Çağdaş Azərbaycan nəsri

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

-Teymurun cənazəsini gətirillər, -dedi, hönkürdü... 

-Rusiyadan...!  

Bir  anlığa  çaşıb  qaldım,  elə  bildim  idarəmizdə 

katibə  işləyən  qızdı,  dogrudan  da  səs  onun  səsinə 

oxşayirdı...O  günlərdə  zəng  eləmişdi:  “...  Ölün  elə, 

ikiniz  də,    nə  istədiniz  yerinə  yetirdim,  amma  evsiz-

eşiksiz qoyduz... məni”  

Telefondakı qadın səsi dinmədiyimi görüb -Alo, - 

demək  istədi,  səsi  boğazında  döyünüb-döyünüb  batdı, 

mən hələ də elə bilirdim zəng eləyən katibədi, gözlədim 

ki, ardınca deyəcək, “...yaxşı oldu, ölsün elə Teymuru, 

müdir  onun  sözünnən  çıxmazdı,  bir  kəlmə  deyib  ev 

işimi düzəltmədi...”  

Mən səsimi çıxartdım: 

-Alo,  kimdi?  -Çaşqınlıq  içində  susub  gözlədim  ki, 

bir  şey  anlayım,  görüm,  sonra  nə  deyəcək,  yenə  nəsə 

deməlidi  axı,  bir  anlıga  xətdə  hər  ikimizi  saran  qəribə 

hənirti  yarandı,  mən  bu  aralığı  kompyüterin  hələ  ad 

qoyulmamış  səhifəsinə  oxşatdım,  kompyüter  səhivəsi 

kimi  içimdəki  dərinliklər  çözələnib  düşüncəm  boyu 

genişliklərə,  sonsuzluğa  yayıldı:  “Nə  dedi,  bu?!  Kim 

ölüb,  dedi?  Hansı  Teymur?  Bioloq?!”  Hələ  də  bir  şey 

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

anlamamışdım... 

 

 

 

 

 

 

 

Axşamdan  bağdayam,  demək  olar  ki,  bağa 

gələndən  elə  bu  şəkildə  özüm  özümlə  oynayıram,  heç 

bilmirəm, ağzımı açıb bir kəlmə danışmışam, ya yox... 

Baş-başa  vermiş  iki  nar  ağacının  altına  taxt  qoyub 

üstünə uzanmışam, ağac o qədər nar gətirib ki, saymaq 

istəyirəm,  bir  şey  çıxmır...  Ağacın  altını  göy  üzünə 

bənzədirəm,  ulduzlarıyla  bir  yerdə;  “NLO...” 

jurnalında  oxuduğum...işdən  qayıdarkən  küçənin 

ortasındaca birdən-birə yoxa çıxmış alimləri,- ər-arvadı 

xatırlayıram, neçə ildən sonra harda yoxa çıxmışdılarsa 

elə  orda,  hərəkətlərinin,  düşüncələrinin  hansı  anında 

qeyb  olmuşdularsa  neçə  ildən  sonra  vaxtın  həmin 

anında  da  peyda  oldular...İşdən  sonraydı,  aradan  illər 

keçməmiş,  heç  nə  olmamış  kimi  sabahkı  tapşırığı 

düşünə-düşünə  yenə  evə  gedirdilər.  Tanıyanların, 

qonum-qonşunun  heyrətinə  təəccüblənərək  evlərinə 

tələsirdilər... 

Hər şey aydın olandan sonra kişinin yadına heç nə 

düşmədi,  amma  qadın  harda  olduğunu  belə  xatırladı: 

“haraydısa,  gecələr  burda  başım  üstə  gördüyüm  göy 

qübbəsini  orda  ayağımın  altında  görürüdüm,  harda 

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

dayanmışdımsa  aşağı  baxırdım,  göyüzü  ayağım 

altındaydı...” 

Mən nar ağacının altında bunları fikirləşə-fikirləşə 

istəyirəm  harda  olduğumu  unudam...Onsuz  da 

unudulmuş 

adamam, 

yəqinki 

heç 

yerdə 

də 

xatırlanmıram...kənddə  şəhərli  kimi  olmaga  çalışdım. 

Teymurun özü eləydi... 

“...Sən  mənnən  zəifsən,  sən  heç  vaxt  şortik  geyib 

kəndə  gedə  bilməzsən,  amma  mən  getmişəm,  bir  dəfə 

də  yox,  çox  getmişəm.  Bax,  mənim  bu  saqqalımnan 

saxlaya bilməzsən sən...çünki öz üzünə də gücün çatmaz 

sənin”.  

Nə  isə,  dogrudan  da  gücsüzəm,  hamısı  da 

yerimdən  oynadıgıma  görədi,  yəni  harda  olmalıyamsa 

orda deyiləm. Teymuru da bayaqdan ona görə agrı-acı 

içində xatırladım. Teymursa hər yerdə var, həmişə hər 

yerdə olana oxşayır...   

Bu  düşüncələrlə  əlimi  başımın  üstündən  sallanmış 

narlara uzadıram. Teymur o günlərdə deyirdi, kralların 

papaqları,- tacları yəni, narın quruluşundan götürülüb. 

Heç  ağlıma  gəlməyib,  faktın  doğruluğuna  məətəl 

qalıram... 

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

Qurumuş qadın səsi fikrimdə təzədən səsləndi: “...-

Teymurun cənazəsini gətirillər, Urusetdən!” 

“  ...bioloq  Teymur  olmaz...  -deyə  fikirləşdim,  -

dünən danışmışam telefonla!” 

Təzədən  narları  saymaq  istədim,  yenə  heç  nə 

alınmadı.  Nə  isə,  iş-güc  dolu  olsa  da  özümə  iş 

axtarıram;  ona  görə  də  heç  nə  alınmır.  Tennis  stolu 

bom-boş  qalıb,  daha  doğrusu,  bir  tərəfi  boşdu,  bir 

tərəfində mənəm, təm-tək... Bir xeyli divarla oynadım, 

divar da üzü soyuq, bom-boz, hər şeyi özünün ağırlığın-

dan da yüz dəfə artıq üstümə qaytarır... başıma çırpır. 

Bu boyda yerin-göyün altında qulağı batmış kimiyəm, 

dustaqxanadayam elə bil, ovunmalı heç nə yoxdu. 

Telefondakı  səs  bayaqdan  katibəni  yadıma  salıb, 

elə həmin telefondakı səs kimi  ilişikli səsiylə deyir: 

 -Bilirsən,  -  deyir,  -  mən  ər  axtarmıram,  mənim 

axtardığım uşaqdı... 

İstədim deyəm, əvvəlcə ər axtarsan doğru olar, sən 

axtarışını  dal-qabaq  eləmisən,  amma  demədim,  ayrı 

şeyi: 

-Sabah şalvar geyinmə, - deyirəm, - şalvarsız gəl! 

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

Gülür:  

-Şalvarsız gəlim?! Çılpaq? 

-Çılpaq  niyə,  arvad  geyimiylə  gəl,  -  deiyirəm.  Nə 

demək istədiyimi anlayır.  

-...Yaxşı, - deyir. 

 O vaxtdan  çox keçib,  heç bilmirəm indi hardadı. 

Teymur köçdü, getdi Moskvaya, katibəsə yox oldu, ərə 

gedib,  dedilər,  yalan-gerçək...  Bir-iki  kərə  zəng  etdi. 

Dedim: 

-Nolar, təzə nömrəni ver, birdən lazım olarsan! 

Dedi: 

-Nolaydı  telefon  nömrələrim  güllə  olaydı,  düz 

alnına  çaxaydım,  deyəydim  gələ!  Sənin  də,  Teymurun 

da...təpəsinə. 

 Dikəlib nar ağaclarının altından çıxıram... 

 Birinci kərədi şortik geyinmişəm, bəlkə  də  kəndə 

şortikdə  getmək  üçün  məşq  eləyirəm.Teymur  o  vaxt 

deyirdi,  kəndçilərindən  baga  qonaq  çagır,  şortikdə 

göstər  özünü,  üzləri-gözləri  öyrəşsin.  Beləcə,  şortiki 

dogrudan  da  geyinmişəm,    şairlər  sözü,  yarıya 

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

bölünmüş  kimiyəm,  hava  isti  olsa  da  açıq  yerlərimə 

dəyən sərinliyi hiss eləyirəm...Katibə yadımdan çıxmır, 

bayaqdan xatırlayıram. 

“...Bilirsənmi,  sən  əslndə  Teymurun  katibəsisən, 

Murtuz 

müəllimin 

yox,-dedim 

güldüm.-Teymur 

hardadı? 

O, belə deməyimdən yox, gülməyimə görə incidi. 

-Özümü  belə  apadığıma  görə  gülürsən,  hə?  -

ağlamsınıb başını aşağı saldı. 

-Sən  özünü  yaxşı  aparırsan.  -dedim.  -Teymuru 

soruşduğuma görə incidin?-Yaxınlaşıb başını köksümə 

sıxdım. 

-Yox, sən mənim haqqımda pis fikirləşirsən, yəqin 

fikirləşirsən  ki,  bu  nece  yüngül  qızdı...  Teymuru  orda 

qoyub  gör  hara  gəlib  çıxıb.  -  Bu  sözləri  üzünü  sinəmə 

söykəmiş halda dedi, canıma sığındı... 

Mən xeyli dinmədim, əllərim beli uzunu enib açıq 

sağrısında durdu. Ürəyimin sallandığını hiss etdim, elə 

bil liftdəydik, üzüaşağı enirdik elə bil... 

“-Həm  uşaq  istəyirsən,  həm  də  qarnı  açıq 

gəzirsən...gör  harana  kimi  açıqdı.”  ...Yadıma  düşdü, 

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

bir ay qabaq Teymurla sahil bağında onu gözləyirdik, 

hava  sərin  idi,  ikimiz  də  yanaşı  dayanıb  küçənin  o 

başına  baxırdıq...  Amma  o,  tamam  başqa  səmtdən 

çıxdı. Az qala qaça-qaça bizə tərəf gəlirdi. Çanta qarı-

şıq  əllərini  yellədikçə  köbəyinə  qədər  acılırdı...  Çatan 

kimi  Teymurun  boynuna  atdandı,  Teymur,    o  da 

boynunda: 

-Mən ölüm, bunun qarnına bax, buz kimidi,-dedi.-

Bir əlini vur.    

Telefon  səslənəndə  su  stəkanlarını  təzəcə 

soyuducuya 

qoyub 

çıxmışdım, 

innab 

ağacını 

sulayırdım, “...görək bu il də tökəcəkmi meyvəsini...hə, 

bu da sürüşkən arvadlar kimi uşağını salır...balasını bu 

da saxlayammır. Hı, xanım...?!”  

Katibə  yarpaq  rəngli  gözlərini  üzümə  zilləyib 

dinmir,  evdə  bişirib  gətirdiyi  kotlet  əlindədi,  mən 

başımı  uzadıb  katleti  dişləyib  üzüm  ovcunda  eləcə 

qalıram;  belə  şeylər  xoşuna  gəldiyinə  görə  demək  olar 

ki, onunçün oyun oynayıram. 

-Mənim  sənnən  də  uşağım  olmadı...-  deyir, 

boynumun  açıq  yerinə  yapışqan  kimi  isti  damcılar 

düşür,  silmək  istəyirəm,  elə  bilirəm  boynuma  düşən 

şam  ərintisidi.  Üzüm  hələ  də  ovcunun  içində  katleti 

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

çeynəyirəm,  çənəm  dizlərinə  dəydikcə    gülür,  -  ağzını 

elə tərpətmə, -deyir, - qıdığım gəlir... 

Səhər  tezdəndi,  lap  tezdən...  bizdəki  həvəsə  bax, 

həvəsə də yox, iştahaya, o başdan gəlib onu da götürüb 

Şıx çimərliyinə aparmışam. Heç kəs yoxdu, maşını üzü 

dənizə  saxlamışam,  Günəş  dənizin  üzündən  azca 

aralanıb,  hər  şey  elə  gözəldi  ki,  Günəşin  nə  vaxtsa 

dənizdən aralanıb gedəcəyinə, axşamın düşəcəyinə ağıl 

kəsmir.  

Dünən elə beləcə dedi: 

-Elə vaxt gedək ki, günəşin doğduğunu görək... 

Beləcə, Günəş gözümüzün qabağında doğur...daha 

doğrusu doğulur.  

Maşının  içində  balaca  süfrə  açıb,  katleti  bir-bir 

ovcuna götürür, mən də elə ovcundan yeyirəm. 

Başımı  qaldırıb  əlimi  boynuma  çəkirəm,  üz-

gözündə  hər  şey  bir-birinə  qarışıb;  gülmək,  ağlamaq, 

sevişmək istəyi: 

-Ağlama,-deyirəm,  qarşımızda  açılan  mənzərəni 

göstərirəm. -Belə vaxtda adam ağlamaz. 

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

-Elə ona görə ağlayıram...gözümün qabağında hər 

şey doğur, hər şey doğulur! - deyir. 

Katibəni bu cür xatırlamağım ürəyimi sıxır, innab 

ağacının  dibində,  “...telefonunu  bilsəydim  zəng 

eləyərdim...”  deyə  düşünürəm.  “Teymurla  onun  ev 

məsələsini düzəldə bilmədik...” 

“Mən  elə  bilirdim  sənnən  uşağım  olacaq,  yuxuda 

da  görmüşdüm...”  Bunu  son  vaxtlar  tez-tez  deyirdi. 

“Gör,  özünə  necə  oğlanlar  doğuzdurmusan,  gör  necə 

oğlanların var, nolardı, axtarıb arayıb birini də məndə 

tapaydın!” 

Əlimdəki  süzəncdə  su  qurtarıb,  eləcə  fikrə 

getmişəm,  innab  ağacının  tikanları  var,  söykənmək 

olmur,  xəyaldan  ayrılıb  ağaca  təzədən  fikir  verirəm, 

özü sağlamdı, köklü-köməcli... Deyirdilər; - bəlkə təkdi, 

bəlkə erkəyi yoxdu, tozlanmır, mayalanmır bəlkə, ona 

görə meyvə gətirmir.  

Qonşunun  hasarından  başını  çıxartmış  innab 

ağacına  baxdım:  “  Noldu,  bəs?  Sizin  sevişməyinizdən 

bu il də bir şey çıxmadı!”  

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

Ağacla  zarafat  eləsəm  də  birdən-birə  əhvalım 

dəyişdi...  Kənddəki  həyətimizdə  qurumuş  armud 

ağacını xatırladım... səkkiz, doqquz yaşım olardı. 

Yazbaşıydı,  bir  armud  ağacımız  tumurcuq 

açmamışdı.  Nənəm  ağacın  dibində  diz  çöküb 

ağlamsına-ağlamsına üzünü ağaca tutmuşdu: 

-Noldu sənə, bacım? Haran ağrıdı? Niyə gəlmirsən 

bu il?!                                                                                                                         

Mən  əlimdə  bir  qab  su,  ağacın  gövdəsindən 

yapışıb iki arada gözləyirdim, nənəm qolumdam dartıb 

qırağa  çəkdi.  Onda  bildim  ki,  bu  sözlər  ağaca  deyilir. 

Ağaca  deyildiyini  bildikləri  üçün  böyüklər  yox, 

uşaqların hamısı içini çəkdi, ağlamaq istədilər. 

-Kimnən  küsdün  gəlmədin?!  -  Dikəlib  mənə  sarı 

uzandı,  əlini  su  qabına  salıb  hörüklərinə  çəkdi.  -

Suyunmu  yoxdu,  -dedi,  -  yiyənmi  yoxdu?  Qayıt  gəl, 

kəsərlər səni, oda qalayarlar! Bə biz necə dözürük, necə 

uşaq doğub böyüdürük, anam-bacım, oğul-uşağınla sən 

də gəl, çıx! Bax, hamı əli bıçaqlıdı, səni kəsərlər! 

Dönüb  arxaya  baxdım,  niyəsə  qonşumuzdakı 

boylu  gəlini  də  gətirmişdilər,  gəlin  utana-utana 

gülümsəyirdi,  bilmirdi  neynəsin,  sonra  ərinə  doğru 

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

uzandı,  ögüyürdü  deyəsən...  Bu  arada  babam  baltanı 

başının  üstə  qaldırıb  qışqıra-qışqıra  ağacın  üstünə 

yüyürdü: 

-Ay  namərd,  kəsdim  səni...!  -    deyib  baltasını  

ağacın gövdəsinə sancdı... 

Dedilər: 

-Yarasına su tök...! 

Mən  əlimdəki  su  qabını  balta  qarışıq  ağacın 

çapılan yerinə boşaltdım. 

Nənəm ağacın çapılan yerini sarıyırdı. 

-Qorxdunmu?  Səksəndinmi?  Hə...ayılarsan  indi, 

ayılıb gələrsən!  

-Həə,  qorxutduq...  -Babam  balta  əlində  ayaq 

üstəydi. Əlini ağacın gövdəsinə çəkib gülümsədi. -Kökü 

gərnəşdi, -dedi, - indi gəlib çıxacaq, darıxma. 

Boylu  gəlinin  də  ögüməyi  kəsmişdi,  ərinə  sığınıb 

gülümsəyirdi... 

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

 Əlimdə  su  qabı  -  süzənc,  o  günləri  xatırladım, 

aradan  çox  keçib,  armud  ağacı  o  vaxtdan  tumurcuq 

üstədi, hazırdı... 

-Bəs,  bunu  neynim  ki,  mevəsini  salmasın...?”  Bir-

iki  addım  aralanıb  innabın  eninə  uzununa    bir  də 

baxdım: 

-...söz yox, boyludu, -dedim, öz-özümə, - 

ikicanlıdı... 

Arvadımı xatırladım, sonbeşiyə boylu olanda o da 

elə beləydi, innab ağacı kimi enlənmişdi, səhərdən 

axşamacan otaqların arasında ayaqlarını haragəldi 

atır, qarnı böyüyəndən sonra üz-gözündən yığışdıra 

bilmədiyi təbəssüm, evin içində deyinə- deyinə 

hərlənirdi. “Öz-özünə nə deyirdi görəsən?” Daha 

doğrusu, düşünürdüm ki, qarnındakını qoyub başqa nə 

haqda düşünmək olar...? Bir dəfə yanımdan keçəndə 

qulağımı ağzına sarı tutdum ki, görüm nə deyir. Heç nə 

demədi,  sakitcə başımnan yapışıb qarnına sarı 

sürüşdürdü, düz köbəyinin üstünə gətirdi: 

-Bax,- dedi,- tərpənir... 

Qarnı  boynundan  istiydi,  bayaq  başımı  boynuna 

qoymuşdum;  boynu,  sinəsi  sərindi.  Gözlərimi  də 

yumub xeyli beləcə, başım qarnının üstündə qaldım... 

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

Doğrudan da  elə bil kimsə çəkinə-çəkinə pəncərə 

döyürdü. İçəridən döyüntü, yaşamaq səsi gəlirdi, iyirmi 

ildə  unuda  bilmədiyim  səs-duyğu.  Yenə  gecə-gündüz 

qurdaladığım  kompyüterin  düşüncəmdə  səhifələnən 

içini  xatırladım;  hələlik  söz  tapıb  izah  edə  bilmədiyim 

dərinliklər yerini dəyişə-dəyişə uzanıb getdi. 

-Qarnındakıyla danışırsan? 

-Hə, - nəfəsiylə dedi, söz işlətmədi, -hə...!  

Səsi  də  bayaq  köbəyinin  ystə    başımı  qoyanda 

eşitdiyim  döyüntüyə  oxşayırdı;  içindən  gələn  yaşamaq 

səsi, nəbz döyüntüsü... 

Bütün  bunları  fikirləşə-fikirləşə  innab  ağacını 

sulayıram.  Kiminsə  əlindən  qaçırmış  kimi  ağacın 

dibinə  can  atan  su  məni  də  azaldır  elə  bil,  yəqin 

məndən  də  nəsə  gedir,  çünki  dincəlmək  əvəzinə 

yoruluram.  

Moskvalı  dostum,  bioloq  Teymur  nece  demişdisə 

eləcə,  bir  stəkan  suyu  adam  hesab  eləyib  ağzımnan 

gələni düz suyun üzünə dedim, söydüm suyu, “ağzı-üzü 

qalmadı”:  

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

-Sən  nə  susan,  -  dedim,  -  haragəldi  burununu 

soxan,  yeri-yurdu  bilinməyən,  bulanıq,  kirli,  qarışıq 

alçaq,  nə  düzəməlli  əlimi  yuyursan,  nə  də  üzümü, 

yalançı,  saxta...  suya  tüpürməzlər,  amma  mən 

tüpürürəm, tfu, sənə, deyirəm. 

Beləcə,  söyüb-söylənib  stəkanın  ağzını  bağlayıb 

qoydum  soyuducuya.  Sonra  bir  stəkan  su  yenə 

doldurdum, 

üz-gözümü 

dəyişdirib 

gülümsəyə-

gülümsəyə stəkana baxdım. Bioloq dostum demişdi ki, 

elə söz de ki, su səni hiss eləsin...yalandan qışqırdığını 

bilməsin.  Bil  ki,  su  ətrafını  yayılmasıyla  anlayır,  illah 

da adamı, səni anlaycaq. Sən suya elə belə baxma, sən 

suya  duyğular  seli  kimi  bax...Söydüyün  suyu  da, 

öydüyün suyu da qoy soyuducuya, gör nolacaq... 

-“Belə  kinli,  belə  hirs  içində,  ona-buna  söyüş 

yağdıra-yağdıra hələ bir istiyirsən əlini də yuyasan, elə 

bilirsən  su  səni  yuyacaq?!  Yumayacaq,  elə  beləcə, 

bulaşıqlı 

yaşayacaqsan...!” 

Əmimin 

sözüdü, 

qonşulardan  kiməsə  deyirdi.  Mən  balaca  həyətimizin 

lap  yanından  keçən  çayın  qırağında  oturub  “Əmir 

Teymurun  vəsiyyətləri”ni  oxuyurdum.  Əmim  belə 

deyəndən sonra daha oxuya bilmədim. “...yalvar suya, 

icazə  al,  yoxsa  su  səni  yumayacaq...”  Kitabı  bir  yana 

qoyub  suya  baxa-baxa  qaldım.  Su  qəribə  həvəslə, 

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

iştahla  axıb  gedirdi,  bu  cür  ayrılmaz,  bütöv  olmağı, 

özünə  axmağı  suyu  yan-yörəsinə  qarışmaqdan,  yox 

olmaqdan, 

 

yan-yörəyə 

hopmaqdan 

qoruyurdu...Doğrudan da, görünür suyun axıb getməsi 

özünü  qorumağı  üçündü.  Görünür  əlimizdən  qaçır  ki, 

yerə-yurda, adamlara hopub yox olmasın...  

Xəyalımda əlimi suya salmışdım... gözümü yumub 

əmimi xatırlaya-xatırlaya bir stəkan suyla xeyli beləcə, 

üz-üzə qaldım ki, görüm nece yalvaracam, suya:   

-Sən də mənim anamsan su, - dedim, ağzımı açan 

kimi,  elə  ürəkdən  dedim  ki,  anamı  xatırlayıb 

kövrəldim. - Sən- dedim, - yeganə duyğusan ki, toxuna 

bilirəm,  sənnən  başqa  bütün  duyğular  mücərrəddi, 

“...mücərrəd  sözünü  su  annamayacaq”,  bunu  da 

fikirləşdim,  ürəyimi  yumşaldıb  təzədən  yalvarmağa 

başladım.-  ...güllərinən  gülən,  çiçəklərnən  çiçəklənən, 

Tanrıdan  gələn,  üzü  Tanrı  ətəyi,  ruhuma  qonan 

su...Sən də mənim anamsan. Anam su...! 

Bioloq dostum eşitsə, - əməlli başlı şairmişsən ki,- 

deyəcək...  Nə  isə,  qalxıb  yalvardığım,  təriflədiyim  bu 

stəkanı  da  soyuducuya  qoydum.  Buza  dönənə  kimi 

gözləməliyəm...görək  nece  donacaqlar.  Elə  o  vaxt 

Teymurdan soruşdum. 

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

 -Yaxşı, stəkanlar donannan sonra, nolacaq ki? 

-Görəcəksən,  rənglərini  nece  dəyişirlər.  Hərəsi  bir 

cür  rəngdə  donacaq.  Söydüyün  gömgöy,  əsəbi... 

Öydüyün, təriflədiyin ağ, parlaq... 

Ağacların  arasında  nəyi  gözləyirəm,  bilmirəm, 

həə,  telefon  zəngini  gözləyirəm,  əlimdəki  yenə  su 

qabıdı, süzənc: 

-Allah innabın da balasını saxlasın...!- Yenə dua 

eləyə-eləyə sulayıram ki, innab ağacı meyvəsini 

salmasın, süzgəcdən çıxan su da şairlər demiş, gül 

bağlayıb axır,  axan kimi də yox olur, ona görə də 

deyirəm, elə bil əlimnən qaçıb gizlənir... Nə isə, bir 

azdan gedib stəkanlara baxmalıyam... 

“...Teymurun cənazəsini gətirillər, Urusetdən...!”  

-Teymur...yazıq,  bioloq  Teymur!  -  Niyəsə  birinci 

bu,  bioloq  Teymur  ağlıma  gəlir,  səbəb  də  onu  bilirəm 

ki,  görünür,  bioloqa  nəsə  olub  ki,  səhərdən  boş  yerə 

gəlib yadıma düşməyib. - Aranda tutnan, atdan, dağda 

qurudnan, arvaddan  olan dostum!- deyib düzəltdiyim 

cümləyə gülürəm.  

 Süzənci  qoyub  telefondakı  qurumuş  qadın  səsini 

bir də xatırlayıram... “Teymurun cənazəsi...”  

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

-Yox,  katibənin  səsinə  oxşamadı,  katibənin  səsi 

belə  deyildi...  -elə  bil  öz-özümdən  soruşuram.  Teymur 

deyərdi  ki,  katibə  danışanda  elə  həyəcanlı  danışır  ki, 

elə  bil  canında  kişi  əli  dolaşır.  -  Bioloq  deyilsə,  kimdi 

bəs?! Hansı Teymurdu...? –Bunu bərkdən dedim, elə bil 

kiminsə  üstünə  qışqırırdım.  Yoxsa  şahmatçı  Teymur 

Məmmədov? Nəhəng dostum... Birdən o olar?! Axır ki 

öldü, canını qurtardı.” 

...şahmatçı Teymurun son zamanlar ayaqları 

tutulmuşdu, yeriyə bilmirdi. Nə boyda boyuyla 

gözümün önünə gəlir; şahmat masası arxasında o 

oturub, mən ayaq üstəyəm, az qala oturmuş halda 

məni boydadı, birinci kərədi şahmat oynayırıq... 

Mənim belə yaxşı oynamağıma inanmaq istəmir, bir-

iki kəsgin gediş eləmişəm, məətəl qalmağı üz-gözündən 

bilinir, uzunsov hun sifəti istehzayla doludu...onun 

düşüncəsinə görə mən şahmatı yaxşı oynamamalıyam. 

Niyə? Səbəbini sonralar anladım...  

Gör, bizim haqqımızda nə fikirdədi, rus orta 

məktəblərində nə deyiblərsə, nə yöndə dərs keçiblərsə, 

türk olan kəsləri nece tanıdıblarsa məndə yaxşı nə 

görürsə inanmaq istəmir. Nəinki məndə, bu boyda 

şəhərdə... ona görə də ürəyimdə: “...yaxşı,- deyirəm, - 

sənin başına bir oyun açım, bu millətlə bağlı elə şeyləri 

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana