Bosh muharrir: Sharipov Qo‘ng‘irotboy Avezimbetovich Bosh muharrir o‘rinbosari: Karimov Norboy G‘aniyevich

№
7-son.
2-jadval:
Tadqiqot bo‘yicha panel ma’lumotlari asosidagi ekonomerik modellar ko‘rsatkichlari
27
№
Model ko‘rsatkichlari
1-model
2- model
3-model
POLSE modeli
FEE modeli
REE modeli
1
y (Bog‘liq o‘zgaruvchi)
*
*
*
2
x1 (mustaqil o‘zgaruvchi)
0.66
(0.09)
0.86
(0.05)
0.85
(0.06)
3
x2 (mustaqil o‘zgaruvchi)
0.27
(0.07)
0.24
(0.02)
0.24
(0.04)
4
x3 (mustaqil o‘zgaruvchi)
0.14
(0.10)
–0.15
(0.02)
–0.14
(0.07)
5.
x4 (mustaqil o‘zgaruvchi)
–0.31
(0.07)
–0.01
(0.09)
–0.02
(0.04)
6.
F test
55.14
(0.0000)
243.28
(0.0000)
7.
R2
0.68
0.81
8.
Chi-square 
967.68
(0.0000)
9.
Adj R2
0.67
10. Breusch Pagan
0.11
11. Durbin Watson
0.25
12. Vif
2.63
13
Hausman
0.39
2-jadval ma’lumotlaridan panel ma’lumotlari asosidagi ekonomerik modellar har bir ko‘rsatkichlari va testlar 
bo‘yicha tahlil qidindi. 
1. Pooled OLS estimator (POLSE) modeli tahlili.
Tadqiqot bo‘yicha Pooled OLS estimator model bo‘yicha ekonometrik tenglama ko‘rsatkichlari tahlili qilindi. 
Quyidagi, 3-jadvalda Pooled OLS estimator model bo‘yicha barcha ko‘rsatkichlari keltirilgan.
3-jadval:
Pooled OLS estimator (POLSE) modeli bo‘yicha natijaviy va omil belgilarning ekonometrik tenglamasi
28
y
Coef.
St.Err.
t-value
p-value
 [95% Conf
 Interval]
Sig
x1
.665
.094
7.08
0
.48
.85
***
x2
.274
.076
3.60
0
.124
.424
***
x3
.143
.105
1.37
.073
-.063
.349
*
x4
-.319
.071
–4.50
0
-.459
-.18
***
Constant
2.204
.553
3.98
0
1.114
3.294
***
Mean dependent var
7.842
SD dependent var
0.995
R-squared
0.684
Number of obs 
240
F-test
55.136
Prob > F
0.000
Akaike crit. (AIC)
528.949
Bayesian crit. (BIC)
546.352
*** p<.01, ** p<.05, * p<.1
Pooled OLS estimator (POLSE) modeli natijalari, 3-jadvalga asoslangan holda, mustaqil o‘zgaruvchilar 
koeffitsiyentlari mos ravishda 0,66, 0,27, 0,14 va –0,31 qiymatlarini ko‘rsatib, o‘rtacha bog‘lanishni ko‘rsatadi. 
Tegishli standart xatolar mos ravishda 0,09, 0,07, 0,10 va 0,07 ni tashkil qiladi.
Tahlil o‘tkazgandan so‘ng, ANOVA jadvali muhim chegaradan oshib ketadigan 55,13 ning muhim F-qiyma-
tini ochib beradi. Bundan tashqari, R-kvadrat qiymati 0,68 va sozlangan R-kvadrat qiymati 0,67 o‘rtacha moslik 
darajasini ko‘rsatadi.
27 Stata dasturi asosida mustaqil ishlab chiqildi 
28 Stata dasturi asosida mustaqil ishlab chiqildi

---

93
YA S H I L I Q T I S O D I Y O T VA TA R A Q Q I Y O T
https://yashil-iqtisodiyot-taraqqiyot.uz
2023-yil, iyul.
№
7-son.
T
ARA
QQIY
O
T
ПР
ОГРЕС
С
PR
OGRESS
Bundan tashqari, tadqiqot natijalariga asoslanib, Pooled OLS modeli nol gipoteza H0:y=0, H1:y≠0 F<0.05 
va va muqobil gipoteza H1:y≠0 ni baholadi. Natijalar shuni ko‘rsatdiki, F -qiymati 0,05 dan, t-qiymati esa 0,05 
dan kichik bo‘lib, H0 nol gipotezasini rad etishga olib keldi y=0 Shunday qilib, H1:y≠0 muqobil gipotezasi statis-
tik jihatdan ahamiyatli deb topildi va qabul qilindi. Tadqiqotga bo‘yicha ishlab chiqilgan Pooled OLS modeli 
quyidagi ko‘rinishni ega bo‘ldi. 
y = 0.66 x 1 + 0.27 x 2 + 0.14 x 3 – 0.31 x 4 + 2.20 (4) 
29
Biz navbatdagi qadamda, Pooled OLS ekonometrik modeli bo‘yicha Gaus Markov muhim shartlari tek-
shirdik.
Tadqiqot parametrlariga kelsak, tadqiqot Gauss Markov farazining talablariga javob beradigan 5 ta o‘zga-
ruvchini o‘z ichiga olgan 240 ta misoldan iborat ma’lumotlar to‘plamini o‘z ichiga oldi. Bundan tashqari, ma’lu-
motlar to‘plamida kuzatilgan qiymatlar modelning nazariy qiymatlari yig‘indisi bilan mos keladi va Gauss Mar-
kov shartining qoniqishini tasdiqlaydi (4-jadvalga qarang).
4-javdal:
Pooled OLS ekonometrik tenglamasi bo‘yicha Gaus Markov 2-sharti
30