Dərs vəsaiti təşkilati davranış kursunun qısa icmalını əhatə

Üstünlüklər 
Qüsurlar 
Komanda üzvləri multipeşəkardırlar 
Komandalar uzun müddət ərzində formalaşır 
Komandalar müxtəlif məsələləri həll edə 
bilərlər 
Əməkdaşların imkanlarının üzə çıxarılması 
üçün vaxt tələb olunur 
Komanda iştirakçılarının qarşılıqlı 
məsuliyyətə hazırlığı 
Təlimə böyük xərclər qoyulmalıdır 
Komanda inkişaf etdikcə öz işinə görə 
məsuliyyətin artırılması. Fəhlə qüvvəsi 
çevikliyinin yüksəldilməsi 
Zəif kadr olduqda effektivliyin aşağı düşməsi, 
bəzi işçilərin yeni komanda strukturuna 
uyğunlaşmaq bacarıqsızlığı 
Əmək məhsuldarlığının artırılması 
Menecerlər diskomfort hiss edirlər 
Əmək intizamının yaxşılaşdırılması 
Nəzarətin məhdudlaşdırılması ilə əlaqədar 
menecerlər öz şəxsi işinə görə ehtiyat edirlər 
Əməkdən məmnunluq səviyyəsinin 
yüksəldilməsi 
Yeni işçilər komandaların fəaliyyətinə çətinliklə 
qoşulurlar 
Əməkdaşların yüksək loyallığı (qanun 
dairəsində hərəkətetmə) 
Kadrların rotasiyası hallarında effektivliyin 
aşağı düşməsi 
Komanda iştirakçılarının emosional 
yaxınlığı 
Komanda üzvlərinin heç də hamısı qrupda əldə 
etdikləri qabiliyyət, bilik və vərdişlərə malik 
deyildir 
Qərarların birgə qəbul edilməsi 
Qarşılıqlı kömək 
Qüsurların qarşılıqlı kompensasiyası 
Münaqişələrin bacarıqlı həlli 
 
Mövzu 9. Hakimiyyət və liderlik 
Ətrafdakılara potensial olaraq və ya real şəkildə təsir et-
mək imkanına hakimiyyət deyilir. Hakimiyyət - sosial münasi-
bətdir və asimmetriklik, mövcud balansın dəyişdirilməsinə yönə-
lən cəhdlər, spesifik reallaşdırma mexanizminin mövcudluğu, 
müqavimət və tabesizlik imkanının olması, müəyyən resurslara 
əsaslanma, təşkilatın bütün sferalarının tam əhatə olunmaması, 

---

76 
lazımi iş həcminin verilən qərarlardan asılılığı ilə xarakterizə 
olunur. Hakimiyyət səlahiyyətləri, səriştəlilik və liderliyin 
məcmusu şəklində reallaşdırılır. İstiqamətinə görə hakimiyyət 
neqativ və pozitiv olur. Hakimiyyət təkşəxsli, kollektiv və 
kollegial şəkildə təşkil edilə bilər. Hakimiyyət formal və real ola 
bilər. Hakimiyyətin bir neçə əsası mövcuddur: məcburetmə ha-
kimiyyəti, resurslardan istifadə hüququ, nüfuzlu insanlarla əlaqə-
lər, səlahiyyət (ekspert hakimiyyəti), avtoritet hakimiyyəti, 
informasiya hakimiyyəti, vəzifə hakimiyyəti, əqidəyə əsaslanan 
könüllü tabelilik. 
Liderləri qeyri-liderlərdən fərqləndirən başlıca cəhət onla-
rın arxasınca getməyə hazır olan davamçıların mövcudluğudur. 
Liderlikdə başlıca məsələ lider və onun davamçıları arasında 
olan münasibətlərdir; belə ki, liderin əsas məqsədi insanlarla 
davamlı, möhkəm münasibətlərin qurulması və davam etdiril-
məsidir. Liderlik- bütün mövcud gücü təşkilatın məqsədlərinin 
həyata keçirilməsinə yönəltmək bacarığıdır. 
Təşkilat liderliyə böyük əhəmiyyət verir. Belə ki, hakim 
funksiyaların yerinə yetirilməsi üçün ən uyğun fərdlərin seçilmə-
si və irəli çəkilməsi məsələsi çox əhəmiyyətlidir. Güman edilir 
ki, effektiv fəaliyyət göstərən menecer eyni zamanda yaxşı lider 
də olmalıdır. Lakin rəhbər və lider arasında bərabərlik işarəsi 
qoymaq olmaz. Hər halda təşkilat buna cəhd göstərməlidir. 
Uorren Bennisin fikrinə görə, liderlər ətraf reallığı fəth edir, me-
necerlər isə özləri ona tabe olur. Lider və menecerlərin müqa-
yisəli xarakteristikası aşağıda verilmişdir: 
Liderliyin öyrənilməsində şəxsiyyət, davranış, proses və 
situasion yanaşmaları ayırırlar. Təşkilati davranışın ilk tədqiqat-
çılarının əsərlərində liderlik, lider olaraq qəbul edilən insanların 
şəxsi keyfiyyət və xarakteristikalarının məcmusu kimi nə-