CyrToLat&LatToCyr 2002

AMD Quad-Core Opteron
serverlari 
uchun mo‗ljallangan edi, keyinchalik, 
AMD Quad-Core 
Phenom
 
shaxsiy kompyuterlar uchun takomillashtirildi. Hozir 
ikki va to‗rt yadroli protsessorlar, xususan
Intel Core 2 Duo
protsessorlari keng tarqalmoqda. 2006-yildan
Intel Core 2 
Quad 
to‗rt yadroli protsessor ishlab chiqarilmoqda.
Yaqin 10–20-yil ichida, texnologik jarayon ishlab chiqarish-
ning jismoniy chegarasiga yetib borishi bois, protsessorlarning 
moddiy qismi o‗zgarib ketsa kerak. Balki kvant yoki molekular 
protsessorlar barpo etilar. Kvant protsessorlari kvant effektlariga 
asoslangan bo‗lishi nazarda tutilgan. Bugungi kunda kvant 
protsessorlarining ishchi tajribaviy turlarini ishlab chiqarish 
ustida faoliyat olib borilmoqda.
Tizimli plata (Mother Board – “Ona plata”).
Tizimli 
plata kompyuterning asosiy platformasi bo‗lib, boshqa elektron 
qurilmalar: mikroprotsessor, tezkor xotira, tizimli shina, 
BIOS

---

12 
va boshqa qurilmalarning adapter (kontroller)lari ana shu 
platformaga o‗rnatiladi. Hozirgi vaqtda ba‘zi qurilmalarning 
adapterlari (videoadapter, tovush adapter va h.k.) tizimli 
plataning tuzilmasida yaratilmoqda. Bular integrallashgan
tizimli platalar deb yuritiladi.
Shaxsiy kompyuter uchun tizimli plataning o‗lchovlarini, 
korpusga mahkamlanish joyini, tizimli platadagi interfeys 
shinalar, kiritish/chiqarish portlari, markaziy protsessor soketi, 
tezkor xotira uchun slotlar joylanishini hamda oziqlanish blokini 
ulab qo‗yish qismini belgilovchi standartga tizimli plataning 
form-faktori deyiladi. Zamonaviy form-faktorlar – 
ATX; 
microATX; Flex-ATX; NLX; WTX, CEB
kabi form 
faktorlardir. Yangi joriy qilinayotgan form-faktorlar qatoriga