Dinshunoslikka
Dinlardagi mushtarak axloqiy normalar
Yüklə 4,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2. Dinlardagi mushtarak axloqiy normalar.
Shubhasiz, qadim dan har qaysi otaona uchun o‘z bolasining sog‘lom va barkamol, aqlzakovatli, baxtli, bir so‘z bilan aytganda, hayotda munosib o‘rin egallashiga erishish – eng ulug‘, eng muqaddas orzu bo‘lib kelgan. Respublikamizning birinchi Prezidenti Islom Karimov 178 «Biz sog‘lom deganda, nafaqat jismoniy, balki ma’naviy jihat dan ham sog‘lom bolani o‘zimizga tasavvur etamiz» deb ta’kid laganidek, yosh avlodni hayotda o‘z o‘rniga ega bo‘lishi uchun ham jismoniy, ham intellektual, ham ma’naviy yetuklik ustuvor ahamiyat kasb etadi. Tabiiyki, sog‘lom bolaning dunyoga keli shi, baquvvat va barkamol bo‘lib o‘sibulg‘ayishi ko‘pgina talab, omil va mezonlarga bog‘liq. Ayni mezonlardan biri sanaluvchi ta’limtarbiya esa inson ongini shakllantirish, uning dunyoqa rashi, e’tiqodi, hayotga bo‘lgan munosabatini tarkib toptirishda birlamchi o‘rin tutadi. Tarbiya – inson shaxsini shakllantirish yo‘lida maqsadli ravish da tashkil etilgan pedagogikpsixologik jarayon hisoblanadi. Tarbi ya – har qanday jamiyatning muhim vazifasi, shaxsning ijtimoiy, ma’naviy va ishlab chiqarish faoliyatiga tayyorlash maqsadida uning ma’naviy, jismoniy kamolotiga muntazam ravishda ta’sir ko‘rsatish harakatidir. O‘z navbatida, tarbiya ham o‘ziga xos komponentlardan tash kil topgan bo‘lib, ularning orasida diniyma’naviy qadriyatlar tizimi yuqori mavqega ega. Agar dunyo dinlariga oid ma’lumotlar bilan tanishib chiqsak, barcha diniy ta’limotlar doirasida farzand tarbiyasi bobi uchrashiga guvoh bo‘lamiz. Tinchlik Sabr Erkinlik Ko‘mak Imon Kamtarlik Zikr Sevgi Omonat Shukr Bag‘rikenglik Hurmat AXLOQIY QADRIYATLAR 179 Albatta, bu bo‘yicha uslub, prinsip va munosabat turlicha bo‘lsada, pirovardida bir narsa – e’tiqodi mustahkam, sadoqat li va jamiyat hayotiga mas’uliyatli shaxsni tarbiyalash ko‘zlan ganligini kuzatish mumkin. Shu nuqtayi nazardan, dunyo dinlari tarkibida vujudga kelish jihatidan uzoq tarix va murakkab diniy tizimga ega – yahudiylik, xristianlik va islom dinlarida bu masa la yuzasidan maxsus tavsiya va ko‘rsatmalar mavjud. Samoviy dinlar orasida tarixiy yuzaga kelish jihatidan birin chisi sanaluvchi yahudiylik dinida nikoh va oila masalalariga kat ta e’tibor berilib, u bajarilishi lozim va ilohiy ko‘rsatmalar bilan tasdiqlangan diniy normalardan biri hisoblanadi. Yahudiy dini ning muqaddas manbayi Tavrotda bu masala yuzasidan tushgan bir necha oyatlarni uchratish mumkin. Jumladan, «...Barakali bo‘lib, ko‘paying lar...»(Ibtido, 1:28) oyatini yahudiy ruhoniylari (ravvin) talqin qi lishlaricha, Tavrotning mazkur ko‘rsatmasiga oilada eng kamida ikki farzand, xususan, bir o‘g‘il va qiz dunyoga kelganda gina to‘liq amal qilingan sanaladi. Agar erxotin tibbiy jihatdan farzand ko‘rishlikka salohiyatli bo‘lmasalar, ular bola saqlab olishga chaqiriladilar. Yahudiylikka ko‘ra, milliy mentalitetni shakllanishi asosida – bola tug‘ilganidan boshlab, balog‘at yoshiga yetgunga qa dar diniy qadriyatlarga nisbatan sadoqat ruhida tarbiyalash yotadi. Bu tarzdagi tarbiyaning amaliy ifodasi sifatida chaqaloq tug‘il ganining 8kuni o‘tkaziladigan xatna marosimi, bola gapirishni boshlagach, unga Shema – Tavrotdan olingan qisqacha lavhalar o‘rgatilishi, besh yoshdan boshlab, sinagogada tashkil qilinadigan diniy sinfga qatnashishi, o‘g‘il va qiz bolalarni balog‘at yoshiga to‘li Yüklə 4,86 Mb. Dostları ilə paylaş:
|