Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin
Yüklə 2,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
41 Qlobalistikanın fəlsəfəsi Qlobalistikanın fəlsəfəsi dedikdə, insanın mövcudluğunda sosial təbii proseslərin yerinin və rolunun müəyyən edilməsi nəzərdə tutulur, yaxud da digər sözlərlə desək, əgər insan öz varlığını baş verən sosial təbii proseslərlə müqayisə edərsə, o, öz həyatını, yaşamını düşünərkən hansı düzəlişləri etməlidir. Qlobalistikanın fəlsəfəsinin səciyyələrini aydınlaşdırmaq üçün içərisində tamamilə müxtəlif insanlar olan kosmik gəmini təsəvvür etmək lazımdır. Gəmi kosmosda olduğundan onun içində yerləşən insanların həyatı gəminin fiziki imkanları ilə məhdudlaşır. Bu insanların həyatının və mövcudluqlarının davam etməsi üçün onlar öz aralarında olan bütün fərqlərə və fikir ayrılıqlarına baxmayaraq, özlərinin birliyini dərk etməli, hərərkətlərinə məhdudiyyətlər qoymalı və nəfslərini basma- lıdırlar. Ona görə ki, onların mövcudluğu gəminin imkanları çərşivəsi ilə əvvəlcədən müəyyən olunmuşdur. Həmçinin insanlar yalnız öz vəhdətlərini deyil, eyni zamanda gəmi ilə də vəhdət təşkil etdiklərini dərk etməlidirlər. Ona görə ki, gəminin etibarlılığı insanların təhlükəsizliyinin qarantıdır; insanlar və gəmi bütöv bir tam şəklində olmalıdırlar. Əgər indi biz kosmik gəmini Yer kürəsi ilə əvəz etsək, bizim planetimiz də bir növ kosmik gəmidir və elə həmin mövqedən, yəni insanlarla Yer kürəsinə vahid tam şəklində baxsaq, bu yanaşma elə qlobalistikanın fəlsəfəsi olacaqdır. Qlobalistikanın fəlsəfəsi planetin və burada məskunlaşan bütün canlı varlıqların vəhdəti və birliyi ideyalarından irəli gəlir və bu fəlsəfə insanın mövcudluğunun fundamental pirinsiplərini müəyyən etəmli və bu zaman sosial təbii proseslər mütləq vəhdət ideyalarının əldə olunmasına xidmət göstərməlidir. Lakin, təəssüf hissi ilə deməliyik ki, bu prinsiplər hələlik müəyyən 42 edilməmişdir. Yalnız ayrı-ayrı yanaşmalar mövcuddur. Məsələn: - demoqrafik proseslərin qlobal stabilləşməsi; - iqtisadi və elmi-texniki inkişafın qlobal koope- rasiyası; - ekoloji cəhətdən stabilləşmiş iqtisadiyyatın yara- dılması; - yeni növ qlobal mədəniyyətin yaradılması; - transnasional siyasi strukturun və yaxud dünya hökumətinin yaradılması. Lakin, yuxarıda göstərilən yanaşmaları fəlsəfi yanaşma da hesab etmək düzgün olmazdı, çünki bu yanaşmalar insanın mövcudluğu ideyasının özündən irəli gəlmir. Ona gsrə ki, hər şeyin əsasında insan problemi və onun ontoloji (mövcudluq) statusu durur. Qlobalistika fəlsəfəsində insanın mövcudluğu probleminə iki cür yanaşma mövcuddur: Yüklə 2,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|