Dərslik rəHBƏRLİk azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 24 saylı

Residivlərin profilaktikası
Xəstəlik infeksion-allergik təbiətli olduqda infeksiya ocaqlarının sanasiyası, yanaşı 
gedən xəstəliklərin müalicəsi həyata keçirilir. Orqanizmin qeyri-spesifik rezistentliyini 
artıran vasitələr təyin olunur: immunqlobulin, vitaminlər, biostimulyatorlar, autohemo-
terapiya, stafilokokk anatoksini, ümumi UBŞ, orqanizmin möhkəmləndirilməsi. Çox-
formalı eritemanın toksik-allergik formasında allergeni və ya pasiyentdə reaksiya törə-
dən dərman vasitələrinin qrupunu müəyyən etmək vacibdir (allerqoloqun məsləhəti). 
Xəstəyə həmin dərman vasitəsinin təkrar işlədilməsinin təhlükəli olmasını mütləq izah 
etmək lazımdır. Bu dərman vasitələri haqqında məlumatlar xəstənin şəxsi kartasında 
götərilməlidir.

---

310
XXVII FƏSİL. GƏNƏ BORRELİOZU (laym-borrelioz)
Dərinin spiroxetlərlə törənən bakterial infeksiyaları
Borrelioz (Borrelios) sin.
Laym, Laym-borrelioz, dəri borreliozu
– xroniki, təbii-o-
caqlı, multisistemli, bakterial infeksiyadır, dərinin, sinir, ürək-damar sisteminin, da-
yaq-hərəkət aparatının, qara ciyərin, gözün və s.-nin zədələnməsi ilə xarakterizə olunur.
Epidemiologiya
• 
Borrelioz – bioloji ötürücülərin iştirakı ilə törədicinin transmissiv (vektorlu) 
ötürülmə mexanizmli antropozoonozudur
• 
Gənələrin ilin isti vaxtında aktivliyi səbəbindən xəstəliyin yaz-yay və yay-payız 
dövründə mövsümi xarakteri nəzərə çarpır
• 
İnfeksiya mənbəyi: siçanabənzər gəmiricilər (çöl siçanı, dağsiçanı) – gənənin 
inkişafının erkən fazasında preimaqo- qidalandırıcılar; cütdırnaqlı heyvanlar (sığın, ma-
ral, kənd təsərrüfatı heyvanları) imaqo qidalandırıcılar; quşların və itlərin epidemioloji 
zəncirdə müəyyən əhəmiyyəti var
• 
Xəstəliyin ötürücüləri – mülayim iqlim qurşağının meşəliklərində geniş yayıl-
mış Ixodes növündən olan gənələrdir. Xəstəliyin arealı gənə ensefalitinin arealına yaxın-
dır. Gənələr törədicini ömürlərinin sonuna kimi saxlayır və nəsildən-nəslə ötürə bilir
• 
Yoluxma, adətən meşə və meşə-parklara gedən zaman, eləcə də bağ-bostanlı 
sahələrdə baş verir
• 
İnfeksiyanın ötürülmə yolları – transmissiv, yoluxmuş gənənin dişləyərkən tü-
pürcəklə, bəzən qaşınma zamanı gənələrin fekalı ilə spesifik inokulyasiy ilə infeksiyanın 
alimentar (termiki işlənilməmiş süd məhsullarının qidada istifadə edilməsi) və bətndaxi-
li ötürülməsi
• 
Gənənin yapışması və sorması orta hesabla bir neçə saatdan bir sutkayadək da-
vam edir, tüpürcəkdə anesteziyaedici maddə olması səbəbindən çox vaxt bilinmir
• 
İnfeksiyanın törədici daşıyıcısından və ya Laym xəstəlikli xəstədən sağlam ada-
ma ötürülməsi qeyd olunmamışdır
• 
İnsanların borreliyalara meylliliyi yüksəkdir. Davamlı immunitet formalaşmır, 
xəstələnmiş şəxslər təkrarən yoluxa bilər. Laym xəstəliyi zamanı xəstələnmiş şəxslərin 
və ya onun törədicisinin daşıyıcılarının təkrar yoluxmasının qarşısını alan infeksion im-
munitet formalaşır
• 
Inkubasiya dövrü – 3 gündən 3 aya qədər, orta hesabla 3 həftə