Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 124

falabaxanlar da bəzən uyğun üsullara əl atırlar.  

Qədim İkiçayarasının mühüm dini mərkəzləri məbədlər idi. 

Məbədin xeyli xidmətçisi, qul və azad icmalardan ibarət işçi 

qüvvəsi, kahin və kahinəsi vardı. Məbədlər böyük torpaq 

sahələrinə malik idilər. Burada sənətkarlıq emalatxanaları 

işləyirdi. Məbəd iqtisadi cəhətdən qüdrətli təşkilat idi. Məbəd 

müstəqil qaydada ticarət və  sələmçilikdə  məşğul olurdu. 

İkiçayarası  məbəd təsərrüfatı hökmdarın qayğısı sayəsində 

əhalinin nəzir-qurbanı hesabına əlavə qazanca sahib olurdu. Eyni 

zamanda məbəd təhsil mərkəzi olmaqla elmi biliklərin 

yayılmasına imkan yaradırdı. Məbədlər müxtəlif bayram şənlikləri 

təşkil edirdi. Burada yeni il bayramı xüsusi təntənə ilə keçirilirdi. 

Yeni il əkin işlərinin başlanması dövrünə, bahar aylarına düşürdü. 

Müasir bahar bayramları qədim əkinçilərin yazda keçirdikləri yeni 

il  şənlikləri ilə tarixi köklərlə bağlıdır. Bayram ziyafəti allah 

Marduka həsr edilirdi. Adətə uyğun olaraq bayram şənliyi 

hökmdarın və kahinənin nikahı ilə başa çatırdı. Yay və  qış 

gündönümü zamanı (22 iyun və 22 dekabr) ölən və dirilən allah 

Dumuzinin şərəfinə də bayram ziyafəti keçirilirdi. 

İkiçayarası  əfsanələri  şifahi xalq yaradıcılığı  məhsulu 

olmaqla  şumerlər və akkadlar tərəfindən yazıya köçürülmüşdür. 

Şumer və Akkad əsatirlərində dünyanın və insanın yaranması 

əfsanəsi, bununla əlaqədar allahların əməlləri əks olunmuşdur. 

Əfsanələrdən biri dünyanın yaradılmasını ali allah Enlilin 

əməli kimi şərh etmişdir. Guya o, biri-birinə bitişik yaşayan  ər-

arvad An və Ki allahlarını ayırmış, bununla da Göyü və Yeri 

yaratmışdır. Sonra o, Nippur şəhərini inşa etmiş və allahları orada 

məskunlaşdırmışdı. Müdrik Enki torpaqları suvarmış, hər yerdə ot 

və  ağaclar göyərmişdi. Lakin dünyada nə heyvan, nə  də insan 

varmış. Allahlar yoxsul həyat sürürmüşlər, çörəyin dadını belə 

bilmirmişlər. Belə halda allahlar ilahi Laharı  və  Aşnanı gildən 

yoğurub yaradırlar. Lahar qoyun-quzu saxlayırmış, Aşnan isə taxıl 

becərərmiş. Enki Aşnan üçün toxa icad etmiş, o da yeri şumlayıb, 

arpa və buğda əkərmiş. Sonra isə Enki xış düzəltmişdi. Aşnan ilk 

məhsuldan allahlar üçün kökələr bişirirmiş. Lahar isə allahları 

süd, ət və yunla təmin edirmiş. Lakin buna baxmayaraq göydə və 

---