Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin

əhalinin qidalanmasının, sağlamlığının və  təhsilinin 
kəskin şəkildə pisləşməsinə gətirib çıxarmışdır.  
Təəssüflə demək lazımdır ki, bu gün təxmiən 500 
mln. insan (hər on nəfərdən biri) xroniki şəkildə doyunca 

---

37 
 
qidalanmır, yarıac həyat sürür. Acınacaqlı haldır ki, bu 
vəziyyət məhz kənd təsərrüfatının inkişafı üçün ən münbit 
şərait olan ölkələrdə baş verir. YUNESKO-nun məlumatına 
görə, bu ölkələrdəki aclığın səbəbini burada kənd 
təsərrüfatında hakim olan monokultura (pambıq, kakao, 
banan və s.) və zəif aqrotexniki səviyyə ilə əlaqələndirmək 
lazımdır. Planetin bütün qitələrində  kənd təsərrüfatı ilə 
məşğul olan əhalinin böyük əksəriyyəti torpağı  hələ  də 
kətmən və cütlə becərir. Aclıqdan  ən  şox uşaqlar  əziyyət 
çəkirlər. Ümumdünya Səhiyyə  Təşkilatının məlumatına 
görə, aclıqdan hər gün 5 yaşına çatmamış 40 min uşaq ölür, 
bu isə bir ildə 15 mln. insan deməkdir. Mütəxəssislərin 
fikrincə, onları xilas etmək mümkündür. 
Kəskin qlobal problemlərdən biri təhsil problemidir. 
Hazırda planetimizin 15 yaşdan yuxarı hər dördüncü sakini 
təhsilini davam etdirmək imkanında deyildir. Savadsızların 
sayı hər il 7 mln. nəfər artır. Bu problemin, elə cə də digər 
qlobal problemlərin həll olunmaması vəsait çatışmazlığı ilə 
izah olunur və bu o halda baş verir ki, yuxarıda qeyd 
etdiyimiz kimi, hərbi-sənaye kompleksləri ölçüyəgəlməz 
resursları  sərf edir. Bu xərclərin azaldılması  və onların 
bəşəriyyətin rifahı naminə istifadə olunması üçün 
bəşəriyyətə yeni dünya nizamı, yeni təfəkkür və yeni 
düşüncəli insan gərəkdir.  
Bəşəriyyətin gələcəyini proqnozlaşdırarkən üç 
mühüm cəhətin nəzərə alınması tövsiyə olunur: 
1.
 
Elmi-texniki inqilab istehsalın avtomatlaşdırılması 
və texnikanın intellektuallaşdırılması yolu ilə texnoloji 
prosesdə insanın yerini və rolunu köklü şəkildə dəyişir. 
2.
 
Elmi-texniki inqilab elə  işçini nəzərdə tutur ki, o, 
intellektual inkişaf səviyyəsinə və hərtərfliliynə görə insanın 
həyatı  və  fəaliyyəti üçün lazımi süni mühit (noosfer) 
yaratmağı bacarır. Universal, harmonik cəhətdən inkişaf 
etmiş, yaradıcı  və sosial cəhətdən məsuliyyətli insana olan 
38 
 
ehtiyac filosofların uydurması deyil. Öz qərarlarını  və 
işlərini bəşəriyyətin maraqları  və  işləri ilə müqayisə 
etməyən insansız ictimai tərəqqi mümkün deyildir. 
3.
 
İnsanlar yeni təfəkkürə nail olmalı, rasionallığın 
yeni növlərinə keçməlidirlər. Cəmiyyətin birtərəfli  şəkildə 
əşya istehsalına və yaxud mənfəət götürməyə yönəlmiş 
tərzdə rasionallaşması ümumilikdə  bəşəriyyət üçün, 
həmçinin ayrı-ayrı  fərdlər üçün irrasional təhlükəli 
nəticələrə  gətirib çıxara bilər. Bu cür rasionallıq harmonik 
inkişaf rasionallığı ilə  əvəz olunmalıdır. Yalnız insanın 
təbiətə  və başqa insana münasibətinin harmonizasiyası  və 
bunun dünya miqyasında gerçəkləşməsi bəşəriyyətin xilası 
üçün zəmin ola bilər. Deyirlər ki, gözəllik dünyanı xilas 
edəcək. Lakin özü-özlüyündə gözəllik deyil, insanın insana 
münasibətinin gözəlliyi, hər bir şəxsin yaradıcı fəaliyyətinin 
hərəkətverici qüvvəsinə çevrilmiş gözəllik dünyanı xilas edə 
bilər.