Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001

Informasiya dedikdə 
bir obyektin digərinə tə‟sirinin siqnal vasitəsilə ötürülməsi və tə‟sirə 
məruz qalan obyekt tərəfindən onun qeydə alınması başa düşülür
. 
Sonuncu obyekt aldığı siqnalları öz fəaliyyət və inkişaf qanunlarına uyğun 
sürətdə eynidən işləyir. Onlardan öz daxili proqramını fəallaqdırmaq üçün 
istifadə edir. Informasiyanı qəbul edən və yenidən işləyən obyektin struk-
turu və funksional təşkili nə qədər mürəkkəbdirsə, o həmin informasiya-
dan bir o qədər yüksək səviyyədə və geniş miqyasda istifadə edir. Buradan 
aydın olur ki, informasiya onu qəbul edən obyektin ətraf mühiti düzgün və 
dəqiq əks etdirmə qabiliyyətini artırır. 
Nəzərdə tutulmalıdır ki, informasiyanın heç də hamısı bilik 
səviyyəsinə yüksəlmir. Həm də informasiyanı qəbul edən bütün obyektlər 
onlardan məqsədyönlü və şüurlu istifadə etmirlər (məsələn cansız təbiət 
əşyaları, texniki qurğular bu qəbildəndir, Bəzən bitkilər və heyvanlar da). 
Informasiya insanın mürəkkəb psixiki fəaliyyəti nəticəsində onun sosial və 
əmək prosesində biliyə çevrilir. 
Deməli bilik informasiyasının müəyyən xüsusi növüdür, hər cür 
informasiya bilik demək deyildir
. Informasiyanın biliyə çevrilməsinin 
mühüm şərti onun dil vasitəsilə xüsusi işarə strukturları şəklində ifadə 
olunmasıdır. Bu halda o anlayışlar və ya mülahizələr kimi çıxış edə bilir. 
Işarə strukturları da hələ bilik deyildir. Onlar yalnız o vaxt biliyə çevrilir 
ki, müəyyən sintaksis, semantik və praqmatik qaydalar əsasında təşkil 
olunsun. 
Beləliklə bilik çox mürəkkəb sistemdir. Biliyi ifadə edən hər bir 
anlayışın və mülahizənin arxasında mürəkkəb semiotik qaydalar durur. 
Deməli informasiya bir sıra ciddi dəyişikliklərə mə‟ruz qaldıqdan sonra 
biliyə çevrilir. 
Bilik çox müxtəlif formalarda çıxış edir. Məsələn maddi obyektlər 
haqqında bilikləri, ideal obyektlərə dair bilikləri (riyazi düsturlar və sair) 
və real əşyaların praktik əhəmiyyətini ifadə edən bilikləri göstərmək olar. 
Bunlardan əlavə biliklər naməlum obyektlər haqqında problemlər 
formasında da çıxış edə bilir. 

---

285 
Müasir dövrdə biliklər dinamik xarakter daşıyır və sürətlə dəyişilir. 
Onun müxtəlif növləri insanların fəaliyyətinin bütün sahələri ilə üzvi 
sürətdə qovuşmaqdadır. 
Biliyin daxili məzmunununda aşağıdakı növləri də ayırmaq olar: ra-
sional və emosional bilik, sosiallaşdırılmış bilik, fundamental və tətbiqi 
bilik, empirik və nəzəri bilik ehtimali və dəqiq bilik, analitik və sintetik 
bilik və sair. 
Deyilənlərlə yanaşı idrakın (biliyin) aşağıdakı formaları da bir-
birindən fərqlənir: adi həyat idrakı, elmi idrak, praktiki bilik və bədii 
idrak.