Dərslik kimi tövsiyyə edilir. B a k I 1 6

MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI 
___________________________ 61 ____________________________ 
100% avtomatlaşdırılması isə heç bir variantda yoxdur. Yəni, 
hal-hazırda praktiki olaraq tətbiq edilən Müştərilərlə qarşılıqlı 
münasibətlərin idarə edilməsi sisteminin paketləri ya əsasən 
satışa kömək, ya da əsasən analitik hesablamalar üzrə 
ixtisaslaşdırılmış paketlərdir. Universal paketlər isə hər üç 
funksiya baxımından yarımçıqdır.
Bəzi paketlər tamfunksional olmağa yaxındır, lakin onların 
adaptasiya qabiliyyəti lazımi səviyyədə deyil və müəssisənin 
digər funksional bölmələri ilə inteqrasiya edilməsi üçün əlavə 
vəsait tələb edir. Müştərilərlə qarşılıqlı münasibətlərin idarə 
edilməsi sisteminin, demək olar ki, bütün proqram məhsulları 
bazarın müxtəlif seqmentlərinə yönəldilmişdir. Bunlar, əsasən, 
üç tip şirkətlərdir: 500 nəfərdən artıq əməkdaşı olan iri 
şirkətlər, 100-500 nəfər əməkdaşı olan orta şirkətlər və 
əməkdaşlarının sayı 100 nəfərdən az olan kiçik biznes. Buna 
görə də təqdim edilən Müştərilərlə qarşılıqlı münasibətlərin 
idarə edilməsi sistemi layihələrinin təhlili həm funksional 
kateqoriyalar üzrə, həm də adı çəkilən bazar seqmentləri üzrə 
aparılmışdır.
Müştərilərlə qarşılıqlı münasibətlərin idarə edilməsi 
sistemi
layihələrinin funksional kateqoriyaları (şəkil 7) aşağıdakı 
komponentləri əhatə edir: 
Şəkil 7. CRM-in funksional kateqoriyaları 

---

MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI 
___________________________ 62 ____________________________ 
•
Marketinqin 
avtomatlaşdırılması 
iki 
əsas 
funksiyanın 
avtomatlaşdırılmasını 
nəzərdə 
tutur: 
marketinq şirkətlərinin idarə edilməsi və demoqrafik 
təhlil. Birinci funksiya büdcənin, reklam şirkətlərinin, 
məqsədli aksiyaların, müştərilərin reaksiyalarının idarə 
edilməsi ilə bağlıdır. Demoqrafik təhlil ənənəvi olaraq 
müştəri bazasındakı verilənlərin statistik emalını həyata 
keçirir. İnternet-texnologiyaların və Veb-saytlardakı və 
digər müasir kommunikasiya kanallarındakı əlavə 
informasiya mənbələrinin meydana çıxması marketinq 
üçün yeni imkanlar açmışdır. Bunun nəticəsində 
seqmentləşdirmə texnikası və məqsədli aksiyaların təşkili 
daha böyük uğur qazanmışdır; 
•
Satışın avtomatlaşdırılması tarixən daha qədim və 
populyar “Müştərilərlə qarşılıqlı münasibətlərin idarə 
edilməsi sistemi” funksiyasıdır. Elektron biznes dövrünün 
başlanmasından çox əvvəl Müştərilərlə qarşılıqlı 
münasibətlərin idarə edilməsi sistemi məhz bu funksiya 
ilə inkişaf etmişdir. Bu funksiya satış kanallarının 
distribusiyası və monitorinqi, mal axınları şəbəkəsinin 
idarə edilməsi, malgöndərənlərlə sifarişçilərin qrupşəkilli 
qarşılırlı fəaliyyətləri, müştərilərlə kontaktların (əlaqəyə 
girmələrin) mərkəzləşdirilmiş emalı və s. ilə bağlıdır. 
İnternet-texnologiya, 
həmçinin 
satışın 
avtomatlaşdırılması funksiyasını, xüsusilə, “satıcı - alıcı” 
sistemində qarşılıqlı fəaliyyəti əhəmiyyətli dərəcədə 
dəyişdirir. Belə ki, elektron kommersiya vasitəçi (dəllal) 
xidmətini ixtisar etməklə, sövdələşmələrin səmərəliliyini 
yüksəldir, müştəriləri daha çox razı salır.
•
Müştərilərə xidmətin avtomatlaşdırılması İnternet-
texnologiyanın meydana çıxması ilə bağlı olaraq daha 

---