Dərs Mühazirə Hüceyrə fiziologiyası

Hüceyrədaxili orqanoidlərin membranlarının ümumi sahəsi plazma 
membranının səthindən ən azı 10 dəfə çoxdur. 
Ən geniş yayılmış membran sistemi - endoplazmatik retikulumdur ki, bu 
da güclü şəkildə bükülmüş borucuqlar və ya torvari uzunsov 
strukturlardan ibarət şəbəkədir.
Ribosomlar endoplazmatik retikulumun böyük sahələrinə nöqtə 
şəklində səpələnmişdir. Bu cür retikulum dənəvər və ya kələ-kötür 
adlanır.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Holci aparatı da həmçinin membrana bağlı lamenlərdən təşkil olunmuşdur. Bu lamenlərdən veziküllər və 
ya qovuqcullar açılır.
Quruluşu:
1. 
membranlarla hüdudlanan və qruplarla yerləşən boşluqlar 
2. 
boşluqlardan çıxan mürəkkəb borucuqlar 
3. 
borucuqların ucunda yerləşən iri və xırda qovuqcuqlar 
 
Funksiyaları: 
Ona hüceyr
ənin bir sıra sintez məhsulları: zülallar, 
karbohidratlar v
ə yağlar daşınır. Bu maddələr əvvəlcə Holci kompleksi 
elementl
ərində toplanır, sonra borucuqların uclarında iri və xırda 
qovuqcuqlara çevrilir, n
əhayət, qovuqcuqlar borucuqlardan ayrılaraq 
sitoplazmaya keçir v
ə hüceyrələrin həyat fəaliyyətində istifadə olunur, yaxud hüceyrələrdən xarici mühitə çıxır. 
 
Membranlarında hüceyrədə istifadə olunan yağlar və karbohidratlar da sintez olunur. Qolci kompleksi, 
h
əmçinin, hüceyrə lisozomlarının mənbəyidir. 
 
Lizosomlar və peroksizomlar - çox böyük olmayan ixtisaslaşmış qovuqcuqlardır (vezikullardır).
Lizosom həzm fermentlərinə malik olan membrana bağlı hüceyrə orqanoididir. Lizosomlar müxtəlif 
hüceyrə proseslərində iştirak edirlər. Normadan artıq və ya köhnəlmiş hüceyrə hissələrini parçalayırlar. 
Onlar orqanizmə daxil olan virus və bakteriyaları məhv etmək xüsusiyyətinə malikdir. 

---

5 
Lizosomlar 
Bu cür müxtəlif orqanoidlərin membranlarında və onların ətraf sahələrində spesifik fermentlər olur. 
Orqanellanın daxilində onların müxtəlif funksiyalarının həyata keçirilməsində istifadə olunan xüsusi 
mübadilə məhsulları yığılır.