Dərs vəsaiti Bakı 2023
Yüklə 4,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
9.
METAL KƏSMƏ PROSESLƏRİ VƏ METALKƏSƏN DƏZGAHLARIN TƏSNİFAT PRİNSİPLƏRİ 9.1. Pǝstahların növləri və kəsmə üçün hazırlanması Maşınqayırmada aşağıdakı növdə pəstahlardan istifadə olunur: - çuqun, polad və əlvan metal ərintilərindən alınmış töküklər; - polad və bir sıra əlvan metallardan yayıqlar və döyüklər; - nazik təbəqə metaldan soyuq ştamplama döyükləri; - polad və əlvan metallardan çeşid metal; - çeşidli materiallardan, qeyri-metal materiallardan və plastik kütlədən pəstahlar və b. Emal payı - hazır iş parçalarını almaq üçün pəstahın səth qatından götürülən metal qatına deyilir. Verilmiş səthin emal prosesinin sonuna qədər götürülən pay metalı ümumi, ayrı ayrı əməliyyatlarda götürülən pay metalı isə əməliyyatlararası emal payı adlanır. Pəstahlara verilən ümumi və əməliyyatlararası emal payının ölçüsü pəstahın emal üsulu nəzərə alınmaqla standartalara uyğunlaşdırılmış məlumat cədvəllərində verilir. Pəstahların əvvəlcədən emal əməliyyatları mexaniki sexlərdə, bəzi hallarda isə pəstahhazırlama sexlərində kəsmə və mərkəz açma ilə aparılır. Kəsmə mexaniki bıçqı ilə, metal mişarlayan dəzgahlarda, lentli və dairəvi mişarlarla, pardaqlayıcı dairələrlə və xüsusi kəsmə dəzgahlarında, həmçinin sürtülmə mişarları ilə aparılır. Mərkəz açma əməliyyatı ilə pəstahların yan tərəflərində mərkəz deşikləri kəsilir (şəkil 9.1). Mərkəz deşikləri müəyyən tələbləri ödəməlirdir: a) hər iki mərkəzin oxu pəstahın ümumi həndəsi oxu üzərinə düşməlidir; b) konusu hissə dəqiq 60° bucaqlı konus şəklində olmalıdır; c) 120° bucal altında kəsilmiş ikinci xarici konus qoruyucu rolunu görür. Onun sayəsində kəski ilə arxa mərkəzə toxunmadan pəstahın yan tərəfındə kəsmə aparmaq imkanı yaranır. |