Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi
Yüklə 4,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Minkovski O. və Merink Q.S.
- Myüller
- Ovsiyanikov Filipp Vasileviç
- Meçnikov İ.İ.
- Ovsyanikov Filip Vasileviç
- Paçini
- Parkinson James
- Purkine Yan Evangelista
- Renşou B.
- Uqolyev A.M.
- Henle Fridich Gustav Jacob
- Xolden D.
- Xyuz
- Haydhayen Rudolf Peter Henrix
- Helmhols Herman Lydviq Ferdinand
- Mustafa Ağabəy oğlu Topçubaşov (1895-1981)
|
Leqallua C. fransız tədqiqatçısı. 1812-ci ilə cərrahi yolla beyni kəsməklə onurğalı heyvanlarda tənəffüs mərkəzinin uzunsov beyində olduğunu isbat etdi.
mərkəzinin orta beyində yerləşdiyini isbat etdi. Levi Otto (1873-1963) Avstriya fizioloqu. 1921-ci ildə qurbağa ürəyində simpatik və parasimpatik sinirlərin sinapsla- rında oyanmanın kimyəvi təbiətinin xarakterini açdı. O, boru vasitəsilə izolə olunmuş iki qurbağa ürəyini əlaqələndirdi (A və B). A-ürəyində parasimpatik, B-ürəyində simpatik sinirləri qı- cıqlandırdıqda simpatik sinirin mayesinin digər ürəyin fəaliyyətinə sürətləndirici və B-ürəyindən alman parasimpatik sinirin mayesinin digər ürəyə ləngidici təsir göstərdiyini müşahidə etdi. Levi bu maddələri (mayedə olan) vaqusstoff və simpat- custoff adlandırdı. 1962-ci ildə Levi, Deylom birlikdə oyanmanın kimyəvi ötürmə ilə əlaqəsini kəşf etdiklərinə görə Nobel mükafatına layiq görüldülər.
downloaded from KitabYurdu.org Lunin N.İ. (1853-1937) rus həkimi. 1880-ci ildə heyvanlara normal inkişafı üçün zülal, yağ, karbohidat, su və mineral duzlarla bərabər, qida üçün başqa bir maddə də olmalıdır. 1911 -ci ildə Polşa alimi K.Funk bu maddəni qidada tapdı və vitamin adlandırdı. Lerner A. amerikan dermotoloqu. 1959-cu ildə Lerner öz əməkdaşları ilə birlikdə epifiz vəzinin hormonu melatonin N- asetil-5-metoksitrip-tamin sintez edir. 1963-cü ildə Lerner və amerikan alimi biokimyaçı Akseleroda epifiz vəzinin melato- ninin struktur quruluşununa və təsir mexanizminin öyrənilməsi üzrə işlərinə görə Nobel mükafatına layiq görüldülər. Fotoreseptor funksiyaya cavab verən epifiz sirkadian ritmin tənzimində (bioloji ritmlərdən biri olub, yerin sutkalıq fırlanma dörvü ilə uyğunlaşır, 24 saata uyğun olur. Çoxlu fizioloji proseslər, o cümlədən də hipotalamik neyrosekresiya sutkalıq ritmə tabe olur. Epifiz digər endokrin vəzilərin funksiyasına hipotalamo-hipofizar böyrəküstü vəzi sistemi ilə lə- ngidici təsir edir. Onun hormonu antihipotalamik təsirə malikdir.
divarlarında əzələ qatları arasında vəzilərin şirə ifrazını tənzim edən Mayssner kələfini kəşf etmişdir.
itdə mədəaltı vəzini əvvəlcə ektripasiya, sonra isə oz yerinə transplantasiya etməklə vəzin arasında əlaqə olduğu fikrinə gəldilər. Müller Yoqan Peter (Muller J.P.) (1801-1958) alman fizio- loqu və anatomu. Elmi işləri embriologiya, anatomiya, fiziologiya, palentologiya, ümumi patalogiyaya həsr edilmişdir.
loqu və farmokoloqu. Maqnus bədənin müvazinəti haqqında reflekslərinin daxili qulağın labirintinin, boyunun əzələ və və- tər propioreseptorlarının oyanması nəticəsində baş verdiyini elmə gətirib.
onun tərəfindən təsir edilmiş iri qiliya hüceyrələri. Kirpikli 549 downloaded from KitabYurdu.org əzələlərin sirkulyar lifləri onun adı ilə adlandırılmışdır. Ovsiyanikov Filipp Vasileviç (1827-1906) rus alimi. O, ilk dəfə olaraq damar-hərəki mərkəzinin uzunsov beyində olduğunu kəşf etdi.
Azərbaycan alimidir. Tibb elmləri doktoru, akademik, cərrah. 1945-1947-ci illərdə Azərbaycan EA ilk prezidenti olmuşdur. 1933-cü ildə «Ümumi xirurqiya kursu», 1928-ci ildə «Azər- baycanda sidik daşı xəstəliyi haqqında material», 1941-ci ildə «Ölkənin müdafiəsində cərrahlığm rolu» əsərlərini çap etdirmişdir.
'
tənəffüs mərkəzinin iki hissədən nəfəsalma (inspirasiya) və nəfəsvermə (ekspirasiya) mərkəzindən ibarət olduğunu müəyyən etdi. Baş-beyin yarımkürələrini daxili orqanların fəaliyyətinin fəallığına təsir etdiyini göstərdi. Meçnikov İ.İ. (1845-1916) rus fızioloqu. 1908-ci ildə Meçnikov hüceyrə immunitetini (faqasitozu) kəşf etdiyinə görə Nobel mükafatı aldı.
siyaların qrafik üsulla qeydini hazırladı. Bir sıra cihazlar hazırladı: Mareyin pnevmatik kapsulu, sfıqmoqraf, kardioqraf, mioqraf.
ralist. Mikroskopik anatomiyanın yaradıcılarından biri. O, ağciyərlərin alviolyar quruluşa malik olduğunu, arteriya və vena damarları arasında kapillyar damarlarla əlaqənin mövcudluğunu kəşf etdi. Epidermis qatı, böyrək kələfi, dalaq ci- simciyi onun adı ilə adlandırılıb. Ovsyanikov Filip Vasileviç (1827-1906) rus fızioloqu və histoloqu. O, 1871 -ci ildə uzunsov beyində damar-hərəki mərkəzin olmasını kəşf etdi. Ovsyanikov S.İçiryev ilə birlikdə simpatik və parasimpatik sinirlərin orqan və toxumalara fizioloji təsirinin antogonezmini müəyyən etmişdir.
-ci ildə dəridə təzyiq və titrəməni hiss edən kiçik ölçülü 550 downloaded from KitabYurdu.org hiss orqanlarını kəşf etdi. Bu mexanoreseptor onun adı ilə mə- lumdur.
Pavel İvan Petroviç (1847-1936). Rus fiziologiyasının atası, görkəmli fizioloqun elmi işçiləri fiziologiyanın müxtəlif sahələrini əhatə etsə də (ürək-damar, həzm və baş-beyin yarımkürələri qabığı), həzm sahəsindəki işlərinə görə 1904-cü ildə Nobel mükafatına layiq görüldü. O, ilk dəfə azan sinirin həzm sisteminin (xüsusilə mədənin) sekretor siniri olduğunu kəşf etdi. Qida yağlarının mədənin sekretor funksiyasını tormozla- dığım göstərdi. Mədə sekresiyasında 3 faza ayırd edildiyini - beyin, mədə və bağırsaq göstərdi. 1867-ci ildə ürəyə trofik sinirin təsirini müəyyən etdi.
1902-ci ildə Pavlovun laboratoriyasında şərti reflekslərin kəşf olunduğü və ali sinir fəaliyyətinin öyrənilməsi təliminin əsası qoyuldu. Beynin reflektor fəaliyyətini daha dəqiq öyrənmək, İ.P.Pavlovun «şərti reflekslər» üsulunu kəşf etdikdən sonra mümkün oldu. 1909-cu ildə ilk dəfə analizator terminini elmə daxil etmişdir. Parkinson James (1755-1824). 1887-ci ildə paralic haq- qında kitabı çapdan çıxdı. Papes James Venceslas (1883-1958) amerikan fizioloqu. 1937-ci ildə hipokamp, məməyəbənzər cisim, talamusun bir hissəsi, qursaq qırışığının qabığının (Papes dairəsi) anadangəlmə davranış aktı və emosiyanın formalaşması üçün tam sistem əmələ gətirməsi haqqında hipoteza irəli sürdü.
1950-ci ildə cərrahi əməliyyat zamanı elektro-stimulyator vasitəsilə mərkəzi qırışıq ətrafında beyin qabığını qıcıqlandırdıqda tüpürcək ifrazını, udma, çeynəmə, dodaq və dilin hərəkətini müşahidə etmişdir. Bununla da qabığın hərəki nahiyəsinin müxtəlif yerlərində somatik əzələlərin düzgün fəza proyeksiyası olduğunu isbat etmişdir.
ildə pionları - yoluxma üçün yeni bioloji səbəblər kəşfinə görə Nobel mükafatı almışdır. Pionlar - hüceyrə zülallar olub, adətən zərərsiz olurlar, lakin bir çox şəraitlərdə öz strukturlarını 551 downloaded from KitabYurdu.org dəyişib, yoluxucu xəstəliklər üçün törədiciyə çevrilə bilirlər. Purkine Yan Evangelista (1787-1869). Çexoslovakiyada işləyəndə ürəyin aparıcı sisteminə aid lifi (Purkine lifini) və beyinciyin neyronlarını kəşf etdi.
Reymonun tələbəsi olub. 1857-ci ildə qarın sinirinin simpatik lifinin bağırsaq hərəkətinə ləngidici təsirini kəşf etdi. 1895-ci ildə sabit cərəyanla katod (- mühit) mühitində dövrəni qapadıqda oyanma əmələ gəlir, açdıqda isə bu anod (+ mühit) keçən zaman katod qütbündə qüvvətli oyanma, anod qütbündə isə oyanmanın aşağı düşməsi müşahidə edilir. O, bu tədqiqatların nəticələrini nəzərə alaraq fizioloji elektrat qanunu və Pflügerin qütb qanununu kəşf etdi.
və xlorlu qızıldan tətbiq etməklə sinir toxumasını öyrənməklə məşğul olmuşdur. Mielinli sinir lifində mieliniz sahə (Ranvye buğumu) onun adı ilə bağlıdır. Renşou B. (1911-1948) amerikan neyrofizioloqu. Onurğa beyninin aralıq neyroları sonralar onun adı ilə (Renşou hüceyrəsi) adlandırılmışdır.
2 - nin mübadiləsində eritrositlərin üzərinə düşür. Belə ki, hemoq- lobinin oksigenlə birləşməsi karbonat turşusunun orqanizmdən daha asanlıqla xaric olmasına səbəb olur. İ.M.Seçenov (1863) müəyyən şəraitdə beynin müəyyən hissələrinin qıcıqlandırılması nəinki oyanmaya, həm də ləngiməyə səbəb ola bilər. O, görmə qabarları üzərində duz kristalı qoymaqla apardığı təcrübə ilə beyində Seçenovun «Lən- gimə» mərkəzini kəşf etdi. O, «şüurlu və şüursuz» hərəkətlərin əsasında üsuluna və mənşəyinə görə refleks durduğunu qurbağa üzərində apardığı təcrübələrlə isbat etdi. Şamayılov A.F. (1867-1903) rus fizioloqu. Elektrokardio- qrafiyanın əsasını qoyanlardan biri. O, simli qalvonometrdən skelet əzələsinin fəaliyyətini öyrənməkdə istifadə etdi və oyanmanın sinirdən əzələyə verilməsinin kimyəvi təbiəti haqqında təlim irəli sürdü. O, oyanmanın MSS-də yayılmasının tsik-
downloaded from KitabYurdu.org lik təbiəti haqqında hipotez irəli sürdü. Selye H. (1907-1982) Kanada fizioloq və patoloqu. O, stress və ümumi adaptasion sindrom haqqında təlim yaratdı. O, iki qrup kartikoidlərə ad verdi. O, su və duz mübadiləsinə təsir edən mineralokortikoid, iltibah və sulukarbon mübadiləsinə təsir edəni qlükokortikoidlər adlandırdı.
əzələdə aktin və miozin və aktinomiozin kompleksini müəyyən etdi. 1937-ci ildə Vitamin S-ni kəşf etdiyinə görə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Sion F. (1842-1912) alman fızioloqu. Əsas əsərləri qan dövranı və sinir sisteminə həsr olunmuşdur. 1867-ci ildə qardaşı M.Sionla birliklə simpatik sinirlərin ürək fəaliyyətinə sürətləndirici təsir göstərdiyini təcrübi olaraq göstərdi. 1866-cı ildə aortadan ayrılan (depressor) mərkəzəqaçan sinirin mərkəzi ucunun qıcıqlanması qan damarlarının genişlənməsi AT- təzyiqi aşağı salır. Tomas Yang 1802-ci ildə rəngli görmə nəzəriyyəsini irəli sürdü, Hermon Hemhols isə inkişaf edirdi: istənilən rəngi fərq- ləndirmək torlu qişada üç görmə piqmentin olması ilə (qırmızı, yaşıl və göy rəng üçün) müəyyən edilir. Uqolyev A.M. (1924-1991) rus alimi. 1959-cu ildə mem- bran (divarönü) həzmin olmasını kəşf etdi. Uxotomski A.A. (1875-1942) rus alimi. O, 1923-cü ildə dominant haqqında fundamental təlim yaratdı. Henle Fridich Gustav Jacob (1809-1885). O, nefronda (1862-ci ildə) oraqvarı qasıq, keçid epiteli təsvir etmişdir. Xodçkin A.D. (1914-1998) ingilis fızioloqu. 1938-ci ildə Kalmarin aksonun hüceyrə membranında oyanma zamanı elektrik yolu ilə nəql olunma sürətlənir. 1947-ci ildə Xakseli ilə birlikdə oyanmanın natri hipotezini isbat etdi. 1963-cü ildə Alan Xodçkin, E.Xaksli ilə birlikdə neyronun membranında elektrik prosesinin mexanizmini ətraflı izah etdiklərinə görə Nobel mükafatına layiq görülmüşlər.
yolla nəzəriyyəsinin müəllifi kimi tanınır. Hemoqlobino- 553 downloaded from KitabYurdu.org metr, qaz qarışığı və havanı analiz etmək üçün qazanalitik cihazları yaratdı. Xyuz D. ingilis fızioloqu, farmokoloqu. 1975-ci ildə beyində enkafalini-opoid sisteminin neyromediatorunu kəşf etdi. Xopkins F. (1861-1947) ingilis biokimyaçısı. Vitamin A və onun orqanizmin böyümə və inkişafında təsirinin kəşfinə görə ona Nobel mükafatı təqdim edilmişdir.
mexanizmini izah edən, şürüşən liflər nəzəriyyəsini təklif etdi. Haydhayen Rudolf Peter Henrix (Heydenham R.) (1834- 1897) alman fızioloqu. 1879-cü ildə mədənin böyük əyriliyində cərrahi əməliyyat apararaq «kiçik mədə» düzəldərək həzm sis- temində humoral tənzimi öyrəndi, bu zaman azan sinirin tənzimi sinir kəsildiyi üçün yox olur. 1874-cü ildə sidiyin əmələ gəlməsi prosesində kanal sekresiyasının əhəmiyyətini əsaslandırdı. Helmhols Herman Lydviq Ferdinand (H.Helmholtz) (1821-1894) alman fızioloqu. Gözün akkomodasiyası haqqında nəzəriyyəni əsaslandırdı. Buna əsasən kirpikli əzələlərin yığılması kirpikli vətərin boşalmasına səbəb olur. Bu büllurun fizika qanunlarına uyğun olaraq daha oval forma almasına və işıqsındırıcı qabiliyyətinin qüvvətlənməsinə səbəb olur. Helmhols 1862-ci ildə «Eşitmə hissi haqqında təlimin musiqinin fizioloji əsasları nəzəriyyənin əsası kimi» kitab çap etdirdi. 1863-cü ildə eşitmənin rezonans nəzəriyyəsini əsaslandırdı.
həkimi və alimi. Bizim eradan əvvəl 460-cı ildə Yunanıstanda Köc adasında anadan olmuş, 365-ci ildə Larisa şəhərində vəfat etmişdir. Hippokrat xəstəlikləri kəskin və xroniki, enidemik və en- demik, xoşxassəli və bədxassəli və s. bölməyi təklif etdi. Orqa- nizmin dörd mayesi haqqında təlim (qan [sanqus], selik [phleqma], sarı öd [shole] və qara öd [melanchole]) yaratdı. Həmin mayelərin miqdarmdakı pozğunluq xəstəliklərə səbəb olur. Elmi-praktiki işlərinə görə onu «tibb elminin atası» ad
downloaded from KitabYurdu.org landırırlar. O, özündə belə hesab edirdi ki, həkim andı haqqında tekst (Hippokrat andı) ona məxsusdur. Lakin ola bilsin ki, o qədim Asklepidilərin andına əsaslanır. Asklep sağlamlıq allahı Appolonun oğludur. Asklep qızının adını Gigiyena (sağlamlıq gətirən) qoymuşdur.
fızioloqu. 1933-cü ildə sinir lifi ilə oyanmanın nəql olunmasının, onun ox silindirin diametri ilə düz mütənasib olduğunun qanunauyğunluğunu müəyyən etdi. Bu sahədə tək sinir lifində yükə deferensiasiyası funksiyası ilə əlaqədar o, Nobel mükafatı aldı.
pionerlərindən biridir. 1893-cü ildə ürəkdə atrioventi- kulyar dəstə (Hiss dəstəsi) haqqında məlumat verdi.
ner tərəfindən təsvir edilən üç qan qrupunu təsdiq etdi və dördüncü qan qrupunu isə kəşf etdi. O, insanın qan qrupu üzrə ilk təsnifatını yaratdı və I-dən IV-ə qədər rum hərfi ilə işarə etdi. Mustafa Ağabəy oğlu Topçubaşov (1895-1981) Azərbay- can alimidir. Əsas elmi fəaliyyətini səhiyyə və dövlət işlərilə yanaşı icra etmişdir. Cərrah 1937-ci ildə dünyada geniş tətbiq olunan analgeziya üsulunu ilk dəfə tətbiq etmişdir. 1937-ci ildə «Ətraf mühit və sağlamlıq», 1979-cu ildə «Analgeziyanm tibbdə uzunmüddətli tətbiqi», 1980-ci ildə isə «Ürək-damar xəstəlikləri və onların qarşısının ahnması» kitablarını nəşr etdirmişdir.
ildə rəngli görmə nəzəriyyəsinin və gözün torlu qişasında üç rəngli seçən hissedici elementlərin olduğunu işlədi.
damar sistemində əhəmiyyətini öyrənmişdir. İqnappo Furçqottom və Mypadom NO-nun siqnal molekulu olması haqqında işinə görə Nobel mükafatı almışdır. Jakob F. fransız genetiki. O, 1965-ci ildə Jakom-Mono ilə birlikdə m-RNT-nin kəşfi, genin transkripsiya və ekspres- siyasının mexanizminin izahına görə Nobel mükafatı almışdır.
downloaded from KitabYurdu.org BDU-nun BİOLOGİYA FAKÜLTƏSİNİN İNSAN VƏ HEYVAN FİZİOLOGİYASI KAFEDRASININ TANINMIŞ ALİMLƏRİ HAQQINDA QISA ARAYIŞ Qarayev A.İ. (1910-1968) Azərbaycan fızioloqu. (Eks- perimental fıziologiya» məktəbinin yarıdıcısı, «Nəzəri və əməli fıziologiya»nın banisidir. O, ilk «Sulukarbonların əzələlərin potensiallarının mənbəyində əhəmiyyəti)) dissertasiya işində əzələlərin elektrik proseslərinin sulukarbonlar mübadiləsinin vəziyyətindən və xüsusilə qanın şəkər səviyyəsindən asılı olması haqqındakı müddəanı irəli sürür. «Diafraqmanm fiziologiyasına dair)> ikinci dissertasiya işində tənəffüs üzvünün sinir- lənməsinə dair yeni fikirlər irəli sürdü. 1940-cı ildə «Bioelekrik hadisələrinə dair» tibb elmləri doktoru adı almaq üçün dissertasiya müdafiə etdi. Sublimunab qıcıqların dekrementli ötürülməsi - yerli ətrafa yayılmayan oyanmalar haqqında yeni fikirlərilə «Canlı orqanizmdə potensialların mənşəyinə dair)> xarici alimlərin nəzəriyyəsinə qarşı çıxış edərək, İ.Bernşteynin fiziki-kimyəvi nəzəriyyəsinə qarşı o nəzəriyyəsini irəli sürdü. 1950-1968-ci illərdə visseral reseptorların-interoreseptorlardan baş-beyin yarımkürələrinə daxil olan siqnalların kortiko- visseral əlaqələri haqqında məlumatları «lnteroreseptorlar və maddələr mübadiləsi)) (1957) kitabında çap etdirmişdir. Ağayev T.M. 1935-ci ildə qədim azəri türklərinin vətəni olan Sisyan rayonunun Vaqadi kəndində anadan olmuşdur. AMEA-nm A.İ.Qarayev adma Fiziologiya İntstitutunun direktoru, ((Müqayisəli və yaş neyrokimyası» laboratoriyasının rəhbəri, biologiya elmləri doktoru, professor, AMEA-nm müxbir üzvü, A.İ.Qarayev adma Fiziologiya Cəmiyyətinin prezidentidir. Fiziologiya və biokimya ixtisası sahəsində onlarla elmlər namizədi və doktorunun elmi rəhbəri olmuşdur, bir çox elmi və tədris kitabları çap etdirmişdir. O, öz məktəbinin yaranmasına nail olmuşdur. Tağıyev S.K. (1922-2007) Beyləqan rayonunun Şahsevən kəndində anadan olmuşdur. Akademik, biologiya elmləri dok
downloaded from KitabYurdu.org toru, professor 1970-ci ildə «Onurğalı heyvanlarda qlikemik reaksiyalara interoseptiv təsirlərin filogenetik və ontogenetik təkamülü» üzrə doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. Azərbaycan AMEA-nın Fiziologiya İnstitutunun «Evolyu- sion- ekoloji fiziologiya və biokimya» şöbəsinin müdiri, Azərbaycan Fizioloqlar Cəmiyyətinin sədri olmuşdur. Qasımov R.Ə. 1931-ci ildə İrəvan şəhərində anadan ol- muşdur. AMEA-nın müxbir üzvü, biologiya elmləri doktoru, professor. O, «Təkamül və ekoloji fiziologiya» sahəsində apardığı işlərlə dünyada məşhurdur. 1950-ci ildə akademik İ.A.Qarayevin rəhbərliyilə İnsan və heyvan fiziologiyası kafedrasında işə başlamışdır. O, A.İ.Qarayev adma Fiziologiya İnstitutunda laboratoriya müdiridir. Ekoloji fiziologiya sahəsində onlarla mütəxəssisin rəhbəri olmuş və bu sahədə kitablar çap etdirmişdir. Əliyev M.H. 1923-cü ildə Gədəbəy rayonunun Böyük Qarabulaq kəndində anadan olmuşdur. Biologiya elmləri doktoru, professor. 1949-cu ildə Moskva Baytarlıq İnstitutunu bitirib. O, elmi-praktik problemin «Ana südü və uşaqların normal fiziki və zehni inkişafı»nm öyrənilməsinə həsr etmişdir. O, 287 elmi əsərin müəllifidir. Alim fiziologiya və tibb sahəsində 28-dən çox doktor və elmlər namizədi hazırlamışdır. O, dəfələrlə dövlət tərəfindən medal və fəxri fərmanlar ilə təltif olunmuşdur. Qayıbov T.D. (1923-2002) Quba rayonunun Alpan kəndində anadan olmuşdur. Biologiya elmləri doktoru, professor. 1961-ci ildə Moskvada N.İ.Piroov adma 2JM°-li Tibb İnstitutunda doktorluq dessertasiyasım müdafiə edərək biologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almışdır. 1950-ci ildən 1967-ci ilə qədər Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun, 1967-1993-cü ilə qədər Bakı Dövlət Universitetinin İnsan və heyvan fiziologiyası kafedrasına rəhbərlik etmişdir. O, 40-a qədər yüksək ixtisaslı elmlər doktoru və namizədi hazırlamışdır.
professor. Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Prof. 1961-1966- cı illərdə ADU-nun İnsan və heyvan fiziologiyası kafedrasının
downloaded from KitabYurdu.org müdiri, 1972-1975-ci illərdə biologiya fakültəsinin dekanı olub. Dərslik, dərs vəsaitləri və proqramların müəllifi olmuşdur. Professor H.Ə.Hüseynov 100-dən çox əsərin və kitabların müəllifidir. Onun tədqiqatında «Dağ-dağ mərgümüş suyunun qan və qanyaranmaya və Azərbaycan florasından alınmış aktiv maddələrin orqanizmin karbohidrat mübadiləsinə təsiri» öyrənilmişdir. Onun elmi işlərində Naftalan neftinin müalicəvi təsirinin bioloji mexanizminin tədqiqi sahəsində apardığı elmi işlər əsas yer tutur. Ömərov İ.A. (1936-2007) biologiya elmləri doktoru, pro- fessor. 1936-cı ildə Gürcüstanda Dmanisi rayonunun Səfəri kəndində anadan olmuşdur. 1954-cü ildə orta məktəbi qızıl medalla bitirib. 1991-ci ildə Moskvada SSRİ TEA nəzdində olan Şurada «Naften turşuları və naften karbohidrogenlərinin fizioloji təsir mexanizmləri)) mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edib, b.e.d. elmi dərəcəsinə layiq görülmüşdür. 1962-ci ildən elmi işçi, 1968-ci ildən böyük elmi işçi, laboratoriya müdiri və kafedranın professoru vəzifəsində çalışmışdır. O, 70-dən çox elmi əsərin və kitabların müəllifi olmuşdur. Məmmədov Z.H. biologiya elmləri doktoru. «Təlim ney- rofiziologiyası» laboratoriyasının rəhbəri. 1946-cı ildə İrəvan şəhərində anadan olmuşdur. 1983-1987-ci illərdə «İntermozq» beynəlxalq elmi proqram çərçivəsində Çexoslovakiya EA-nın Fiziologiya İnstitutunda «Yaddaşın neyrofiziologiyası» labo- ratoriyasında çalışıb. 1996-cı ildə «Neyron və sinapasların plastik xassələrinin modulyasiyasında biogen aminlərinin iştirakının neyrobioloji mexanizmləri)) mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. Z.H.Məmmədov 104-dən çox elmi işin, monoqrafiyanın müəllifi, onlarla elmlər doktoru və elmlər namizədinə rəhbərlik etmiş, xarici ölkələrdə konfrans və simpoziumlarda elmi məruzələr etmişdir. Qazıyev A.Q. 1950-ci ildə Naxçıvan MR-nin Şahbuz rayonunun Türkeş kəndində anadan olmuşdur. AMEA-nm A.Qarayev adma Fiziologiya İnstitutunun elmi işlər üzrə direktor müavini, «Analizatorlar müqayisəli və yaş fiziologiyası)) laboratoriyasının rəhbəri, biologiya elmləri namizədi. 1977-ci Yüklə 4,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|