Conference committees conference chairs c
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
Yüklə 19,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İNGİLİS DİLİNDƏ İMPLİSİT MÜBTƏDA
- IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
- İNGİLİS DİLİNDƏ İMPLİSİTLİYİN LİNQVOPRAQMATİK TƏHLİLİ Günel NOVRUZOVA
- İNGİLİS DİLİNDƏ TƏYİN BUDAQ CÜMLƏLİ TABELİ MÜRƏKKƏB CÜMLƏLƏRİN SEMANTİK – SİNTAKTİK XÜSUSİYYƏTLƏRİNƏ GÖRƏ TƏSNİFATI
|
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1254 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 5) başqa dillər (klassik və müasir): e.g. second to none-istənilən biriylə bərabər və hətta çoxlarında üstün olan şəxs və ya tayı bərabəri olmayan (latınca: nulli secundus); for smb's fair eyes- kiminsə parlaq gözləri üçün, (kursiv M.R. qara qaşına qara gözünə), sadəcə şəxsi rəğbətə görə (Fransızca: pour les beaux yeux de qn.); the fair sex-zərif cins, qadınlar, (Fransızca: le beau sex); let the cat out of the bag-pişiyi torbadan qaçırmaq, səhvən və ya ehtiyatsızlıq ucbatından sirri ələ vermək, (Almanca: die Katze aus dem Sack lassen); tilt at windmills-yeldəyirmanına qarşı vuruşmaq, (kursiv M.R. Don Kixotluq etmək)-mövcud olmayan düşmənlərə və ya problemlərə qarşı mübarizə apararaq öz vaxtını boşuna israf etmək, (İspanca: acometer molinos de viento); every dog is a lion at home-hər it/köpək öz evində/yuvasında aslandır, yaxın ətrafında özünü önəmli birisi hesab etmək, lovğalanmaq, (İtalyanca: ogni саnе e leone a casa sua).
İNGİLİS DİLİNDƏ İMPLİSİT MÜBTƏDA
Azərbaycan Dillər Universiteti
AZƏRBAYCAN
İmplisit sintaktik vahidlər fonoloji cəhətdən ifadə edilməyən lakin semantik və qrammatik xüsusiyyətləri olan cümlə üzvləridir. Bu növ cümlə üzvlərini təsvir etmək üçün müxtəlif alimlər fərqli terminlərdən istifadə etmişlər. Məsələn, Y.Q.Testelets bu cür üzvləri ''sintaktik görünməzlər'' (синтактические невидимки) adlandırır. Digər rus dilçisi İ.A. Melçuk isə onlara ''sintaktik sıfır'' (синтактический нуль)adı vermişdir. E.Redford isə bu növ cümlə üzvlərini ''sıfır vahidlər'' (null constituents) adlandırır. Azərbaycan dilində isə biz ''implisit sintaktik üzvlər'' terminini daha məqsədəuyğun hesab edirik. İmplisit cümlə üzvləri haqqında irəli sürülmüş fikirləri nəzərdən keçirək. Y.Q.Testelets sıfır sintaktik vahidlərdən bəhs edərkən qeyd edir ki, morfologiya ilə yanaşı sintaksisdə də sıfır vahidlərə rast gəlinir. Bu növ cümlə üzvləri istənilən halda selektiv xüsusiyyətlərə və əksər hallarda mənaya malik olsa da cümlədə formal əlamətləri olmur.''Formal əlamətlər''dedikdə, burada işarənin səs göstəricisi nəzərdə tutulur. Belə sintaktik vahidi öz əhatəsinə görə müəyyənləşdirmək olur. Bu fikirlə bağlı Testelets məşhur ''Короля играет свита'' atalar sözünü də misal çəkir və izah edir ki, sintaktik sıfır ətrafında onun mənası ilə müəyyənləşdirilən bütün söz fomalarının mövqelərini saxlayır. Daha sonra Y.Q. Testelets qeyd edir ki, daha dəqiq desək, bunlar sintaksisin deyil, lüğət tərkibinin vahidləridir, yəni leksemlərdir. Lakin cümlədə aşkar edilmədiklərinə və yalnız dolayı əlamətlərə əsasən müəyyənləşdirildiklərinə görə, bu tip konstruksiyaların araşdırılması ilə leksikoloqlardan daha çox qrammatiklər məşğul olur. Sıfır leksemlərin əksəriyyətini əvəzliklər təşkil edir - onlar sintaktik strukturda terminal deyil, fraza kateqoriyasını təşkil edir. Əvəzlik olmayan leksemlər isə terminal kateqoriyalara uyğun gəlir. İmplisit cümlə üzvləri dedikdə cümlədə hər hansı bir üzvün implisitləşməsi nəzərdə tutulur. İmplisit cümlə üzvlərinin ən çox rast gəlindiyi cümlə elliptik cümlələrdir. Lakin buna baxmayaraq, ''sintaktik sıfır'' anlayışını yalnız elliptik cümlələrlə məhdudlaşdırmaq olmaz. Sintaktik sıfır daha geniş və çoxşaxəli anlayışdır ki, cümlənin alt (dərin) struktur səviyyəsində özünə özünə yer tapır. İzahlı dilçilik terminləri lüğətində mübtədanın bir neçə növü ayırd edilir: 1. Qrammatik mübtəda. 2. Daxili mübtəda 3.İmplisit mübtəda 4. Məntiqi mübtəda 5. Psixoloji mübtəda Müəlliflər implisit mübtədanı belə izah edir: Elliptik cümlələrdə ''təsəvvür edilən'' mübtəda. Məsələn, Nə tökərsən aşına, o da çıxar qaşığına. Göründüyü kimi, implisit mübtədanı izah edərkən müəlliflər onun yalnız elliptik cümlələrdə işləndiyini qeyd etmişlər. Halbuki, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, implisit cümlə üzvlərinin, o cümlədən mübtədanın işlənməsini elliptik cümlələrlə məhdudlaşdıra bilmərik. Linqvistik tipologiyaya əsasən cümlələrdə eksplisit mübtədanın olmamasına imkan verən dil implisit mübtədalı dil (null subject language)adlanır. Dünya dillərinin əksəriyyəti implisit mübtədalı dillərdir. Bu dillərə italyan, ərəb, macar, Çin, yapon, fars, portuqal, türk, ispan, yunan, rus və digər
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1255 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan slavyan dilləri daxildir. İngilis dili isə implisit mübtədalı dillərə aid edilmir. Məsələn, Latın dilində olan məşhur tarixi deyim Veni, Vidi, Vici (Gəldim, gördüm, işğal edim) cümlədə işlənən implisit mübtədanın bariz nümunəsidir. İngilis dilinə tərcümədə isə bu cümlədə mübtəda mütləq iştirak etməlidir: I came, I saw, I conquered.
İngilis və italyan dillərində verilmiş iki cümləni müqayisə edək: a) Maria speaks French. (ingilis) b) Maria parla francese. (italyan) Eyni cümləni İtalyan dilində mübtədanı istifadə etmədən də demək olar: a) Parla francese. İngilis dilində isə bu cümləni Speaks French şəklində işlətmək qeyri-mümkündür. İngilis dilində ən çox rast gəlinən implisit mübtəda (null subject) növü implisit qısaldılmış (kəsilmiş) mübtədadır (truncated null subject). Bu növ mübtəda daha çox danışıq dilinin məişət üslubunda cümlənin əvvvəlində mübtəda kimi çıxış edən I, you, he, we they şəxs əvəzliklərinin cümlədə ixtisara salınması ilə yaranır. Bu nümunələrə baxaq: a) I can’t find my glasses. b) I think I left it at home. c) I wish you a happy New Year. d) I must go to the west of England to help with the Boscombe Pool murder. e) I shall be glad if you can come with me Bu nümunələrdə mübtəda kimi çıxış edən I əvəzliyi implisitləşəbilər. Yəni cümlələr bu şəkildə veriləbilər:
İngilis dilində çox işlənən Thank you ifadəsində də implisit qısaldılmış mübtədaişlənmişdir. Belə ki, to thank feli dilimizə tərcümədə təşəkkür etmək mənasını verir və əslində həmin ifadənin tam forması belədir: I thank you. Göründüyü kimi, burada da mübtəda rolunda çıxış edən I əvəzliyi implisitləşmişdir. İngilis dilində implisit mübtədanın ikinci növü implisit imperativ mübtədadır (imperative null subject). Əmr şəklində eksplisit mübtədanın iştirak etməməsi bir normadır və həm də əksər hallarda əmr şəklinin göstəricisidir. Bu nümunələrdən göründüyü kimi ingilis dilində əmr cümlələri ifadə vasitəsi şəxs əvəzliyi you və anyone qeyri-müəyyən əvəzliyi olan eksplisit mübtədaya malik ola bilər: a)
Don’t you let him run away! b)
Don’t anyone let him run away! İmplisit imperativ mübtədalar mahiyyət etibarilə ikinci şəxsə aiddir:Don’t lose your confidence! Bu cümləni Don’t lose their confidence! şəklində ifadə etmək mümkün deyil. Beləliklə, implisit imperativ mübtədalar “you” şəxs əvəzliyinin gizli qarşılığıdır. Başqa sözlə desək əmr cümlələrində “you” şəxs əvəzliyi implisit olaraq iştirak edir. Bundan başqa, implisit imperativ mübtədaların mövcudluğunu sübut etmək üçün onu deyə bilərik ki, bu növ cümlələr ''Why don't you...'' ilə başlayan cümlələrlə interpretasiya oluna bilər. Məsələn:
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1256 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan İNGİLİS DİLİNDƏ İMPLİSİTLİYİN LİNQVOPRAQMATİK TƏHLİLİ Günel NOVRUZOVA Azərbaycan Dillər Universiteti novruzovagunel90@gmail.com AZƏRBAYCAN
''İmplisit'' sözü latın mənşəli ''plicario'' felindən əmələ gəlmişdir və ''bağlamaq, qatlamaq'' mənası verir. ''İmplisit'' sözü lüğəvi baxımdan ''ifadə edilməyən, gizli, nəzərdə tutulan'' mənasını ifadə edir. Linqvistik ədəbiyyatda bu terminə əsasən praqmatika və diskurs haqqında əsərlərdə rast gəlinir. Semantik, praqmatik və sintaktik interpretasiya aparmaq üçün inferensiya, implikasiya, presuppozisiya və s. kimi məntiq əməliyyatları linqvistikada mühüm rola malikdir. Məlumdur ki, hər hansı söyləm vasitəsilə ifadə olunan məna heç də həmişə komponentlərin cəminin ümumi mənası ilə eyniyyət təşkil etmir. Belə ki, söyləmdə informasiyanın müəyyən bir hissəsi gizli yaxud implisit şəkildə ifadə oluna bilər. Son illərdə dilçilik elmində, dildə gizli və ya implisit məna və formaların araşdırılmasına maraq xüsusilə artmışdır və hal-hazırda implisitliyin öyrənilməsi müasir linqvistika elminin mühüm istiqamətlərindən birinə çevrilmişdir. Maraqlısı isə budur ki, bu təkcə dilçilərin maraq dairəsinə daxil olmamışdır. Belə ki, bu mövzu dil manipulyasiyasının bir vasitəsi olaraq, məntiq, filologiya, sosiologiya, psixologiya, məhkəmə linqvistik ekspertizası, marketinq və diplomatiya sahələrində də mühüm araşdırma obyektinə çevrilərək əhatə dairəsini genişləndirmişdir. Gizli şəkildə verilən informasiya və formalar güclü təsir qüvvəsinə, böyük manipulyativ imkanlara malikdir. Bəzən isə bu şəkildə verilən informasiya məişət dialoqlarında sanki ''heç nə'' - dən yaranmış münaqişələrin mənbəyinə çevrilir. Tədqiqatda implisitlik müxtəlif linqvistik aspektlərdən - praqmatik, sintaktik baxımından və tərcümə prosesində rolu təhlil olunacaqdır. Praqmatik implikaturalar haqqında nəzəriyyə P.Qraysın adı ilə bağlıdır və ''implikatura'' terminini də linqvistikaya məhz o gətirmişdir. Belə ki, o danışanın ''söylədiyi'' və ''nəzərdə tutduğu'' nu fərqləndirərək implikaturaları təsnif etmişdir. Doğrudur, bir qrup linqvistlər, bu təsnifatla razılaşmır və xüsusilə də, konvensional implikaturaları qəbul etmir. V.A.Davis praqmatik implikaturaları izah etmək üçün bu dialoq nümunəsindən istifadə edir:
Bob bu dialoqda nəzərdə tutur ki, Anna benzini həmin stansiyadan ala bilər, lakin bunu birbaşa demir. Beləliklə, P.Qrays qeyd etdiyi kimi, bu halda danışanın dediyi və nəzərdə tutduğu fəqlənir və ünsiyyət zamanı implikatura ortaya çıxır. Zənnimizcə, dildə implisitlik, həm praqmatik (implikaturalar), həm də sintaktik vahidlər baxımdan da araşdırılmalıdır. Belə ki, ''implisit'' sözünün leksik mənası bizə bunu deməyə imkan verir. Məhz bunu da tədqiqatın gətirdiyi elmi yenilik hesab etmək olar. Doğrudur, bir sıra elmi əsərlərdə sintaktik implisitlik ''ellipsis'' termini ilə məhdudlaşdırılır. Halbuki, zənnimizcə, sintaktik implisitliyi daha geniş mənada araşdırmaq lazımdır. Məsələn, ingilis dilində mövcud olan ''implisit imperativ mübtədalar'' buna nümunədir. Əmr şəklində eksplisit mübtədanın iştirak etməməsi bir normadır və həm də əksər hallarda əmr şəklinin göstəricisidir. Bu nümunələrdən göründüyü kimi ingilis dilində əmr cümlələri ifadə vasitəsi şəxs əvəzliyi you və anyone qeyri-müəyyən əvəzliyi olan eksplisit mübtədaya malik ola bilər:
İmplisit imperativ mübtədalar mahiyyət etibarilə ikinci şəxsə aiddir:Don’t lose your confidence! Bu cümləni Don’t lose their confidence! şəklində ifadə etmək mümkün deyil. Beləliklə, implisit imperativ mübtədalar “you” şəxs əvəzliyinin gizli qarşılığıdır. Başqa sözlə desək əmr cümlələrində “you” şəxs əvəzliyi implisit olaraq iştirak edir.İmplisit sintaktik vahidlər fonoloji cəhətdən ifadə edilməyən lakin semantik və qrammatik xüsusiyyətləri olan cümlə üzvləridir. İmplisit sintaktik vahidlər "boş kateqoriyalar", ''tələffüz edilməyən'', ''eşidilməyən'' üzvlər kimi təsvir edilir. Bu növ cümlə üzvlərini təsvir etmək üçün müxtəlif alimlər fərqli terminlərdən istifadə etmişlər. Məsələn, Y.Q.Testelets bu cür üzvləri ''sintaktik görünməzlər'' (синтактические невидимки) adlandırır. Digər rus dilçisi İ.A. Melçuk isə onlara ''sintaktik sıfır'' (синтактический нуль) adı IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1257 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan vermişdir. E.Redford isə bu növ cümlə üzvlərini ''sıfır vahidlər'' (null constituents) adlandırır. Azərbaycan dilində isə biz ''implisit sintaktik üzvlər'' terminini daha məqsədəuyğun hesab edirik.Sintaktik implisitliyə digər bir nümunə isə ''implisit mübtədalı dillərin'' (null-subject language) mövcudluğunu da göstərmək olar. Məlumdur ki, həm praqmatik, həm də sintaktik implisitlik tərcümə prosesinin ayrılmaz tərkib hissəsini təşkil edir. Belə ki, tərcümə zamanı rast gəlinən implisitliyin təhlilində müəyyən nitq situasiyasında yaranmış gizli mənaların və vahidlərin iştirakı, onların aşkar edilməsində şərtilik və tərcümə üsulları, o cümlədən tərcüməçinin dil və koqnitiv implisitliyə münasibətdə istifadə etdiyi strategiyalar, mənbə və hədəf dillərin özünəməxsus xüsusiyyətləri (qrammatika, frazeologiya və s.) haqqında biliyi aparıcı rola malikdir. Orijinalda gizli mənaların və vahidlərin aşkar edilməsi, dərki və oxucuya ötürülməsi tərcüməçidən asılıdır. Unutmaq lazım deyil ki, implisitlik müəyyən nitq situasiyasında formalaşır və onların eksplikasiyası zamanı nitq aktının bütün tərkib hissələrini - linqvistik və qeyri-linqvistik amillərin iştirakını nəzərə almaq lazımdır. Bu baxımdan, tərcümə zamanı tərcüməçi implikaturaların və implisit sintaktik vahidlərin işlənməsinə müstəsna diqqət ayırmalı və eksplikasiya prosesində xüsusilə həssas olmalıdır. Çünki mətnin eksplikasiyasının keyfiyyəti tərcüməçinin səriştəsinin birbaşa göstəricilərindən biridir. . U.Dombska-Prokob yazır: Tərcüməçi mətnin istənilən qəbuledicisi kimi, deşifrə prosesində söylənməmiş fikirləri tamamlayır. Belə ki, buraya yalnız mətndə eksplisit şəkildə verilmişlərin interpretasiyası deyil, mətndə olan mənaların gizli qatlarının aşkar edilməsi də aiddir. Beləliklə, zənnimizcə, implisitlik problemi linqvistikada praqmatik aspektdən əlavə, sintaktik səviyyədə də araşdırılmalıdır. Eləcə də, tərcümə prosesində də həm praqmatik həm də sintaktik implisitliyin işlənməsinə xüsusi diqqət və həssalıqla yanaşmaq tələb olunur.
İNGİLİS DİLİNDƏ TƏYİN BUDAQ CÜMLƏLİ TABELİ MÜRƏKKƏB CÜMLƏLƏRİN SEMANTİK – SİNTAKTİK XÜSUSİYYƏTLƏRİNƏ GÖRƏ TƏSNİFATI
Azərbaycan Dillər Universiteti
AZƏRBAYCAN
Tabeli mürəkkəb cümlə tərkibində təyin funksiyası daşıyan budaq cümləyə təyin budaq cümləsi deyilir. Təyin budaq cümləsi baş cümlədə isimlə yaxud əvəzliklə ifadə edilmiş hər hansı üzvə aid olur, onu təyin edir. O, which?, what? (hansı) sualına cavab verir və təyin etdiyi sözdən sonra gəlir. Öz semantik – sintaktik xüsusiyyətlərinə görə, bu tipdən olan tabeli mürəkkəb cümlə dilçilərin diqqətini daha çox cəlb etmişdir və nəticədə müxtəlif təsnifatlar irəli sürülmüşdür. Qanşina M.A., Vasilyevskaya N.M., Kauşanskaya V.L., azərbaycanlı dilçilərdən isə İ.Rəhimov və T.Hidayətzadə semantik – sintaktik xüsusiyyətlərinə görə təyin budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlələri iki qrupa bölürlər: 1. Keyfiyyət bildirən təyin budaq cümlələri 2. Fərqləndirici təyin budaq cümlələri 3.
Keyfiyyət bildirən təyin budaq cümlələri öz növbəsində iki növə bölünür: 4. Məhdudlaşdırıcı təyin budaq cümlələri (limiting/restrictive/essential) 5. Təsviredici təyin budaq cümlələri (descriptive/nonrestrictive/nonessential) Məhdudlaşdırıcı təyin budaq cümlələri təyin olunan sözü mənaca məhdudlaşdırır, dəqiqləşdirir və müəyyənləşdirir. Bu qəbildən olan təyin budaq cümlələri baş cümləyə üç üsulla bağlanır: 1) nisbi əvəzliklər (who, which, that)
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1258 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 2) nisbi zərflər (when, where, how, why) 3) heç bir bağlayıcı vasitə olmadan, yanaşma üsulu (asindetik) Məhdudlaşdırıcı təyin budaq cümləsi ilə baş cümlə arasında əlaqə çox sıx olduğundan onların arasında durğu işarələrindən istifadə edilmir və şifahi danışıqda məhdudlaşdırıcı budaq cümlədən əvvəl fasilə edilmir. Məhdudlaşdırıcı təyin budaq cümlələrini cümlə tərkibindən çıxarsaq, cümlə öz mənasını itirər. Məhdudlaşdırıcı təyin budaq cümlələrin baş cümləyə ancaq yanaşma üsulu ilə birləşən növünə kontakt budaq cümlələr (Contact – Clauses) deyilir. Təyin budaq cümləsinin bu növü baş cümlə ilə daha sıx əlaqədə olur. Buna görə də baş cümlə ilə budaq cümlə arasında nə fasilə edilir, nə də vergül qoyulur. Keyfiyyət bildirən təyin budaq cümlələri qrupuna daxil olan ikinci növ, yəni təsviredici təyin budaq cümlələri təyin olunan söz haqqında əlavə məlumat verir. Təsviredici təyin budaq cümləsi baş cümlənin bir üzvü ilə əlaqədə olur, lakin mahiyyətcə həmin sözün təyini funksiyasında çıxış etmir, onunla əlaqəsi zəif olduğundan baş cümlədən vergüllə ayrılır, həmçinin, asanlıqla ixtisar edilə bilir və bu zaman cümlənin ümumi mənasında xəlil gətirmir. Bu qəbildən olan təyin budaq cümlələri baş cümləyə iki üsulla bağlanır: 1.
Nisbi əvəzliklər (who, which) 2.
Nisbi zərflər (where, when) 3.
Təsviredici təyin budaq cümləsinin baş cümləyə bağlayıcısız birləşməsi halı müşahidəedilmir. Fərqləndirici təyin budaq cümlələri isə mücərrəd ismin mənasını izah edir. Baş cümlə ilə fərqləndirici təyin budaq cümləsi arasında vergül qoyulmur. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, fərqləndirici təyin buda cümləsi semantik – sintaktik cəhətdən o biri növlərdən heç də fərqlənmir. Fərqləndirici təyin budaq cümləsi baş cümləyə that, nadir hallarda isə whether bağlayıcıları, how və why zərfləri vasitəsilə bağlanır. Fərqləndirici təyin budaq cümləsinin baş cümləyə bağlayıcısız birləşməsi halı müşahidə edilmir. Təyin budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə haqqında fikirlərində M.Y.Blox, M.A.Belyayeva, O.Musayev və digərləri dilçilikdə qəbul edilmiş konsepsiyadan çıxış edərək təyin budaq cümlələrinin iki növünü ayırd edirlər: 1.
Məhdudlaşdırıcı təyin budaq cümlələri (Limiting) 2.
Təsviredici təyin budaq cümlələri (Descriptive) M.Y.Blox qeyd edir ki, təyin etdikləri isimlə sıx əlaqədə olan məhdudlaşdırıcı təyin budaq cümlələri onun mənasını məhdudlaşdırır, dəqiqləşdirir. Məhdudlaşdırıcı budaq cümləsiz baş cümlə öz məzmununu itirə bilər, natamam olardı. Təyin budaq cümlələrinin semantik – sintaktik xüsusiyyətlərini ənənəvi şəkildə qeyd edən O.Musayev məhdudlaşdırıcı təyin budaq cümlələrin baş cümləyə ancaq yanaşma üsulu ilə birləşən növünü kontakt budaq cümlələr (Contact Clauses) adlandırır. M.A.Belyayeva təyin budaq cümləsinin semantik – sintaktik xüsusiyyətləri haqqında fikirlərində başqalarından heç də fərqlənmir. Lakin o, göstərir ki, baş cümlənin ümumi məzmununu pozmadan təsviredici təyin budaq cümləsi ayrı cümlə kimi götürülə bilər və ya ixtisar edilə bilər. İngilis dilinin qrammatikası ilə məşğul olan bir çox alimlər Barxudarov A.S., Ştellinq P.A., Boqdanova O.V.,İvanova İ.P., Qanşina M.A., Vasilyevskaya N.M., Xaymoviç A.S., Roqovskaya B.İ., Burlakova V.V. və s. qeyd edirlər ki, məhdudlaşdırıcı təyin budaq cümləsi baş cümlə ilə birlikdə təktərkibli tabeli mürəkkəb cümlə əmələ gətirdiyi halda, təsviri təyin budaq cümləsi cüttərkibli mürəkkəb sintaktik konstruksiya yaradır və bu zaman baş cümlə bitmiş bir fikri ifadə edir.
|