"Özünüzə qalib gəlməsəniz o sizə qalib gələcək."
Napaleon Hill
Yəqin ki, həyatınızda Daxili-intizama ən çox ehtiyac
olan sahə vaxtın idarə edilməsidir. Vaxtı idarə etmək ba-
carığı həyatınızın keyfiyyətini müəyyən edən əsas inti-
zamdır. Piter Drukerin dediyi kimi: "Siz, vaxtı deyil, yal-
nız özünüzü idarə edə bilərsiniz." Vaxtın idarə edilməsi
əslində özünü və vəziyyəti idarə etməkdir.
Vaxtı saxlamaq və hansısa bir şəkildə idarə etmək
mümkün deyil. Geri qaytarmaq da mümkün deyil. O
məhdud olduğu halda bizim bütün nailiyyətimiz ondan
asılıdır.
Vaxta qənaət edə bilməzsən.
Vaxta qənaət etmək mümkün deyil, onu yalnız sərf
etmək olar. Siz sadəcə vaxtı az əhəmiyyətli işlərdən çox
əhəmiyyətli işlərə yönəldə bilərsiniz. Uğurun sirri və da-
xili-intizama olan ehtiyac məhz buradadır.
Vaxtı idarə etmək hadisələr ardıcıllığını seçmək ba-
carığıdır. Vaxt məsələsində daxili-intizamınızı tətbiq edə-
rək siz nəyi birinci, nəyi ikinci və nəyi ümumiyyətlə etmə-
yəcəyinizi seçə bilərsiniz. Və seçim daima azaddır.
Sizi uğurdan uzaqlaşdıran vaxt itkisi və yubanmala-
ra son qoymaq üçün güclü daxili-intizam lazımdır. Bir də-
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
180
fə bir hindli mənə demişdir: "Ləngimə arzuların oğrusu-
dur."
Pareto Prinsipinə, 80/20 nisbətinə əsasən gördüyü-
nüz işlərin 80 faizi nailiyyətlərinizin 20 faizini təşkil edir.
Gördüyünüz işlərin əsl dəyərini
müəyyən edin.
Eyni vaxt və enerji sərfinə baxmayaraq, gördüyü-
nüz işlərin bəziləri digərlərindən dəfələrlə dəyərlidir. İşlə-
rinizin ən vacib 20%-i adətən darıxdırıcı, çətin və üzüçü
olur. Və əksinə yerdə qalan 80% əhəmiyyətsiz işlər ma-
raqlı və asan olur.
Hər hansısa bir işin dəyərini sərf etdiyiniz vaxta
əsasən müəyyən edə bilərsiniz. Siz həmişə daha çox əhə-
miyyət verdiyiniz işlərə - ailənizə, sağlamlığınıza, idmana
və ya pul və karyeranıza daha çox diqqət ayırırsınız. Yal-
nız nəyə daha çox vaxt və diqqət ayırdığınızı müşahidə
etməklə sizin üçün nəyin daha vacib olduğunu öyrənə bi-
lərsiniz. Bəzi insanlar karyeralarının onlar üçün vacib ol-
duğunu dedikləri halda evə gedib televizor qarşısında
yerlərini rahatlayırlar. Digərləri ailələrini yüksək dəyər-
ləndirdiklərini dedikləri halda boş vaxtlarını çayxanalar-
da keçirirlər. Sizin üçün nəyin vacib olduğunu yalnız si-
zin hərəkətləriniz müəyyən edir.
Vaxtın yaxşı idarə edilməsinin əsasını, özünü aydın
prioritetlər müəyyən etməyə və onlardan möhkəmcə ya-
pışmağa vadar etmək təşkil edir. Siz şüurlu şəkildə sizin
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
181
üçün vacib olan işləri seçməli və özünüzü bu istiqamətdə
işləməyə vadar etməlisiniz.
Şəxsi strateji planlaşdırma.
Strateji planlaşdırmada əsas diqqət mənfəət artımı-
na yönəlməlidir. Biznesdə strateji planlaşdırmanın məqsə-
di işə qoyulan kapitaldan maksimum dərəcədə mənfəət
əldə etməkdir. Şirkətlər kapital, insanlar isə şəxsi keyfiy-
yət yatırımı edirlər. Şirkətlər kommersiya mülkiyyətindən
istifadə edirlər, sizin isə ən böyük mülkiyyətiniz düşüncə-
niz, xarakteriniz və fiziki vəziyyətinizdir. Onlardan necə
istifadə edəcəyiniz isə həyatınızın keyfiyyətini müəyyən
edəcək. Şəxsi strateji planlaşdırmada sizin məqsədiniz
sərf etdiyiniz enerjinin qarşılığında mümkün qədər çox
nəticə əldə etməkdir. Pul yatırımı edərkən mümkün qə-
dər çox gəlir əldə etmək üçün nə qədər diqqətlə davranır-
sınızsa, vaxt yatırımı etdikdə də bir o qədər diqqətli olma-
lısınız. Əlinizdə olan məhdud vaxtdan maksimum effekt-
ivliklə istifadə edib mümkün qədər yüksək nəticələr əldə
etməlisiniz.
Hərəkət etməzdən öncə düşün.
Vaxtınızı hər hansısa bir işə sərf etməzdən öncə
özünüzdən soruşun: “Bu işə vaxt sərf etməyə dəyərmi?”
Vaxtın idarə edilməsində daxili-intizam çatışmazlığı vacib
işlərin yubanmasına və əhəmiyyətsiz işlərə çox vaxt sərf
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
182
etməyə səbəb olur. Və təbii olaraq, təkrarlanan iş adətə
çevrilir. İnsanların çoxu məhz buna, vacib işləri ləngitmə-
yə və əhəmiyyətsiz işlərə çox vaxt sərf etməyə adət edib-
lər.
Prioritetlər ikinci dərəcəlilərə qarşı.
Prioritetlərin müəyyən edilməsi, ikinci dərəcəli işlə-
rin də müəyyən edilməsini tələb edir. Prioritet mümkün
qədər tez başlayıb vaxtınızın çox hissəsini sərf edəcəyiniz,
ikinci dərəcəli iş isə uyğun olaraq ikinci növbədə başlaya-
cağınız və vaxtınızın az hissəsini sərf edəcəyiniz işlərdir.
Çox güman ki, siz artıq, işin çoxluğundan və vaxtın azlı-
ğından əziyyət çəkirsiniz. Buna görə də dayanmalısınız.
Yeni bir işə başlamaq üçün köhnədən qurtulmaq lazımdır.
Yeni işə başlamazdan öncə özünüzdən soruşun: “Mən
hansı işi saxlaya bilərəm ki, boş vaxtım çox olsun?” Daim
fəaliyyətinizi nəzərdən keçirin və “düşüncəli tərketmə-
dən” istifadə edin: düşüncəli şəkildə hal-hazırda gördü-
yünüz müəyyən bir işi seçin ki, onu saxlamaq sizə gələcə-
yinizə müsbət təsiri olacaq işlərə sərf etmək üçün vaxt
qazandıracaq.
Nəticələri müəyyən edin.
Vaxtı idarə etmə istiqamətində ən mühüm amillər-
dən biri “nəticədir”. Nəyinsə vacibliyi onun potensial nə-
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
183
ticəsi ilə müəyyən edilir. Hər hansısa bir işin görülüb və
ya görülməməsi fərq etmirsə bu işi əhəmiyyətsiz hesab
etmək olar. Misal üçün universitetdə müəyyən bir kursu
bitirmək sizin bütün gələcəyinizə təsir edə bilər. İşdə han-
sısa iri proyekti bitirmək və ya əhəmiyyətli satış dövriy-
yəsi etmək sizin karyera və gəlirinizə əhəmiyyətli təsir
göstərə bilər. Bunların əksinə olaraq, kofe içmək, iş yol-
daşlarınla Zimbabvenin siyasi vəziyyətini müzakirə et-
mək, qəzet oxumaq və ya internet səhifələrini gəzmək hə-
yatınızda heç bir təsirə malik olmur. Yəni onları edib və
ya etməməyinizin heç bir fərqi yoxdur. Lakin buna bax-
mayaraq insanların çoxu vaxtlarının əsas hissəsini məhz
bu işlərə sərf edirlər.
Vaxtın idarə edilməsi.
Ləngimələrin qarşısını almaq üçün sadə vaxt idarə-
etmə sistemi var. Bunun üçün daxili-intizam, iradə və öz-
ünüidarəetmə qabiliyyəti tələb olunur, lakin nəticə heyrə-
tamizdir. Bu sistemdən istifadə etməklə məhsuldarlığınızı,
effektivliyinizi və gəlirinizi iki və hətta üç dəfə artıra bi-
lərsiniz.
Günə başlamazdan öncə həmin gün görəcəyiniz iş-
lərin siyahısını tutun. Bu siyahını axşam, yatmazdan öncə
tutmaq daha yaxşı olar. Siz yatarkən alt şüurunuz həmin
informasiyanı həzm edəcək və bütün varlığınızı siyahıda-
kı işləri vaxtında və effektiv şəkildə görməyə hazırlayacaq.
Çox zaman yuxudan duranda beyninizdə bu işləri necə
görəcəyinizin planı artıq hazır olur.
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
184
Sonra siyahınıza A, B, C, D, E metodunu tətbiq edin:
A - Vacib – ciddi nəticələr
B - Orta – orta səviyyəli nəticələr
C - Görülməsi təqdirə layiqdir
D - Sonraya saxlamaq olar
E - Hələki vaxt sərf etməyə dəyməz
Siyahınızı gözdən keçirin və planlaşdırdığınız hər
bir işin qarşısında vacibliyinə uyğun hərflərlə işarələyin.
Əgər “A” kateqoriyasına düşən bir neçə işiniz varsa onda
onların özlərinidə vacibliyə görə sıralayın və “A-1”, “A-2”
və s. bu kimi nişanlayın. Digər kateqoriyaları da bu qayda
ilə çeşidləyin. Siyahı ilə işləməyə başlayarkən heç vaxt
“A” kateqoriyalı işləri bitirməmiş “B” kateqoriyalı işlərə
keçmək olmaz. Vacıb işləriniz olduğu halda əhəmiyyətsiz
işləri görmək ən azından intizamsızlıqdır.
Bir işi görməyə adət edin.
Ən vacib işlərinizdən biri görməyə başladıqda bü-
tün diqqətinizi bu işin üzərində cəmləyin. Vacib işi seç-
mək və sonra bütün diqqətini bu işin üzərində cəmləyib
onu sona çatdırmaq güclü iradə və daxili-intizam tələb
edir. Lakin işə başladıqdan sonra enerji axını hiss edəcək-
siniz və işi daha həvəslə və diqqətlə görəcəksiniz. Özünü-
zü daha inamlı və xoşbəxt hiss edəcəksiniz.
Vacib bir işi başlamaq özü sizin özünüzü qiymətlən-
dirmənizi artıracaq.
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
185
Hər kəsin daxilində güclü, effektiv və həyatına nə-
zarət etmək istəyi vardır. Özünüzü vacib bir işə başlama-
ğa vadar etdikdə daxilinizdəki bu istəklər sizin özünüzə
inam hissinizi artırır.
Yatırımdan 1000 faiz gəlir.
İş qrafikini A, B, C, D, E metodu ilə təşkil etməyə 10
dəqiqədən artıq vaxt getmir. Lakin işlərin görülməsi za-
manı planlaşdırmaya sərf etdiyiniz hər dəqiqənin qarşılı-
ğında on dəqiqəyə qənaət etmiş olacaqsınız. Bu o demək-
dir ki, planlaşdırma zamanı sərf etdiyiniz vaxt sizə 1000
faizli gəlirlə qayıdacaq. Siz vacib işləri görüb hərəkət et-
dikcə beyniniz endorfin – “xoşbəxtlik iksiri” ifraz edəcək.
Bunun da sayəsində özünüzü daha xoşbəxt hiss edəcək,
diqqətli olacaq və həyatınızı nəzarətdə saxlayacaqsınız.
Özünüzü vacib işləri görməyə vadar etdikcə endorfin axı-
nı güclənəcək. İşi bitirdikdə özünüzü, finiş xəttinə birinci
çatmış atlet kimi hiss edəcəksiniz.
Mükəmməl vaxt idarəçiliyinin mükafatları tükən-
məzdir. İş qrafiki tutmağa, prioritetlər müəyyən etməyə
və A-1 kateqoriyalı işinizin icrasına başladıqda özünüzü
xoşbəxt, həyatınızı nəzarət altında hiss edəcəksiniz. Nə
qədər yaxşı planlaşdırsanız özünüzü bir o qədər yaxşı
hiss edəcəksiniz.
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
186
Diqqətinizi cəmləyin.
Təzyiqli Effekt qanununa əsasən: “Hər işi görməyə
heç zaman vaxt çatmır, lakin ən vacib işləri görmək üçün
kifayət qədər vaxt var.”
Diqqətinizi ən vacib işlərinizin üzərində cəmləşdir-
mək üçün özünüzə bəzi suallar verməlisiniz:
1. Mənə əmək haqqını nə üçün verirlər? Hansı işi gör-
mək üçün işə götürülmüşəm? Məndən nə gözləyirlər?
Bu suallara aydın cavab verməlisiniz. Digərləri ilə
müzakirə edin, rəisinizdən soruşun.
2. Əsas nəticə sahəm hansıdır? Tutduğum vəzifədə gör-
düyüm işlərdən ən məhsuldarı hansıdır? Bu suala
adətən 5-7 cavab olur. Ən vacibini seçib bütün günü
bu istiqamətdə işləməlisiniz.
3. Ən dəyərli işlərim hansılardır? Mənə və şirkətimə da-
ha çox xeyir verən işlər hansılardır? Sizin fayda ver-
məyinizə imkan verən bacarıqlarınız var. Onlar hansı-
lardır?
4. Yalnız mənim edə biləcəyim və real faydası olacaq
hansı işlər var? Bu sualın istənilən halda yalnız bir ca-
vabı olur. Bu, yalnız və yalnız siz görə biləcəyiniz bir
işdir. Siz etməsəniz başqa heç kim edə bilməyəcək.
Amma siz bu işi görsəniz və keyfiyyətlə görsəniz hə-
yatınıza və işinizə böyük təsiri olacaq.
5. Hal-hazırda vaxtımın ən dəyərli sərfi nədir? Ləngimə-
ni aradan qaldırmaq və yaxşı planlaşdırma etmək üç-
ün bu ən vacib sualdır. Hər günün hər dəqiqəsində bu
sualın cavabı var. Ən vacib və dəyərli işləri seçmək
bacarığı effektivliyiniz üçün həlledici xüsusiyyətdir.
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
187
Bu gün başlayın.
Bu gündən başlayaraq vaxt idarəçiliyinin həlledici
məqamlarını həyatınızın bütün sahələrinə tətbiq edin.
Onları ailə həyatınıza, işinizə, sağlamlığınıza və maliyyə
məsələlərinizə tətbiq edin. Prioritetlər müəyyən etmək və
diqqətinizi onların üzərində cəmləmək üçün güclü daxili-
intizam tələb olunur. Çox adamı geri çəkən yayınmalara
müqavimət göstərmək üçün daim iradə və intizam tətbiq
etmək lazımdır. Özünüzü, vaxtınızı yaxşı sərf etməyə va-
dar etdikdə daha xoşbəxt və keyfiyyətli həyata malik
olursunuz.
Sizi məqsədlərinizdən daima müəyyən problem və
çətinliklər ayırır. Gündəlik problemləri effektiv həll etmək
bacarığınızın məqsədlərinizin reallaşmasına güclü təsiri
var. Bu haqda növbəti hissədə danışacağıq.
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
188
Tapşırıq:
1. Bu andan etibarən vaxt idarəçiliyində mükəmməl ola-
cağınıza söz verin. Bunu adət halına çevirənə kimi
təkrarlayın.
2. Günə başlamazdan öncə həmin görəcəyiniz işlərin si-
yahısını tutun. Ortaya yeni işlər çıxdıqda siyahıya əla-
və edin.
3. İş qrafikinizi A, B, C, D metoduna əsasən təşkil edin.
4. Hər gün A-1 kateqoriyalı işinizi müəyyən edin və onu
bitirənə klimi bütün diqqətinizi onun üzərində cəmlə-
yin.
5. Yalnız sizin görə biləcəyiniz və həyatınıza güclü təsiri
olacaq işi müəyyən edin.
6. Uğurunuzun 80 faizini təmin edən 20 faiz işləri mü-
əyyən edin və vaxtınızın çox hissəsini onlara sərf edin.
7. Hər dəqiqə özünüzdən soruşun: “Hal-hazırda vaxtı-
mın ən dəyərli sərfi nədir?” sonra isə həmin iş bitənə
kimi özünüzü onunla məşğul olmağa vadar edin.
Brayan Treysi
Daxili İntizamın Gücü
Brian Tracy
The Power of Self-Discipline
189
XIV HİSSƏ
Daxili-İntizam və Problem həlletmə
“ Təcrübə, adamın başına gələn işlər deyil, bu işlərə ver-
Dostları ilə paylaş: |