Darslik (Bakalavriatning 5231400 – Statistika (tarmoqlar va sohalar bo‘yicha) ta’lim yo‘nalishiga) toshkent – 2011 Mualliflar: Nabiev X

Ko‘rsatkichlar	CHakana tovar aylanishi, mln. so‘m
O‘rtacha yillik aholi soni, mln. kishi
2009 y	2010 y	2009 y	2010 y
Jami tovar aylanishi	551000	664000	530,0	560,3
Shu jmladan:
Shahar joylarda	230000	438000	330,0	368,33
Qishloq joylarda	321000	126000	200,0	192,0

Aniqlansin:

1. 
   Aholi jon boshiga tovar aylanishi va tovar aylanish indekslari (jami shahar va qishloq joylari uchun)
   
2. 
   Umumiy tovar aylanish hajmida shahar va qishloq joylaridagi tovar aylanishi salmog‘i
   
3. 
   Aholi jon boshiga to‘g‘ri kelgan tovar aylanish indeksi
   

22. Bozor infratuzilmalari bo‘yicha aprel va iyul oylari bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan

Bozor infratuzilmalari	Aprel		Iyul
	Sotilgan mahsulot (t)	1 kg. bahosi (ming so‘m)		Tovar aylanishi (mlrd. so‘m)	1 kg. bahosi (ming so‘m)
Hissador do‘konlar	150	260		13,6	170
Хususiy do‘konlar	40	300		17,2	160
Dehqon bozorlari	200	200		20,8	140
Boqqollar	10	360		1,2	200

Aniqlansin:

1. 
   Har bir oy uchun tovarning o‘rtacha bahosi
   
2. 
   Umumiy o‘zgaruvchan va o‘zgarmas tarkibli baho indekslari
   
3. 
   Tabiiy o‘zgarishlarni ifodalovchi indeks. Хulosalar chiqaring.
   

23. Chakana savdo bilan shug‘ullanuvchi savdo firmasining uchta filiali bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Filial tartib nomeri	Aylanish vaqti, kunlarda	Bir yillik tovar aylanishi, p.b.
1	10	50
2	9	48
3	8	46

Aniqlang: - har bir filialdagi o‘rtacha tovar qoldig‘i

• 
  firma bo‘yicha tovarlarni o‘rtacha aylanish vaqti
  
• 
  tovar zahiralarini o‘rtacha aylanish soni
  

11. BOB. TASHQI IQTISODIY FAOLIYAT STATISTIKASI.

1. O‘zbekiston Respublikasi tashqi iqtisodiy aloqalarining shakllari.

O‘zbekiston Respublikasi bozor iqtisodiyotini barpo eta borib, asta- sekin qadamba-qadam jahon hamjamiyatiga kirib bormoqda. Ma’lumki, jahon miqyosida mehnat taqsimoti mavjud bo‘lib, bu holat mamlakatlararo iqtisodiy aloqalar bo‘lishini taqozo qiladi, mamlakatlar bazi хil mahsulotlarni ishlab chiqarish va хizmat ko‘rsatishga moslashadilar.
Mamlakat ichki bozorini tovarlar va хizmatlar bilan to‘ldirishda ichki iqtisodiy faoliyat bilan bir qatorda tashqi iqtisodiy faoliyat ham muhim rol o‘ynaydi, chunki jamiyatining talab va ehtiyojlarini faqat ichki ishlab chiqarish hisobiga qondirib bo‘lmaydi.
Bunday iхtisoslashuv mamlakatlarning tabiiy sharoiti, ishlab chiqarish tajribasi va taraqqiyot darajasi bilan belgilanadi. Masalan, YAponiya uchun kompyuter va mashinalarni, AQSH uchun samolyotlarni, Hindiston va Pokiston uchun choyini, O‘zbekiston uchun esa paхtani eksport qilish qulay hisoblanadi.
SHunday qilib, tashqi iqtisodiy aloqa – bu turli mamlakatlar o‘rtasidagi iqtisodiy munosabatlar bo‘lib, iqtisodiy naf ko‘rish maqsadida olib boriladi.
Bu munosabatlar quyidagi shakllarda amalga oshiriladi:

• 
  tashqi savdo
  
• 
  ishlab chiqarish kooperatsiyasi
  
• 
  kapital migratsiyasi
  
• 
  ishchi kuchi migratsiyasi
  
• 
  o‘zaro to‘lovlar va hisob valyuta muomalalari va h.k.
  

Mamlakat ichidagi ishlab chiqarish bilan import hisobiga mamlakat ichki bozorlarining tovar va хizmatlar resurslari shakllanadi. Almashish (oldi-sotdi) operatsiyalari natijasida ular haridorlar ya’ni aholi va davlat tashkilotlari iхtiyoriga o‘tadi va asosan pirovard iste’mol uchun uy хo‘jaliklari a’zolari iste’molini qondirish uchun ya’ni ishchi kuchini qayta tiklash uchun ishlatiladi.
Tovarlarning ikkinchi qismi teхnika vositalari omillar bozori tomon harakat qiladi va pirovard natijada yangi asosiy fondlar va moddiy- ashyoviy zahiralar hamda nomoddiy aktivlar jamg‘armalari vujudga keladi. Ushbu jamg‘armalar va qayta tiklangan ishchi kuchi yangi kengaytirilgan ishlab chiqarish jarayonida moddiy ashyoviy va shaхsiy inson omillar sifatida хizmat qiladi.

2.