Dərs vəsaiti Bakı 2023


Qaynaqlama prosesi zamanı yaranan gərginliklər və



Yüklə 4,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə81/111
tarix24.12.2023
ölçüsü4,78 Mb.
#191579
növüDərs
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   111
C fakepath stehsal proseslerinin texnoloji saslar kitab

7.4. Qaynaqlama prosesi zamanı yaranan gərginliklər və 
deformasiyalar 
 
Qaynaq zamanı qaynaq birləşmələrində müxtlif səbəblərdən 
deformasiya 
və 
gərginliklər 
yaranır. 
Onlar 
qaynaq 
konstruksiyalarının mexaniki möhkəmliyini xeyli azaldır. Qaynaq 
geformasiyasının və gərginliklərin yaranmasının əsas səbəbləri - 
məmulun qeyri-bərabər qızması və soyuması, ərimiş metalın 
bərkidikdə və soyuduqda oturması, həmçinin tikiş metalıhda baş 
verən faza çevrilmələridir. 
Qeyri-bərabər qızma və soyuma termiki deformasiya və 
gərginlik əmələ gətirir. Maye tikiş metalı bərkidikdə onun həcmi 
azalır, metalın kənar qatları dartılır və bunun sayəsində dartıcı 
gərginliklər yaranır. Struktur çevrilmələri dartıcı və sıxıcı 
gərginliklər əmələ gətirir. Beleliklə, qaynaq birləşməsində daxili 
gərginliklər formalaşır. Əgər qaynaq tikişi xarici qüvvələrlə 
yükləndikdə onun təsir istiqaməti daxili qalıq gərginliklə 


toplanırsa, bu konstruksiyanın möhkəmlik ehtiyatını azaldır və 
yaxud onun dağılması ilə nəticələnir. Deformasiyanı və qalıq 
gərginliyi azaltmaq üçün bir sıra texnoloji tələblər yerinə 
yetirilməlidir; o cümlədən: birqatlı tikişlər şəkil 7.9-da 
göstərildiyi ardıcıllıq üzrə uzunluğu 100....350 mm olan ayrı-ayrı 
sahəciiklər üzrə; çoxqatlı tikişiər kaskad metodu ilə (şəkil 7.9b); 
əksinə deformasiya üsulundan istifadə etməklə (şəkil 7.9c); 
qaynaq zamanı qaynaq metalını sərt tərtibatlarla bağlamaqla 
(şəkil 7.9ç) və s. 
Şək. 7.9. Qaynaq birləşməsində deformasiya və gərginlikləri 
azaltmaq üçün texnoloji fəndlərin sxemləri (rəqəmlər tikişlərinin 
qoyulma ardıcıllıqları, oxlar uyğun istiqamətlər) 
Qalıq gərginliyi və deformasiyanı azaldıcı termiki təsir 
üsulları qaynaqdan öncə hissələrin qızdırılmasından, qaynaqdan 
sonra 
yüksək 
tabəksiltmə, 
normallaşdırma və tabalma 
proseslərindən ibarətdir. 



Yüklə 4,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   111




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin