikiga 17%, lasos balig‘inikiga 8%, ichak tayoqchasi bakteriyasiga atigi 2% o‘xshashligi aniqlangan. Yüklə 3,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|