D. Djanabayev, Sh. Murodov, A. Xolmurzayev chizma geometriya

4.5-§. Tekislikning bosh chiziqlari

Tekislikning bosh chiziqlariga uning gorizontali, frontali va eng katta og’ish chiziqlari kiradi.

Tekislikning gorizontali

Ta’rif. Tekislikka tegishli to’g’ri chiziq H tekisligiga parallel bo’lsa,bu to’g’ri chiziq tekislikning gorizontali deyiladi.

Bunda hP hamda h∥H bo’lsa, h to’g’ri chiziq P tekislikning gorizontal chizig’i bo’ladi.
Chizmada tekislik gorizontalining frontal proeksiyasi Ox ga parallel, ya’ni h″∥Ox bo’ladi, tekislik gorizontalining gorizontal proeksiyasi esa tekislikning P_H iziga parallel, ya’ni h′∥P_H bo’ladi (4.17-a,b rasm).
.

a) b)
4.17-rasm

Tekislikning frontali

Ta’rif. Tekislikka tegishli to’g’ri chiziq V tekisligiga parallel bo’lsa,bu to’g’ri chiziq tekislikning frontali deyiladi.

Bunda fP hamda f∥V bo’lsa, F to’g’ri chiziq P tekislikning frontal chizig’i bo’ladi.
Chizmada tekislik frontalining gorizontal proeksiyasi proeksiyalar o’qi Ox ga parallel bo’ladi, ya’ni f′∥Ox, tekislik frontalining frontal proeksiyasi esa tekislikning P_H iziga parallel, ya’ni f″∥P_V bo’ladi (4.18-rasm).



a) b)
4.18-rasm.
4.19-rasmda a∩b chiziqlar bilan berilgan tekislikning h gorizontal va F frontallarini yasash tasvirlangan.
Umuman, chizmada tekislikning cheksiz ko’p bosh chiziqlarini o’tkazish mumkin. Tekislikning bir nomli bosh chiziqlari (masalan, gorizontallari) hamma vaqt bir-biriga parallel bo’ladi. Ammo proeksiyalar tekisligidan talab qilingan masofada tekislikning faqat bitta bosh chizig’ini o’tkazish mumkin.



4.19-rasm.