Conference committees conference chairs c
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
Yüklə 19,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- RACISM IN EUROPEAN AMERICAN WRITERS’ WORKS Alizade SARVIN
- IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
- FEMİNİZM VƏ DİLÇİLİK NƏZƏRİYYƏSİ Əzizə SALAMOVA
- İNGİLİS DİLİNDƏ NƏZAKƏT FORMALARININ LİNQVİSTİK TƏTQİQİNİN ƏSAS XÜSUSİYYƏTLƏRİ
|
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1299 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan authors,who,through the use of postmodern narrative techniques,were dealing with the problems of ethnic,sexual and gender identities and who tried to undermine traditional social,gender, ethnic,racial,and sexual relationships in their literary works.These authors understood these relationships as authoritarian and through a radical postmodern undermining of these relationships and their depiction in past literary works(male as a dominant member of a family oppressing woman,father as a patriarchal figure in the western history,white colonizer of the black and other races understood as privileged and superior to the other races and ethnic groups.Donald Barthelme was a popular American writer known for his postmodern,surrealistic style.He was a short story writer and novelist known for his playful,postmodernist style of short fiction.Like John Barth,Barthelme was also a theorist,critic and academic.He worked for the Post newspaper,was draft to Korea during the War,studied journalism at the University of Houston,Texas,worked as an editor for Forum,temporary director of Contemporary Arts Museum of Houston,editor of Location,Distinguished Visiting Professor of English at the City University of New York.These jobs have enabled him to apply and play with different theories,philosophies in his works and he published in the New Yorker magazine in early 1960s.This famous author of Postmodernism often parodies popular literary genres such as medieval romances(The King),fairy tales (Snow White,Glass Mountain),film thrillers (Hiding Man) and many others.Barthelme`s fiction is marked by radical irony,linguistic play,parody and fragmentation that he develops into a metaphor of contemporary postmodern condition. “The King” is a postmodern parody of Arthurian romances and consists of four short fragmented chapters including meditation on different subjects such as war, beauty,love,adultery and etc.His short stories were collected in “Come Back,City Life,Great Days,Sixty Stories,Amateurs,Unnatural Acts,Doctor Caligari”.We can see different themes in his writings such as war,politics,the relationships between the past and present present and past and many others.These themes and experimental narrative techniques were pointed in his postmodern experimental novels “Snow White”is an example of.
RACISM IN EUROPEAN AMERICAN WRITERS’ WORKS Alizade SARVIN Qafqaz University alizade_servin@yahoo.com AZERBAIJAN
The subject of racism has been an energetic point for basic verbal conflict since around the 1950s, with researchers looking at the treatment of different sorts of segregation in view of race, religion, or sex in abstract works—over a wide span of time—and in addition in the states of mind of the essayists themselves. Now and again bigotry is a conspicuous, or even the boss topic, while in different works commentators have uncovered supremacist states of mind that serve as hidden presumptions, yet may not be promptly apparent tthe peruse. A few experts have drawn closer the investigation of bigotry in exploring to write its qualities generously. For example, Laura Niesen De Aruña has expounded on bigot and settler rivers in Caribbean writing, while Frances A. Della Cava and Madeline H. Engel have referred to cases of bias against Blacks, Jews, and women in late criminologist fiction. Some other general methodologies were included examining how the part of paleness plays in fiction, as Rebecca Aanerud has done. Researchers have likewise been especially inspired by talking about the behaviour of bigotry in fiction composed by and about African Americans Different critics have concentrated on the topic of prejudice in individual works of writing. Frances W. Kaye, for instance, proceeds with an enduring and fiery examination about narrow- mindedness in Mark Twain’s “The Adventures of Huckleberry Finn” (1884). Anna Shannon Elfenbein has discovered Kate Chopin's control of racial and sex generalizations in “The Awakening (1899)”, and André Bleikasten has considered William Faulkner's portrayal of untouchables—racial and other—and their treatment by Southern culture. Artistic researchers and biographers have additionally made suppositions and came to decisions about different creators' position toward racism because of
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1300 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan their treatment of the subject in their works. Clare R. Goldfarb has expounded on William Dean Howells' own perspective of prejudice in view of a few of his works, for example, while Thomas R. Tietze and Gary Riedl have examined Jack London's state of mind toward bigotry as displayed in his short stories about the South Seas. Toni D. Knott has safeguarded Ernest Hemingway's treatment of bigotry into Have and Have Not (1937), and Chinua Achebe has composed comprehensibly about Joseph Conrad's supremacist treatment of Africa and Africans in Heart of Darkness. In English Language, literature grew up and started publishing in the mid-20 th century. The most important in this period is appearing first African novel that written by Olive Schreiner “The story of African Farm”. Moreover, there have other vital novelists include Sarah G. Millin, with her major work God's
South Africa with his famous novelCry, the Beloved Country (1948) thisnovel, established Paton as the most eloquent voice of South African liberal humanism. Then wrote such as the novel Too Late
The fifties also saw a new generation of black writers talking about their conditions, and their lives using their own voices and their silence scream. The popular magazine was their forum. Two of these voices are Lewis NKosi and Ezekiel Mphahlele. (Louis Hotz, Dora Leah Sowden, and JosephSherman) Among fictional works that appeared from South Africa was written an adventure-typestory. These stories’ main theme was the life of colonial heroes, who were reduced to an enemy or servant of white men. . The first texts produced by black authors dealt with Africanhistory, especially the history of kings like Chaka. The novelist Thomas Mofolo wrote Chaka(1931) about the famous Zulu military leader. Later on new political themes predominatedSouth African novels and short stories, which was white- black racism that has become acentral issue in South African Literature. Dan Jacobson's early writing dealt with social andrace conflict in South Africa. In addition, Lewis Sowden in The Crooked Bluegum (1955) andGerald Gordon (1909–1998) in Let the Day Perish (1952) deal with social and racial themes.Furthermore with J. Grenfell Williams of “I Am Black”(1936), was the first South Africannovel to view life from the black African's standpoint. In addition to that, Der Regn hotFarshpetigt ("The Rains Cam Late"), short stories by Nehemiah Levinsky (1901–1957), showed insight and compassion regarding the interrelationships between blacks andcoloreds. During apartheid, the theme of blacks' oppression became more popular. The novel by Alan Paton's Cry the Beloved Country, was published that period. It depicts the effects of racial prejudice and the oppression of black people of South African society. It is the story of a black old man who travels to Johannesburg in search ofhis son, who had fallen victim to the corrupting influence of the city. It deals with social and racial themes that criticizes the policy of apartheid. In addition, he produced Too Late the Phalarope (1953), another text criticizing Apartheid politics, in particular the
the outside world a devastating picture of what it was like to live under apartheid. Sarah Gertrude Millin has an opposite point of viewabout the apartheid regime, she was initially a devout supporter of Jan Smuts' government, and then later became something of an apologist for apartheid. In conclusion, European writers generally wrote this theme very obviously and deeply. African society, apartheid, racism, black people suffered from this regime. It is obvious that, our literature deals with our history, which we learn all about history from it.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1301 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan FEMİNİZM VƏ DİLÇİLİK NƏZƏRİYYƏSİ Əzizə SALAMOVA Azərbaycan Dillər Universiteti ezizesalam@yahoo.com AZƏRBAYCAN
Dil, cins və cinslərin fərqliliyi dilçilərin, feministlərin, antropoloqların, sosioloqların, psixolinqvistlərin və s. maraqlandığı, diqqət mərkəzində olduğu sahə olmuşdur. Ünsiyyət, diskurs təhlili, ictimai həyatda və mediada dil, dil ideologiyası, dil və qloballaşma və sosiolinqvistikanın metodologiyası ilə əlaqədar yazılarla məşğul olan dilçilər və feministlər həmişə mövcud olmuşdur və mövcuddur. Akademik həyatın xaricində qadınların ehtiyacları və narahatlıqları və kənarda qadınların dəyər verib saxladıqları xüsusiyyətləri və s. əsərlərdə oxucular üçün maraqlı hesab olunur. İngilis dilçi və feministi D.Kameron 1985-ci ildə “Feminizm və Dilçilik Nəzəriyyəsi” (“Feminist and Linguistic Theory”) kitabını çap etdirir. Həmin kitab iki dəfə nəşr olundu, dəfələrlə yenidən çap olundu. Dünyanın bir çox dillərinə tərcümə edildi. D.Kameronun yazılarından çoxu akademik oxuculara, xüsusilə də qadın tədqiqatlarında ixisaslaşmış mütəxəsislərə və dilçilərə ünvanlanır. ”Feminizm və Dilçilik nəzəriyyəsi” kitabı qadınların və kişilərin dil istifadəsində cinsi fərqliliyi və dilə, dilin təbiətinə cinsi ayrılığın təsirlərini araşdırırdı. O, bu tədqiqatında bu nəzəriyyənin xülasəsini verir və onun dəyərini izah edir. O izah edir ki, hər bir kəsin dil vərdişləri, onun təsiri, dəyişməsi və bununla əlaqədar olan hər bir şey cins əsaslı qeyri-bərabərlikdən qaynaqlanır. Onun sözləri ilə desək, “biz dilçiliyin sərhədlərindən kənara çıxa bilməyən əsarət nəzəriyyəsinin məhdudiyyətini qəbul etməliyik” (Kameron 1985:171). “Feminism və Dilçilik nəzəriyyəsi” çap olunandan bəri qadınların istifadə etdiyi dil və qadınların statusunu təqdim edən dil və s. bu kimi sahədə tədqiqatlar çoxalmağa başladı. Kameron Amerika kişi kollec tələbələri barədə olan təsadüfi qeybəti, söz-söhbəti təhlil edərək və onlardan tez-tez sitatlar gətirərək bir tədqiqat yerinə yetirdi və bu tədqiqatı ilə yeniliyə imza atdı. Onun məlumatı qadınlara münasibətdə kişilərin dəyişkən stereotiplərinin olduğunu göstərirdi (Kameron 1997:54). Dilin və cinsin tədqiq edilməsinə D.Kameronun töhfəsi danılmazdır. O, eyni zamanda bir neçə məşhur mövzular barədə tənqidi mövqedən də çıxış etmişdir və bu da onun fəaliyyətinin uğuru adlanır. Məsələn, o, avstraliyalı feminist Deyl Spenderin “Kişinin Yaratdığı Dil” (“Man Made Language”;1980) əsəri barədə fikirlər söyləmişdir. D.Spender mübahisə edirdi ki, dil nüfuzlu bir şəkildə kişilərin təcrübəsinə və fikirlərinə təsir edir. O yazırdı: “preskriptiv qrammatikanın qaydalarını kişilər yaratmışdır və hələ də kişilər bu qaydalarda əsas mühafizlərdir” (Spender 1980:160). Bu da qadınların nöqsanlarından xəbər verir və onların mənaya nəzarət etməsini və linqvistik əminliyini istisna edir. D.Spenderin kitabını diqqətlə oxuyan və təhlil edən D.Kameron onun gümanlarını rədd edirdi. Əksinə, D.Kameron dili qeyri-müəyyən və kontekstual cəhətdən müəyyən olunmuş kimi nəzərdə tuturdu. Belə ki, ‘bütün dil istifadəçiləri öz mənalarını yaradırlar və öz mülahizələrində son dərəcə yaradıcıdırlar’ (Kameron 2006:16). D.Kameron həmçinin erkən klassiklərdən hesab olunan R.Lakofun “Dil və Qadınların Yeri” (“Language and Women’s Place;1975) əsərinə münasibət bildirmişdir. R.Lakof qadınların nitqini sosial subordinasiya ünsiyyətini nizama salan xüsusiyyətlərə malik olan nitq kimi xarakterizə edir.Elə bil ki, onlar ayırıcı sual verirlər: (Bu kifayətdir, elə deyilmi? (It is enough, isn’t it?). Onun izahına görə qadınların təsdiq cümləsində işlətdiyi ton belə, onların sual verib cavab alma amaclarını əks etdirir. Məsələn, I’m leaving at 6 o’clock (Mən saat altıda yola düşürəm) cümləsi onların dilində sual kimi səslənir; yüngül narahatçılığı əks etdirən sual şəkli və s. D.Kameron və onunla həmfikir olan digər feministlər qadınların dillərinin “qüsurlu, çatışmazlığı” olan modelinə müzakirə təşkil etmişdilər. O iddia edirdi ki, bir sıra ayırıcı sualların qadınlar tərəfindən işlədilməsi R.Lakofun qeyd etdiyi kimi, qadınların asılılıq xüsusiyyətlərini deyil, əksinə onların asılılığa müqavimətini əks etdirir. Qadınlar belə suallar verməklə ünsiyyətin aparıcı vasitəsi olduqlarını sübut edirlər və qadın gücsüzlüyü barədə gümanları alt-üst edirlər. Qadınların dilinin qüsurları barədə olan modellərdən biri də “Fərq” (difference) modeli idi ki, D.Kameron onu ciddi tənqid etmişdi. Deborah Tannen (1990) və Con Greylə (1992) əlaqələndirilmiş
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1302 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan bu model qadınların dilləri ilə kişilərin dillərini xarakterizə edir və iki cinsin diskurs üslubunu və məqsədlərini qarşılaşdırır. D.Tannenə görə qadınlar dildən əlaqə yaratmaq və söhbət etmək, digər insanlarla ünsiyyətə girmək üçün istifadə etdikləri halda, kişilər dildən problemləri həll etmək və sosial statuslarını qaldırmaq üçün istifadə edirlər. Hər iki tərəfin fərqli söhbət üslubi bir-birinə uymayanda, qarışıq-cins söhbəti açılmamış qalır. D.Kameron həm məşhur, həm də akademik yazıları təhlil edərək kvazi-dialektual fərqi qadın və kişi dillərinin qarşılaşdırılmasının bir növü kimi qəbul edir. Fərq modelində D.Kameronu narahat edən məsələlərdən biri də budur ki, bu model qadın və kişi dil fərqliliyini əsas götürürdü. Bu model oğlanların və qızların nə üçün fərqli şəkildə sosiallaşmasını araşdırmaq məsələsindən uzaq idi. Modelin tərəfdarı D.Tannen müəllimlərə üz tutarq deyirdi ki, qadınları öyrətməyin ən yaxşı yolu onların kiçik qruplarda müzakirəyə cəlb olunaraq öyrədilməsidir, nəinki onlar daha böyük və mübahisə apararaq öyrədilməlidirlər. Buna münasibət bildirərək D.Kameron yazır: “Kiçik müzakirələr və böyük mübahisələr bizim “mədəniyyətimizin dillərinin gücüdür”. Əgər D.Tannerin iddia etdiyi ictimai təhqir kimi qadınların kiçik sinif otaqlarında öyrədilməsi lazımdırsa, bu qadınların üzləşdiyi münaqişəli təzyiqlə əlaqəlidir. Qadınlar üçün zəka muxtariyyəti və akademik uğur münaqişəsi sosial və cins fərqliliyinin məqbulluğundan irəli gəlir. Bu problemin feminist həlli budur ki, qadınları diskomfort yaradan kontekstlərdən uzaqlaşdırmaq yox, onları hər bir işə cəlb etmək və güclü dildən kənarda yerinə onları güclü dildən istifadə etmələrinə şərait yaratmaq lazımdır”. D.Kameronun işlərində əsas diqqətə çatan budur ki, digər akademik sahələrdə, yaxud qeyri- akademik sahələrdə olduğu kimi dilçilikdə də qadınların yaradıcılığıda müəyyən məhdudluqları müşahidə etmək olar. Araşdırmalar göstərir ki, qadınların istər dilçi və feministlərin müdafiəyə çıxartdıqları əsas müddəa qadınların haqlarının pozulması, onların uğradıqları işgəncə, istər cinsi, istər fiziki, istər maddi və s. kişilərin təzyiqindən yaranmağı diqqətə çatdırmaqdır. Məsələn, ingilis feminist yazıçısı Virciniya Vulfun əsərləri ilə tanış olanda rast gəldiyimiz amillərdən: qadınların təcavüzə məruz qalması, kişilər tərəfindən işgəncə olunması, haqlarının pozulması və s. hallara çox rast gəlirik. Qadın dünyasını tam anlamı ilə əsərlərində əks etdirə bilən V.Vulf qadın yaşadığı həyatda niyə özünü xoşbəxt hiss etmir, yaxud qadın niyə alçaldılır, təhqir edilir kimi suallara cavab tapmağı oxucunun ixtiyarına buraxır. V.Vulfun “Özünə aid bir otaq” (“A room of one’s own”) (1929) əsəri feminist hərəkatını əks etdirən klassik bir əsər hesab edilir. İstər feminist ədəbiyyatında yazıçının yaratdığı xəyalı surətlər, istərsə adi həyatda rast gəlinən kişilər tərəfindən qadınlara tez-tez eşitdirilən təhqiredici, qadının gücünü kiçildən bir sual var: “Qadınların kişilər qədər qabiliyyəti varmı? Niyə görə Şekispir kimi bir dahi qadınların arasından da yetişməyib?” Mücərrəd və anlamsız bir sual! V.Vulfun əsərində, yaxud əsərlərində bu sualın cavabı qadınlar tərəfindən izah olunur və sonda yazıçı qadınlara belə səslənir: “Pulunuzu qazanın, özünüzə ayrıca bir otaq tutun və boş vaxtınızı müəyyən edin. Yazmağa başlayın, kişilərin nə deyəcəyini düşünmədən yazın!” ...
İNGİLİS DİLİNDƏ NƏZAKƏT FORMALARININ LİNQVİSTİK TƏTQİQİNİN ƏSAS XÜSUSİYYƏTLƏRİ
Qərb universitetinin doktorantıvə müəllimi chinara.shahbazli @mail.ru AZƏRBAYCAN
qoyulan nəzakət nəzəriyyəsi iki hissədən ibarət təqdim olunmuşdu. Birinci hissə nəzakətin təbiətindən, xüsusiyyətlərindən bəhs edən fundamental nəzəriyyə hesab olunurdu. Ikinci hissə isə nəzakət strategiyalarından bəhs edirdi. Ikinci hissədə göstərilən bütün nümunələr üç dildə təqdim olunmuşdu: ingilis, tzeltal və tamil dillərində. Işin nəzəri hissəsində müəlliflər müsbət və mənfi nəzakət anlayışını qeyd etmişdilər. müsbət və mənfi nəzakətin ifadə olunması üçün kifayət qədər bariz nümunələr göstərməklə bu mövzunu ətraflı şəkildə aşılamışdılar. Brown və Levinsona görə müsbət və mənfi IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1303 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan nəzakət insan mədəniyyətində vahid şəkildə mövcud olur və sosial münasibətlərdə söhbət zamanı, ünsiyyət vaxtı yaranan terminlər əsasında zəruri olaraq meydana çıxır. Baxamayaraq ki, nəzəriyyə universallıq xüsusiyyətlərinə malik idi, bəzi tədqiqatçılar bu nəzəriyyəni Anqlo-Saksonların ənənələri əsasında formalaşdığı üçün tənqid edirdilər. Məhz bu səbəbdən , Matsumonun yapon dilçiliyində fərqli şəkildə tədqiq etdiyi nəzakət nəzəriyyəsi daha lazımi hesab olunur. Bununla belə Grice və Hoffmanın əsərlərinə nəzər yetirdikdə P. Brown və S.Levinsonun linqvistik nəzakət nəzəriyyəsinin bir neçə onilliklər praqmatikada aparıcı olduğunu açıq-aşkar görmək olur. Müəlliflər aşağıdakı nəzakət strategiyalarını qeyd edirdilər: 1.
Müsbət nəzakət strategiyası 2.
Mənfi nəzakət strategiyası 3.
Açıq nəzakət strategiyası 4.
Örtülü nəzakət strategiyası 5.
Etibarzədələyici strategiya Strategiyaların seçilməsi yaranmış vəziyyətdən, xüsusiilə də danışan tərəflə dinləyən tərəfarasın- da mövcud olan ünsiyyətdən asılı olaraq dəyişir. P. Brown və S. Levinson öz nəzəriyyələrində sosioloji fərqlərin strategiya seçiminə necə təsir göstərdiyini hesablaya bilmək üçün aşağıdakı üç modeli təqdim etmişdilər: 1.
Danışan tərəflə dinləyən tərəf arasında mövcud olan social məsafə 2.
Danışan tərəflə dinləyən tərəfin nisbi qüvvəsi 3.
Xüsusi mədəniyyətlərdə mövqelərin mütləq sıralanması : Mövzunu daha geniş şəkildə tədqiq edən Leech nəzakətin prinsiplərini təqdim etdi. 1.
Ədəb, əxlaq prinsipi 2.
Alicənablıq prinipi 3.
Lütf prinsipi 4.
Təvazökarlıq prinsipi 5.
Razılaşma prinsipi 6.
Rəğbət prinsipi Təbbii dillərə tətbiq olunduğu üçün müəllifin tədqiq etdiyi prinsiplər dolğun nəzəriyyə hesab olunurdu. 19-cu əsr Amerika yazıçısı Joss Billings qeyd edirdi: “ Nəzakət məntiqdən daha yaxşıdır. Bu yolla insanlar özlərinin belə inana bilmədiklərinə başqalarını inandıra bilirlər.” Hələ Qədim Roma və Yunan mədəniyyətlərində formalaşmağa başlayan , 15-ci əsrdə inkişaf mərhələsinə qədəm qoyan və 20-ci əsrdə nəzəriyyə halında təqdim olunan nəzakət anlayışı bütün mərhələlərdə üç qızıl qaydanı özündə ehtiva edirdi: 1.
2.
Seçim ver! 3.
İnsanların özlərini yaxşı hissetmələrinə şərait yarat! QədimYunan və Roma sivilizasiyalarında ritorika mahir, bacarıqlı davamçılar tərəfindən qorunub saxalanılan akademik intizam və bütün parametrlərdə - məhkəmə qanunlarında, ticarətdə, bilik sahələrində, təntənəli natiqlikdə, siyasətdə və ictimai əlaqələrdə mədəniyyətlərdə və siyasi müzakirələrdə mühakimələrin tənqidi qiymətləndirilməsiidi. Aristotel, Demosthenes, Cicero və Quintillian öz traktatlarında intizamın müasir rnəzəriyyələrə uyğun gələn fundamental əsaslarını işləyib hazırlamışdılar. Nəzakətin ritorik ifadəsi sonralar David Hume`nin fəlsəfəsində öz əksini tapdı. Müəllif təbii hissləri ifadə etmək üçün natiqlərin üç əsas qaydaya riayət etməli olduqlarını qeyd edirdi: 1.
İstifadə olunacaq nəzakət ifadələri nitqin gözəlliyinə ziyan verməməlidir. 2.
İfadə olunan fikirlər asanlıqla tələffüz olunmalı və başa düşülən olmalıdır. 3.
Natiqlik sadə və vahid olmalıdır. İnsanların müəyyən meyarlar əsasında qruplaşması,bu meyarların sosial yönümlüyü onların təfəkküründə bir sıra hadisələr,həmin hadisələrin başvermə ardıcıllığı və qanunauyğunluğu, hadisələrdə iştirak sosiumun qruplarının kiçik kollektivlərin nitqinə təsir göstərir.Sosial diferensiasiya belə bir qrupun dilində yeni söz və ifadələr yaranmasına yol açır.Deməli,dilin sosial xüsusiyyətləri özünü dilin tarixi inkişaf prosesində,cəmiyyətədə sosial təbəqələrin tərkib və mövqe cəhətdən dəyişməsi ilə bağlı olur.İnsan kollektivləri ilə bağlı lokal amillərin təsiri nəticəsində dilin daşıyıcıları olan müxtəlif sosial təbəqələrin təşkil etdiyi tam yaradır.Dil daşıyıcılarının sosial statusu fərqli müraciət formalarının işlədilməsinə əsas verir.
|