Qlandotrophormonlar (I)
-
TTH (tireotop hormon) -Adrena-
kortikotrep hormon (AKTK)
-
Laktotrop hormon (LH) (I)
Qoxu: (II)
-gül
-
tərəvəz
-
qatran
-
yanıq
-
çürüntü
Qulaqcıq-mədəcik qapağı (II)
Qlükostatik nəzəriyyə (II)
Qastrin (II)
Qapalı sistem (II)
Qlukonogenez (II)
Qlükogen (II)
Qocalma və qocalıq (II)
Qocalıq prosesi (II)
Qocalma nəzəriyyəsi (II)
Qan zərdabı (II)
Qanın hüceyrəvi elementləri: (II) -
eritrositlər (qırmızı qan cisimcikləri (II)
-leykositlər (ağ qan cisimcikləri) (II) -
trombositlər (qan lövhəcikləri) (II)
Qranulositopoez-dənəli leykositlər (II)
-neytrofıl (II)
-eozinofıl (II)
-bazofıl (II)
-monositopoez (II)
-mikro-makro faqlar (II) Qidalanma
(II)
Qida norması (insanda) (II)
Qamma amin yağ turşusu
(QAYD(I)
Qasturula (I)
Qayıdan əlaqə prinsipi (I)
Qlükortikoidlər: (I)
-
kartizon (I)
-
hidrokartizon (I)
Qısamüddətli iş (II)
Qısamüddətli yaddaş (II)
Qurşaq qırışığı (II)
L
Lipoprotein (ASL) (I)
Lizosom (I)
Lipoid (I)
Loman reaksiyası (I)
Lələkli əzələ (I)
Ləngidici postsinaptik potensial (LPSP)
(I)
Limbik sistem (I)
Limfopoez (II)
Leykositlər (II)
Limfositlər (II)
Linotrop effekt (II) Fonokardioqrafıya
(II)
Limfa sistemi (II)
Lipoproteinlər (II)
Lipaza (II)
Liberkün vəziləri (II)
Ləng yuxu (II)
M
Mioqlobulin (I)
Mezoblast (I)
Mezexim (I)
Miokard (I)
Mitral (I)
Miogen nəzəriyyə (I)
Mutsin (I)
Motivasiya (motive-oyatmaq, həvəs) (I)
Mədəaltı vəzin endokrin hissəsinin
hormonları:
- insulin, qlükaqon, lipokain,
sentropenin, vaqotonin, retardin) (II)
Metabolizm (II)
Mikroxovcuqlar (II)
Mədənin motorikası (II)
Molekulyar nəzəriyyə (II)
Mədə sekresiyası 3 fazada baş verir: (II)
Miozin (I)
Mitoxondri (I)
Metabolizm (I)
Miofıbrin (I)
Mioplazma (I)
Miokard (I)
532
downloaded from KitabYurdu.org
Miokopolisaxarid (I) Mexanoresepsiya
(I)
Mioqramma (I)
Mionevral sinaps (I)
Mielin qişa (I)
Mediator (I)
Multipolyar (I)
Miksodema (I)
Miometriya (I)
Melatonin (I)
«Mükafatlandırma» cənnət mərkəzi
(II)
Mikrosirkulyasiya (II)
Merokrin (II)
Meysner toru (II)
Metabolik nəzəriyyə (II) Metabolizm
(I)
Metahemoqlobin (Met-Hb) (I) Mədədə
həzmin: (II)
-
beyin fazası (II)
-
mədə fazası (II)
-
bağırsaq fazası (II)
Mədə (gövşəyən heyvanlarda 4
hissəyə: (II)
-1 işgənbə (II)
-II tor (II)
-
III qat-qat və ya kitabça (II)
-
IV qursaq (II)
Membran qidalanma (II)
Mənfi emosiya (II)
Müsbət emosiya (II)
Menemiq yaddaş (latent iz qalma) (II)
N
Nüvə (I)
Na (I)
Na/K nasosu (I)
Neyron (I)
Neyroepitelial (I)
Neyroplazma (I)
Neyrofibridlər (I)
Noradrenalin (I)
Neyrohormonlar (I) Neyromediatorlar
(I)
Neokoreks (I)
Hosiseptiv ağrı (I)
Neytrofil (II)
Neofetal (II)
Neyrogen nəzəriyyə (II)
Nəbz təzyiqi (II)
Nəbz (II)
Noradrenalin (II)
Nazik bağırsaqlar: (II)
-onikibarmaq bağırsaq (II)
-acı bağırsaq (II)
-qalça-bağırsaq (II)
Nefron quruluşu (II)
Nitq (II)
Nitqin Brok mərkəzi (II)
Nitqin vernike mərkəzi (II)
Nitqin sensor afaziyası (II)
O
Oliqosaxarid (I)
Oliqolipid (I)
Outside-xarici (I)
Overşoot (I)
Optimal (I)
Orta-beyin (I)
Oyandırıcı postsimpatik potensial
(OPSP) (I)
Okklüziya (I)
Onurğa-beyni (I)
OAT-orta arterial təzyiq(II)
Osmoreseptorlar (II)
Oksidləşdirici fosforlaşma (II)
Orta müddətli iş (II)
Oksitasin (I)
Osmoreseptorlar (I)
Otolit (I)
Osmotik təzyiq (II)
Onkotik təzyiq (II)
Oksihemoqlobin (II)
Ö
Ön-beyin (I)
P
Pesimum (I)
Postnatal (I)
Perfuziya (I)
533
downloaded from KitabYurdu.org
Plazmatik membran (I)
Peroksisom (I)
Prostoqlandilin (I)
Parabioz (I)
Presinaptik (I)
Postinaptik (I)
Presinaptik ləngimə (I)
Pessimal ləngimə (I) Parasimpatik
sinir sistemi (I) Palekorteks (I)
Postural (I)
Progesteron (I)
Prolaktin (I)
Protorokaliz (I) PTH-paratirireoid
harmon (I) Progesteron (I)
Propioreseptorlar (I)
Protrombinaza (I) Protrombinin
(I)
Perikard (II)
Proksimal (II)
Peritubluyar (II)
Polinevrit (II)
Poykilotermik (II)
Psixogen (II)
Pioloereksiya (II)
Peristaltika (II)
Pnevmatik mərkəz (II)
Pürkine lifləri (II)
Parasimpatik (II)
Prossor (II)
Parsial təzyiq (II)
Proteaza (II)
Piy vəziləri (II)
Psixika (II)
Paradoksal yuxu (tez yuxu) (II) R
Refleks (I)
Ribasom (I)
Repolyarizasiya (I)
Refrakterlik (I)
Respirok ləngimə (I) Rubrospinal
yol (I)
Hamısı və heç nə qanunu (I)
Ruffıni cisimciyi (I)
Reobaza (I)
Resiprok (I)
Rombaoxşar beyin (I) Ranvye
buğumu (I)
Reseptiv sahə (I)
Refleksogen zona (I)
Ritmik reflekslər (I)
Reseptor (I)
Radopsin (I)
Refraktor dövr (II)
-
mütləq (II)
-
nisbi (II)
-
supernormal (II)
Remak düyünü (II) Reabsobsiya
(II) Peverbrasiya (II)
S
Simport (I)
Sükunət potensialı (I)
Supraliminal qıcıq (I)
Sarkoplazmatik retikulum (I)
Səpkili sinir sistemi (I)
Sapabənzər sinir sistemi (I)
Subliminal (I)
Sarkolemma (I)
Sarkoplazma (I)
Sarkomer (I)
Sinaps (I)
Spinal şok (I)
Sinergist (I)
Simpatik sinir sistemi (I)
Sekretin (I)
AMF (I)
Stress:(I)
-
həyəcan fazası (I)
-
rezistent fazası (I)
-
tükənmə fazası (I)
Sensor (I)
Somatik (I)
Samatostatin (I)
Serotonin (I)
Somatosensor (I)
Statostit aparat (I)
534
downloaded from KitabYurdu.org
Sistola (II)
Starlinqin ürək qanunu (II) Staniusun
liqaturası (II)
Sion refleksi (II)
Simpatik sinir (II)
Sistolik təzyiq (II)
Sfiqmoqramma (II)
Surfaktant (II)
Sakital (II)
Seroz qişa (II)
Sekretor (II)
Selloza (II)
Sekretin (II)
Sorma (II)
Sidik cövhəri (II)
Sensor reseptorlar (II)
Sidik axarları (II)
Süd vəzi (II)
Skorbut (I)
Simplast (I)
Sintsit (I)
Sensor (I)
Sitozol (I)
Sitoskelet (I)
Sitoplazma (I)
Sinir sisteminin Hippokrata görə tipləri:
(II)
-sanqvinik tip(diribaş) (II) -melanxolik
tip (zəil) (II)
-xolerik tip (hövsələsiz) (II) -fleqmatik tip
(sakit) (II)
Sinqa (II)
Statik iş (II)
Sensomotor (II)
Simpatik adrenalin sistemi (II) Sirkad
ritm (II)
Səs-küy (II)
Sinir sisteminin tipləri (II)
Sensor afaziya (II)
Sensor mərkəzləri: (II)
-dəri və əzələ hissiyyatının qabıq
mərkəzləri:
-hərəkətlə əlaqədar ön mərkəzi qırışıqda
(II)
-hissiyyatla əlaqədar arxa mərkəzi
qırışıqda (II)
-görmə mərkəzi-ənsə payının mahmız
şırımında (II)
-eşitmə mərkəzi-ön köndələn gicgah
qırışığında (II)
-qoxu mərkəzi-qırmaq və dənizatı
qırışığının qırmağa yaxın hissəsində (II) -
dad mərkəzi-arxa mərkəzi qırışığın
daxilində (II)
Sinir yaddaşı (II)
Sutkalıq və ya sirkad ritm (II)
Sosial və ictimai motivasiya(II) Susuzluq
motivasiyası (II)
T
Transplantasiya (I)
Tubilin (I)
Tiroksin (I)
Ts Amp (I)
Talamus (I)
Torabənzər törəmə (I)
Taktil (lamisə) (I)
Timponal orqan (I)
Tropomiozin (I)
Trioksin (I)
Troponin (I)
Tək təqəllüs (I)
Tetanik təqəllüs (I)
Tetanus (I)
Timus (I)
Termoreseptorlar (I)
Trioksin (I)
Tər vəziləri (II)
Tripsin (II)
Zülalları parçalayan tripsin fermenti bir
neçə fermentdən ibarətdir: (II)
Polipeptidləri parçalayan imotropsin
karbooksipoli peptidaza, orta zülalları
parçalayan
erepsin,
sulukarbonları
parçalayan amilaza, maltaza, loktaza,
nuklein turşularını parçalayan nukleaza,
yağları parçalayan lipaza fermenti (II)
Tripsinogen (II)
535
downloaded from KitabYurdu.org
Trombositopoez (II) Trombositlər
(II)
Taxikardiya (II)
Traube-Herinq dalğası (II)
Termostatik nəzəriyyə (II) Tüpürcək
vəziləri (II)
-
qulaqdibi (II)
-
çənəaltı II)
-
dilaltı (II)
Termodinamik (II)
Termodinamikanın I qanunu (II)
Tənəffüs əmsalı (TƏ) (II)
Triqliseridlər (II) Termotənzimləmə
(II)
Tredban erqometr (II)
Təcil (II)
Tez yuxu (II)
Talamus (II)
Ş
Şvann qişa (I)
Şovo-intersistolası (I)
Şüalanma (I)
Şərti refleks və növləri (I)
Şərtsiz refleks və növləri (I) Şərtsiz
reflektoru fəaliyyət (I) Şüur (I)
Şərtsiz reflektoru fəaliyyət (I) Şüur
(I)
U
Uzunsov-beyin (I), (II) Unipolyar (I)
Uroblin (II)
Ultra fıltrasiya (II)
Uretra (II)
Uzun müddətli iş (II)
Uzun müddətli yaddaş (II)
Uzunmüddətli aralıq yaddaş (II)
_
Ü
Ürək bloku (II)
ÜDS-ürək döyünməsinin sayı (II) V
Viviseksiya (I)
Vezikula (I)
Vozopresin (I)
Vestibulaspinaol (I)
Vegetativ (I)
Vestibulyar aparat (I)
Visseral (I)
Veber və Q.Fexner qanunu (I)
Visseroxemo reseptorlar (I)
Visseromexano reseptorlar (I)
Vissorotermo reseptorlar (I)
Venoz təzyiq (II)
Varol körpüsü (II)
Vazo konstruktor (II) Vazodilatator
(II)
Vazopressin (II)
Vertikal (II)
Vitaminlər (II)
Verenik məkrəzi (II)
Veloerqometr (II)
Vibrasiya (II)
Y
Yoğun bağırsaqlar: (II)
-
korbağırsaq(II)
-çənbərbağırsaq (II)
-
düzbağırsaq (II)
Yukustoqlomerulyar (II) Yüksəklik
xəstəliyi (II)
Y aş dövrü ilə əlaqədar qocalıq (II)
Yaddaşın neyron mexanizmi (II)
Yadasalma prosesi (II)
Yaddançıxarma (II)
Yuxu (II)
Yuxunun növləri: (II)
-
dövri gecə yuxusu (II)
-
dövri fəsil yuxusu (II)
-
narkotik yuxu (II)
-
hipnoz yuxusu(II)
-
patoloji yuxu (II)
Z
Zəncir refleksləri
Zülal mübadiləsi
Zehni iş
536
downloaded from KitabYurdu.org
AD GÖSTƏRİCİLƏRİ
İ.P.Pavlov (1849-1936)
V.Harvey (1578-1657)
Hippokrat (460-377) Aristotel
(384-322) Erazistrat (340-240)
Sokrat(470-393)
Platon (428-348)
Əbu Əli İbn Sina (980-1037)
K.Qalen (129-201)
A.Vezali (1514-1564)
İ.M.Seçenov
İ.Proxaski
E.Veber
İ.F.Sion
A.İ.Piroqov
A.P.Volter
K.Bernard
V.V.Ovsyanikov
P.Flurans
N.A.Mislavski
V.A.Basov
R. Haydenhayn
S. Braun-Sekar K.Bazedov
İ.Merink D.Minkovski
E Dubua-Reymon
Y.Y.Çaqoves
Ç.Serinqton
K.M.Bıkov
V.N.Çernikovski
N.E.Vverdenski
R.K.Amoxin
R.Huk
M.Slayden
L.Qalvani (1737-1798)
A. Volta (1745-1827)
D.Xyubel, Tosten Vize
Leonardo Davinçi (1452-1519)
A.Y.Uxtomski A.İ.Qarayev
P. İ.Rostovsev A.A.Əmirov
Q. Qənbəroğlu D.N.Belinski
L.V.Qarkov-Landau
El.H.Həsənov
Q. Q.Qədirov
R. Y.Qasımov
T.M.Ağayev Ş.K.Tağıyev
Ə.H.Əliyev Ə.N.Fərəcov
H.İ.Səfərov
S. R. Ocaq ver dizadə
Q.M.Qəhrəmanov Q. İ.
Əhmədov F.İ.Cəfərov
T. D.Qayıbov El. A. Cəfər ov
İ.A.Ömərov H.Ə.Hüseynov
537
downloaded from KitabYurdu.org
MÜƏLLİF ARAYIŞI
Aristotel (384-322) yunan filosofu və təbiətşünasıdır. İlk
dəfə bitkilərin və heyvanların təsnifatını yaratmışdır. «Ruh
haqqında traktat» əsərinin müəllifidir. Üçgünlük toyuq rüşey-
mində ürək döyünmələrinin olduğunu müəyyən etmişdir. Platon
Aristoteli Afina Akademiyasının «beyni» adlandırmışdır.
Auerbax Leopold (1828-1897) alman alimi. «Anatom
bağırsaqların divarında əzələarası sinir kələfi haqqmda» əsər çap
etdirmişdir. Ona Auerbax kələfi deyilir. O vegetativ sinir sisteminin
sinir hüceyrələrinin yığıntısmdan əmələ gəlir və bağırsaq
perestaltikasına nəzarət edir. Burda olan Meyesner kələfi vəzilərin
şirə ifrazına xidmət edir.
Addison Tomas (1793-1860) ingilis həkimi. Onu endokri-
nologiyanın atası adlandırırlar. 1855-ci ildə «Bədxassəli Ane-
miya» (Vitamin Bi
2
-çatışmazlığı ilə əlaqəli anemiya) haqqında
monoqrafiya çap etdi. 1872-ci ildə Brimer onun xroniki böyrək
çatışmazlığı ilə əlaqəsini müəyyən etdi. Fransız həkimi A.Trusso
bu xəstəliyi Addison anemiyası və Addison xəstəliyi adlandırmağı
təklif etdi.
Akselerod D. amerikan farmokoloqu və fizioloqu. 1950- ci
ildə MSS-nin stimulyatoru olmfetaminin təsirinin neyrome- diator
(dofamin, adrenalin, noradrenalin) katexolaminlə olan adrenerqiq
mexanizm ilə əlaqədar olduğunu müəyyən etdi.
1960-cı ildə o, ferment katexol-o-metiltriansferazanı mo-
noamidorksidazanı sintez etdi.
1970-ci ildə Bernard K. və Ulf.Eelerlə birlikdə neyrome-
diatorlar və onların mexanizmlərinin qorunması, ifrazı və
inaktivasiyasma aid olan kəşflərinə görə Nobel mükafatı aldı.
Abu-Əli-tbn Sina (980-1037) orta əsr mədəniyyətinin ən
böyük şəxsiyyəti Özbəkistanın Buxara şəhəri yaxınlığında Əfşar
kəndində anadan olmuşdur. Onun tərtib etdiyi 5 ciliddən ibarət
«Təbabət sənətinin qanunu» kitabı həm Şərqdə, həm də Avropada
şöhrət qazanmışdır.
Andrey Vezalii (1514-1564) «İnsan bədəninin quruluşu»
538
downloaded from KitabYurdu.org
haqqında 7 kitabına görə Anatomiyanın atası kimi tanınmışdır.
Dostları ilə paylaş: