1942-ci ilin sentyabrın 9- da Zaqafqaziya respublikalarında hərbi vəziyyət elan etmişdi. Qafqaz uğrunda gedən döyüşlərdə 66 mindən çox azərbaycanlı vuruşurdu.
Azərbaycanın 77-ci, 223-cü, 402-ci, 202-ci, 271-ci və 416-cı milli diviziyaları və böyük hissəsi soydaşlarımızdan ibarət olan
227-ci diviziya Qafqaz uğrunda
beş ay davam edən döyüş əməliyyatlarında qəhrəmanlıqla vuruşmuş,
Taman yarımadasının, Kerç,
Novorossiysk, Mozdok, Stavropol və başqa şəhərlərin
azad edilməsində həlledici rol oynamışdılar. Qafqaz və Krım uğrunda
döyüşlərdə Azərbaycan oğullarının da göstərdiyi hərbi rəşadət və qəhrəmanlıq
nəticəsində Azərbaycan faşist Almaniyasının əsarəti altına düşmək
təhlükəsindən xilas olmuşdu. Qafqaz bölgəsinin düşməndən təmizlənməsi
uğrunda gedən döyüşlərdə xüsusilə fərqlənmiş
Qafur Məmmədov, İdris Süleymanov SSRİ-nin ən ali mükafatı olan
Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adma
layiq görülmüşdülər.
Azərbaycanın
77-ci Simferopol diviziyası Qafqazla yanaşı.
Krım və
Ukraynanın alman işğalçılarından təmizlənməsində tarixi xidmət göstərmişdi.
Bu diviziyanın döyüşçüləri düşmənin 26 min nəfərdən çox əsgər və zabitini
məhv etmişdi.
Azərbaycanın 416-cı Taqanroq atıcı diviziyası 1942 - 1945-ci
illərdə
Qafqazdan Berlinədək şərəfli döyüş yolu keçmiş və 1945- ci il mayın
2-də Berlinin Brandenburq darvazasına qələbə bayrağını sancmışdı. Berlinin
alınmasında göstərdiyi şücaətə görə
Yusif Sadıqov Sovet İttifaqı Qəhrəmanı
adına layiq görülmüşdü. Ümumiyyətlə, 416-cı diviziya 27 ay fasiləsiz olaraq
döyüşərək Sovet İttifaqının 7900 kv. km. ərazisini düşməndən azad etmiş və
Almaniyanın 22 mindən artıq canlı qüvvəsini məhv etmişdi.
