"Özünəhörmət intizamın qoyduğu izdir; yox demək ba-
carığı artdıqca alicənablıq da artıq."
Abrahm Coşua Heskel
Bu gün tarixdə həmişəkindən daha artıq insan uzun
və xoşbəxt həyat yaşayır və sizin işiniz sadəcə onlardan
biri olmaqdır. Həyatınızın sağlamlıqla bağlı işlərdən çox
daxili-intizam tələb edən ikinci bir sahəsi yoxdur. Başlıca
məqsədiniz mümkün qədər uzun yaşamaqdır. Bunun
üçün bütün ömür boyu sağlamlıq vərdişlərinə daxili-inti-
zam tətbiq etmək lazımdır. Statistik hesablamalara görə
hal-hazırda orta statistik ömür kişilər üçün 76.8, qadınlar
üçün 79.8 il və ya ümumilikdə 80 il və bu rəqəm artmaq-
da davam edir. Bu o deməkdir ki, əhalinin 50 faizi 80
yaşından az, o biri 50 faizi isə 80 yaşından çox yaşayacaq.
Sizin məqsədiniz də 90, 95 və ya daha artıq olmalıdır.
Yeddi həlledici sağlamlıq vərdişi.
Minlərlə insanın iştirakı ilə iyirmi il ərzində keçiril-
miş Alameda təhqiqatı müəyyən etmişdir ki, uzunömür-
lüyə təsir edən yeddi əsas vərdiş vardır:
1. Dietalar saxlamaq əvəzinə qidalanmanızı nəzarət
altında saxlayın. Gün ərzində beş-altı dəfə sağlam qi-
dalarla qidalanın və axırıncı yeməyinizi yatmazdan ən
azı üç saat öncə yeyin.
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
204
2. Yüngül qidalanın. Çox yemək sizi yorğun etdiyi halda
az yemək sizi sağlam və gümrah edir. Tomas Ceferso-
nun yazdığı kimi: "Hələ heç kim yeməkdən sonra az
yediyindən şikayət etməmişdir".
3. Naharlararası qəlyanaltı etməyin. Siz qida qəbul et-
dikdə bədəniniz qidanı həzm etməli və bütün maddə-
lərin qan vasitəsi ilə hüceyrələrə sovrulmasını təmin
etməlidir, bu isə 5 - 6 saat vaxt aparır. Siz qida qəbulu
arasındakı fasilələr zamanı qəlyanaltı etdikdə həzm
prosesinin biri bitməmiş o birisi başlayır.
4. Daima fiziki hərəkətlər edin. İdeal vaxt gün ərzində
30 dəqiqə və ya həftədə 200 dəqiqədir. Siz bunu yeri-
mək, qaçmaq, velosiped sürmək, üzmək və s. bu kimi
vasitələrlə edə bilərsiniz. Hər gün bütün onurğalarınızı
hərəkət etdirməlisiniz.
5. Təhlükəsizlik kəmərindən istifadə edin. Otuz beş ya-
şına kimi ölümlərin əsas səbəbi avtomobil qəzaları olur.
6. Siqaret çəkməyin. Siqaret, ağciyər xərçəngi, boğaz xər-
çəngi, mədə xərçəngi, ürək xəstəlikləri və ümumilikdə
otuz iki xəstəliklə əlaqəlidir.
7. Alkoqolu yüngül qəbul edin. Təhqiqatlar müəyyən
etmişdir ki, gündəlik bir-iki stəkan şərab qəbulu həzm
prosesini yaxşılaşdırır və ümumilikdə sağlamlığa yaxşı
təsir göstərir. Bundan artığı isə müxtəlif xəstəliklər tö-
rədə və fəsadlara malik ola bilər.
Uzunömürlülüyü təmin edən bu yeddi qaydanın
hər biri daxili-intizamla bağlıdır. Bu sadəcə seçim məsələ-
sidir. Bunları etmək və ya etməmək seçimi edə bilərsiniz.
Yalnız özünüzdən asılıdır.
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
205
Mükəmməl sağlamlığın beş "D"-si.
Şəxsi inkişaf kurslarımızda tələbələrə mükəmməl
sağlamlığın beş "D"sini öyrədirik.
1. Düzgün çəki: Düzgün çəki əldə edib sonra onu eyni
səviyyədə saxlamaq güclü daxili-intizam tələb edir, lakin
nəticə heyrətamizdir. Gözəl görsənir, özünüzü yaxşı hiss
edir, pozitiv olur və həyatınızı daha çox nəzarət altında
görürsünüz.
2. Düzgün dieta: Benjamin Franklinin dediyi kimi: "Ye-
mək üçün yaşamaq deyil, yaşamaq üçün yemək lazım-
dır." 120 ölkədəki Olimpiya atletləri üzərində aparılmış
təhqiqata əsasən onların dietləri əsasən eyni cürdür: a)
zəif protein mənbəyi. b) müxtəlif meyvə tərəvəz. v) çoxlu
su - gündəlik səkkiz stəkana yaxın.
Siz "Olimpiya dietası"ndan istifadə etsəniz gün ər-
zində daha ayıq, diqqətli və gün ərzində gümrah olacaq-
sınız.
3. Düzgün fiziki fəaliyyət: Uzunömürlülük üçün ən va-
cibi aerobik hərəkətlərdir. Bununla siz həftədə üç dəfə
ürək döyüntülərinizi 30 - 60 dəqiqəliyinə yüksək səviyyə-
yə qaldırırsınız. Daimi fiziki hərəkətlər edən insanlar bu-
nun hər dəfə daha asan olduğunu bilirlər.
4. Düzgün istirahət: Bu çox vacibdir. Yetkin insanların 60
faizdən çoxu kifayət qədər yatmırlar. Onlar yatağa bir az
gec gedir, bir az narahat yatır və yuxudan bir az tez qal-
xırlar. Sonra isə bütün günü yuxulu gəzirlər. Bu "istirahət
çatışmazlığı", qeyri-effektivliyə, səhvlərə, sənaye qəza-
larına, şəxsi problemlərə, avtomobil qəzalarına və s. digər
fəsadlara səbəb olur. Normal insan gün ərzində təxminən
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
206
səkkiz saat yuxu yatmalıdır. Bundan az yatdıqda siz za-
manla özünüzü "istirahət çatışmazlığı" na məruz qoyur-
sunuz. Cümə axşamı və ya cümə günü səhər yuxudan
durarkən düşündüyünüz ilk şey mümkün qədər tez yeni-
dən yatağa qayıtmaq olur. Hər gün səkkiz saat yuxudan
əlavə siz həftə sonları və məzuniyyətlər vasitəsilə də isti-
rahət etməlisiniz. Bununla siz sanki akkumulyatorunuzu
yükləyirsiniz. Bir-iki günlük istirahətdən sonra işə dön-
dükdə siz var gücünüzlə işləmək iqtidarında olursunuz.
5. Düzgün münasibət: Çox güman ki, bu o birilərin ha-
mısından vacib şərtdir. Sağlamlıq, xoşbəxtlik və uzun-
ömürlülük üçün əsas şərtlərdən biri optimistlikdir. Siz da-
ha çox optimist olduqca həyatınız və sağlamlığınız daha
da yaxşılaşacaq. Optimist insanların immun sistemləri da-
ha güclü olur və nəticə olaraq onlar nadir hallarda xəstə-
lənirlər. Yorğunluq və ağır işdən sonra qüvvələrini daha
tez bərpa edirlər.
Çəkinizi nəzarətə alın.
İnsanların bu gün daxili-intizamla bağlı üzləşdikləri
ən böyük problem çox yeyərək artıq çəkidən əziyyət çək-
mələridir. Amerikalıların 60 faizindən çoxu artıq çəkidən
əziyyət çəkir. Çəkini normaya salmaq və nəzarət altında
saxlamaq qədər daxili-intizam tələb edən ikinci bir iş
yoxdur. Belə bir deyim var, "diet işə yaramır". Bu onunla
izah edilir ki, çəkinizi azaltmaq üçün ac qalırsınızsa, sonra
çəkinizi hansı sürətlə azalmışdırsa ondan iki dəfə sürətlə
artmağa başlayır. Bunun bir neçə səbəbi vardır. Hər insan
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
207
müəyyən metabolik səviyyəyə malikdir. Bu, enerjini hansı
səviyyədə yandırmağınızdır. Metabolik səviyyə qəbul et-
diyiniz qida və ondan alınan enerjini yandırmaq üçün et-
diyiniz fiziki hərəkətlər nisbətinə əsasən müəyyən edilir.
Metabolik səviyyədən əlavə sizin çəkinizin müəyyən bir
həddi var ki, siz dietaya ara verən kimi çəkiniz ətalət gü-
cünə həmin həddə can atır.
Həddi dəyişin.
Çəkidən birdəfəlik azad olmaq üçün, çəki həddinizi
aşağı salın. Buna nail olmaq üçün, ilk işiniz arzuladığınız
çəkidəki görkəminizin xəyali təsəvvürünü yaratmalısınız.
Hansısa bir jurnaldan arzuladığınız bədən quruluşuna
malik bir adamın şəklini götürün və onun başının yerinə
öz başınızın şəklini yapışdırın. Sonra aramla qida rasio-
nunuzu və fiziki aktivliyinizi birdəfəlik dəyişin. Bu dəyi-
şiklik üzərində ən azı bir il işləməyə hazır olun. Unut-
mayın ki, artıq çəki uzun illər ərzində yaranmışdır. Geri
qayıtmaq üçün uzun müddət işləməyə hazır olun.
Dietanın ölümcül zərəri.
Cox adam zənn edir ki, istədiyi çəkiyə nail olan ki-
mi restorana gedib istədiyi yeməkdən istədiyi qədər yeyə
bilər. Başqa sözlə, onlar çəki itirməklərini istədikləri qədər
yeməklə mükafatlandırırlar. Bu cür yanaşma uğursuzluğa
məhkum edilmişdir. Əksinə olaraq siz, öz mükafatınızı
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
208
yeməksiz təşkil edin. Özünüzü yalnız hazırki çəkinizə uy-
ğun paltarlar almaqla mükafatlandırın. Ailənizlə təbiətə
gedin və aktiv əyləncəli oyunlar oynayın. Kiminləsə mər-
cə girin ki, bir ilə istədiyiniz çəkiyə nail olacaq və onu sax-
layacaqsınız.
Çəkidən birdəfəlik azad olmaq üçün formul.
Mükəmməl sağlamlığın açarı iki kəlmə ilə ifadə edi-
lə bilər: "Az ye, çox fiziki hərəkət et". Çəkidən birdəfəlik
azad olmağın yeganə yolu qəbul etdiyinizdən az kalori
yandırmaqdır. Başqa yolu yoxdur. Əlavə olaraq, bunu
uzun müddət ərzində etmək lazım gələcək. "Böyük dü-
şün" proqramında üç ağ zəhərdən yayınmağı məsləhət
görürük: şəkər, duz və un.
Şəkərdən azad olun. Artıq çəkidən azad olmaq və
mükəmməl sağlamlıqdan həzz almaq üçün rasionunuz-
dakı hər növ şəkərdən imtina etməlisiniz. Şəkər piroq,
tort, keks və hər gün yediyimiz müxtəlif sadə şirniyyatla-
rın tərkibində olur. Mükəmməl sağlamlıqdan zövq almaq
üçün isə əlavə şəkərə ehtiyacımız yoxdur. Rasionunuzdan
şəkəri çıxardıqdan sonra günə 500 qrama qədər çəki itirə-
cəksiniz.
Duzu ötürün. Bütün artıq duzu rasionunuzdan çı-
xarın. Adi amerikalının onsuzda qidasında kifayət qədər
duz olmasına baxmayaraq o əlavə olaraq ilə iyirmi funt-
dan artıq duz qəbul edir. Əlavə duz qəbul etdikdə bədə-
niniz bu duzu neytallaşdırmaq üçün su tələb edir. Artıq
duz qəbul etməyi dayandırıb hər gün səkkiz stəkan su
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
209
içdikdə bədəniniz bütün artıq mayeni ixrac edir və ilk beş
gündə gündəlik 500 qrama kimi çəki itirirsiniz.
Ağ un məhsullarından yayının. Və sonuncu, ağ un
məhsullarını rasioununuzdan çıxarın. Çörək, makaron və
s. un məmulatlarından imtina etməlisiniz. Ağ un özlü-
yündə nutreitlərdən azad edilmiş və ağardılmış "neytral
maddədir". "Zənginləşdirilmiş ağ un" yazısına rast gəldik-
də bilin ki, bu bişmə prosesində bütün keyfiyyətini itirmiş
süni, kimyəvi vitaminlərlə zənginləşdirilmiş ağ undur.
Ağ un heç bir qidalandırıcı xüsusiyyətə malik deyil.
Sadə dietik dəyişiklik.
Bu yaxınlarda Floridadan otuz iki yaşlı bir kişi mə-
nə məktub yazmışdır. O, illərlə mənim kitablarımı oxu-
muş və audio proqramlarıma qulaq asmışdır. Heç vaxt tə-
səvvürünə belə gətirməyəcəyi dərəcədə varlanmış və ma-
liyyə uğurları qazanmışdır. Lakin artıq çəkidən əziyyət
çəkir və heç cür ondan yaxa qurtara bilmirdi. Bir gün
mənim "Böyük düşünmək" audio yazıma qulaq asmış və
üç ağ zəhər haqda qeydlərimi oxumuşdu. Xoşbəxtlikdən
o intizamlı və məqsədyönlü insan idi. İradəsindən istifadə
edərək bu üç məhsulu rasionundan tamamilə çıxardı.
Onun dediyinə görə bundan sonra baş verənlər möcüzə-
dən başqa bir şey deyildi. Altı aya iyirmi iki funt artıq
çəkidən azad olmuşdur. Mənə yazdığı vaxt artıq iki il idi-
ki bu dietadan istifadə edirdi. Başqa cür göründüyünü,
daha gümrah olduğunu, qadınların diqqətini cəlb etdiyini
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
210
və özünə daha inamlı olduğunu yazırdı. Artıq çəkidən
azad olandan sonra bütün həyatı dəyişmişdi.
Həyat yüz olmalıdır.
Məqsədiniz, maksimum sağlamlıq və gümrahlıqdan
həzz almaq olmalıdır. Bunun üçün düzgün qidalanmanız
lazımdır. Daim fiziki hərəkətlər etməli və bütün oynaqla-
rınızı hərəkət etdirməlisiniz. Mükəmməl sağlamlığa nail
olmaq üçün kifayət qədər istirahət etməlisiniz. Əlavə ola-
raq, pozitiv olmalı hər bir hadisəyə optimistliklə baxma-
lısınız.
Hər bir sahədə tətbiq etdiyiniz daxili-intizam və ira-
də gözlədiyinizdən də artıq nəticə ilə özünüzə qayıdacaq.
Sağlamlığınıza daxili-intizam tətbiq etməklə daha uzun
və sağlam həyat yaşaya bilərsiniz. XVII hissədə fiziki ha-
zırlığınızı yaxşılaşdırmağa dair daha ərtaflı ideyalar mü-
zakirə ediləcək.
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
211
Tapşırıq:
1. Sağlamlıq haqda düşüncələrinizi ideallaşdırın. Sehrli
çubuq vasitəsi ilə sağlamlığınızı ideal vəziyyətə gətirə
bilsəydiniz necə olardı, bugünkü vəziyyətinizdən nə
ilə fərqlənərdi?
2. Həyatınızın yerdə qalan hissəsini əla keçirəcəyinizə
söz verin. Görməli və ya dəyişməli olduğunuz ilk şey
nədir?
3. Tibbi müayinədən keçin və həkiminizdən mükəmməl
sağlamlığa nail olmaq üçün məsləhətlər alın. Sonra isə
bu məsləhətlərə əməl edin.
4. İdeal çəkinizi müəyyən edin və onu qarşınıza məqsəd
qoyun. Ona nail olmaq və daim həmin çəkidə qalmaq
üçün IV hissədə öyrəndiyiniz məqsəd qoymaq və nail
olmaq üçün plan tərtib etmək üsulundan istifadə edin.
5. IV hissədə danışdığımız beyin həmləsindən istifadə
edərək, "Mükəmməl sağlamlıq və gümrahlığa nail ol-
maq üçün nə edə bilərəm?" sualına iyirmi cavab yazın.
6. Haqqında söhbət açdığımız sağlamlıq adətlərini nəzər-
dən keçirin və hal-hazırda gündəlik həyatınızda onlara
nə qədər əməl etdiyinizi müəyyən edin.
7. Sizə səksən, doxsan və daha artıq yaşamağa kömək
edəcək və dərhal görəcəyiniz bir işi müəyyən edin.
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
212
XVII HİSSƏ
Daxili-İntizam və Fiziki hazırlıq
Dostları ilə paylaş: |