Dasturiy ta’minot

Dasturlash tizimlari
Dasturlash tizimlari — ular muayyan dasturlash tillarida yangi dasturlar yaratiish uchun ishlatiladilar. Zamonaviy dasturlash tizimlari foydalanuvchiga o’z dasturini yaratishda qudratli va qulay bo’lgan bir qancha vositalarni taqdim etadilar. Ularga:

• kompilyator yoki interpretator;

  
  

• yaratish uchun integrallashgan muhit;

  
  

• dastur matnini yaratish va tahrilash vositalari;

  
  

• keng ko’lamdagi standard dasturlarning kutubxonalari va funksiyalari;

  
  

• dasturni sozlash va xatoliklarini bartaraf etish uchun ishlatiladigan maxsus dasturlar;

  
  

• foydalanuvchi uchun "do’stona" bo’lgan muloqot muhiti;

  
  

• ko’p oynali rejimda ishlash;

  
  

• grafik tasvirlarning kutubxonalari, ushbu kutubxonalar bilan ishlashni ta’minlovchi xizmatchi dasturlar

  
  
• 
  
  assembler tili;
  

• yordam ko’rsatish xizmati;

  
  

• boshqa o’ziga xos imkoniyatlar.

  Boshlovchi dasturchilar uchun Turbo Basic, Quick Basic, Turbo Pascal, Turbo C dasturlash tizimlari yaratilgan.
  Keyingi yillarda Windows-ilovalar (Windows muhitida ishlaydigan dasturlar) yaratishga yo’naltirilgan dasturlash tizimlari keng ommalashib bormoqda:
  

  • 
    
    Borland Delphi (Delfi) paketi — Borland Pascal turkumidagi dasturlash tizimining davomchisi. Uning tez ishlaydigan kompilyatori amaliy dasturlash masalalarining deyarli barchasini samarali yechish uchun qulay imkoniyatlarga ega.
    
  • 
    
    Microsoft Visual Basic paketi — ob’ektga yo’naltirilgan Windows-dasturlarini vizual vositalar yordamida qulay yaratish imkonini beruvchi dasturlash tizimi. Diagrammalar va taqdimotlar yaratish uchun vizual vositalarga ega.
    

❖ Borland C++ paketi —DOS va Windows ilovalarini yaratish borasida eng qulay va ommalashgan dasturlash tizimi.

Hozirgi kunda turli xil operatsion sistemalar mavjud. Siz darslikdan MS DOS operatsion sistemasi va uning asosiy qismlari hamda WINDOWS operatsion sistemasi haqida ma’lumot oldingiz.
IBM firmasi va MICROSOFT (Pol Allen va Bill Geyts) firmasi kompyuterlarida 1981 yildan boshlab MS-DOS operatsion sistemasi qo‘llanilib kelinmoqda. MS-DOS operatsion sistemasini takomillashtirib borib 1995 yilgacha MS-DOS 1.0 dan to MS-DOS 6.22 gacha bo‘lgan avlod (versiya)lari yaratildi. Foydalanuvchilarga qulaylik yaratish maqsadida amerikalik dasturchi Piter Norton tomonidan Norton Commander qobiq dasturi yaratildi. Bu qobiq dasturdan MS-DOS operatsion sistemasi asosida ishlaydigan juda ko‘p kompyuterlarda foydalanib kelindi. Operatsion sistemalarning turi ko‘p bo‘lib, quyidagilarni misol qilish mumkin: CP/M, MS DOS, PC DOS, DRD DOS, OS/2, LINUX, WARP, WINDOWS, UNIX, MACHINTOSH.
Operatsion sistemaning bir nechta turlari mavjud bo‘lib, ular jumlasiga quyidagilar kiradi: