Dərslik Bakı Dövlət Universitetinin və digər ali məktəblərin müəllim və

Ölkədə tam xaos, 
özbaşınalıq və tənəzzül hökm sürürdü. Gürcülər ölkəmizin bütün qərb 
bölgələrində at oynadırdılar. 
1204 - 1205, 1210 - 1211-ci illərdə Azərbaycan 
gürcülərin irimiqyaslı quldur basqınlarına məruz qaldı. Dövrün tarixçisi İbn 
əl-Əsirin yazdığına görə “gürcülər ölkəmizdə böyük qətliam, soyğun və qarətlər 
törədir, çox sayda insanımızı əsir götürürdülər”. Azərbaycanın bütün qərb 
torpaqları bir yanğın bölgəsini xatırladırdı. 
Gürcülərin törətdikləri 
vəhşiliklərin həddi hüdudu yox idi. Əbül Fərəcin obrazlı şəkildə söylədiyi 
kimi, ölkəmizdə “yox olan bir 
şey 
daha var idi: bütün bunların qarşısını 
ala biləcək bir güc”.
1210-cu ildə Əbu Bəkr vəfat etdi və taxta bacarıqsızhqda və gününü 
əyyaşhqda keçirməkdə ondan geri qalmayan qardaşı 
Müzəffərəddin Özbək 
çıxdı. Azərbaycan Eldənizlər sülaləsinin sonuncu nümayəndəsi olan Özbəyin 
hakimiyyətinin (1210 - 1225) son beş ili monqol istilası və Xarəzmşah 
77 

---

Cəlaləddinə qarşı mübarizə şəraitində keçmişdir. Bu dövrdə Özbəyin yeganə 
fəaliyyəti bu istilalar qarşısında canını və malını qorumaqdan ibarət olmuşdur. 
Onun monqol yürüşləri qarşısında bir dövlət adamı kimi aciz qalıb. Vətənimizi 
düşməndən qorumaq üçün hər hansı bir tutarlı addım atmayaraq tam fəaliyyətsiz 
qalmasını kəskin şəkildə pisləyən dövrün tarixçisi İbn əl- Əsir yazırdı: “O, heç 
bir xeyirli işlə maraqlanmaz və öz mənliyini sevməzdi. Onun ölkəsi zəbt edilir, 
əsgərləri özbaşınalıq edib xalqın malına əl uzadır, nəticədə rəiyyət əldən 
düşürdü. Gecə - gündüz içki ilə məşğul idi. Bir təhlükə eşidəndə, qorxudan əl - 
ayağı titrəyirdi. 
Azərbaycan və Aran tamamilə onun ixtiyarında idi. O isə 
ona qarşı gələn düşməndən ölkəsini müdaHə etməkdə Allahın yaratdığı