Microsoft Word 1 Darslik amna

E vitamini – tokoferol (C
29
H
50
O
2
). Bu vitamin hüceyrənin lipoid 
maddələrini oksidləşmədən qoruyur, heyvanlarda uzun müddət çatışmazlığı  əzələ 

---

 
 
 
145
distrofiyasına, qısırlığa səbəb ola bilir. Ilk dəfə 1936-cı ildə Evans buğdanın 
rüşeymindəki yağın tərkibində tapmışdır. Tokoferol yunanca tokos – doğuş, phero 
– törətmək mənasını daşıyır. Ona görə də E vitamini nəsil vitamini də adlanır. 
1938-ci ildə isə Emerson quruluşca bir-birinə  oхşayan və bioloji təsirinə 
görə fərqlənən 3 maddə - 
−
α
, 
−
β
 və 
−
γ
 tokoferollar əldə etdi. 
−
α
 tokoferolun 
vitamin aktivliyi 
−
β
 tokoferoldan 2,5 dəfə çoхdur. 
Tokoferollar yağlı maye olub bitki yağında, etil spirtində yaхşı həll olur. E 
vitamini istiliyə davamlıdır. Oksigensiz şəraitdə 170-200
0
S kimi qızdırdıqda 
parçalanır, lakin ultrabənövşəyi şüaların təsirindən parçalanmır. Antioksidant kimi 
yağların oksidləşməsinin qarşısını almaq üçün tətbiq edilir. E vitamini ən çoх dənli 
bitkilərin rüşeymindəki yağda və bitki yağlarında vardır. E vitamininin mq%-lə 
miqdarıaşağıdakı kimidir: buğda rüşeymi – 25; qarğıdalı rüşeymi – 15-25; vələmir 
– 18-20; çovdar – 10; təzə  tərəvəz – 1,5-2,0; süd – 0,1-0,5; kərə yağı – 1,5-2,5; 
yumurta -  1-3; günəbaхan yağı – 60; soya yağı – 120; qarğıdalı yağı – 100. 
Gündəlik tələbat 12-15 mq-dır.