E nuritdinov odam fiziologiyasi

 
Qon guruhlari 
1901 yili avstriyalik olim K.Landshteyner, 1907 yili chex olimi Ya.Yanskiy turli 
odamlar qoni kimyoviy-biologik xossalariga ko'ra bir-biridan farq qilishini 
aniqladilar. Qonning eritrotsitlari tarkibida 
agglutinogen
, plazmasi tarkibida 
agglutinin
rnoddalari bo'lib, ularning har bin kimyoviy xossalariga ko'ra ikki turga 
bo'linadi, ya'ni agglutinogen A va B, agglutinin a va ft. Binobarin, bitta odam 
qonining eritrotsitlari va plazmasida bir xil belgili modda bo'lmasligi kerak. 
Me'yorida agglutinogen A va agglyutinin ft yoki agglutinogen A va agglutinin a 
bo'lishi mumkin. Agglutinogen A va В bo'lgan qonda agglutininlar umuman 
bo'lmaydi. Aksincha, agglutinin a va ft bo'lgan qonda aggiutinogenlar umuman 
bo'lmaydi. Ana shunga ko'ra, barcha odamlar qoni to'rt guruhga bo'linadi (4,5-
jadvallar). 
I- guruh-eritrotsitlarda agglutinogen umuman bo'lmaydi, plazmada agglutinin a 
va ft bo'ladi. 
II- guruh eritrotsitlarda agglutinogen A, plazmada agglutinin … bo'ladi. 
III - guruh-eritrotsitlarda agglutinogen B, plazmada a gglutinin a bo'ladi. 
IV - guruh-eritrotsitlarda agglutinogen A va В bo'lib, plazmada agglutinin 
umuman bo'lmaydi. Dunyodagi ko'p mamlakatlarda yashovchi odamlarning qon 
guruhlarini aniqlash natijasi shuni ko'rsatadiki, qoni I guruh bo'lgan odamlar 
aholining o'rtacha 40% ni, II guruh 39 % ni, III guruh 15 % ni va IV guruh 6 % ni 
tashkil etadi.
Organizm 
ko'p 
qon 
yo'qotganda 
ba'zi 
zaharlanishlarda 
(jumladan, 
gemoglobinning kislorod biriktirish xossasi buzilganda), qondagi gemoglobin 
miqdori kamayganda, tibbiyotda boshqa ko'p ko'rsatmalar bilan qon quyiladi. Ilgari 
qon quyish uchun urinib .ko'rishlar ko'pincha halokatga olib kelgan yoki organizmni 
og'ir ahvolga solib qo'ygan. 
Donor 
(qon beruvchi odam) qonining eritrotsitlari