Əbu Əli Həsən ibn Əli Xacə
Yüklə 1,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BaĢqa bir misal.
|
On səkkizinci fəsil
PADġAHIN ÖZ ĠġLƏRĠ BARƏSĠNDƏ ALĠM VƏ HĠKMƏT SAHĠBLƏRĠ ĠLƏ MƏġVƏRƏT ETMƏSĠ HAQQINDA MəsləhətləĢmək iradənin möhkəmliyinə, ağlın kamilliyinə və uzaqgörənliyə dəlalət edər. Hər kəsin bir biliyi, hər adamın bir peĢəsi olar; biri az bilər, biri çox; birinin elmi olar, lakin təcrübəsi olmaz, birinin həm elmi olar, lakin təcrübəsi olmaz, birinin həm elmi olar, həm də təcrübəsi. Misal. Bu ona oxĢar ki, biri tibb kitabından bir xəstəliyi və onun dərmanlarını oxuyub öyrənə vəssəlam. BaĢqa birisi isə həm dərmanları, həm də 80 müalicəsini bilə və dəfələrlə təcrübədən keçirmiĢ ola. Bunu heç vaxt o birisinə bərabər tutmaq olmaz. Məsələn, biri çoxlu səfər edib dünyagörmüĢ ola, isti-soyuq dada, baĢına müxtəlif hadisələr gələ, bir baĢqası heç evdən xaricə çıxmamıĢ ola, bunu o birisinə bərabər tutmaq olmaz. Buna görə deyiblər: "Bütün məsləhətləri alimlər və dünyagörmüĢ qocalarla etmək lazımdır". BaĢqa bir misal. Biri tez baĢa düĢən, tez iĢ görən, baĢqa birisi küt, gec baĢa düĢən, ağır iĢləyən ola, bunlar o birilərinə bərabər tutula bilməz. Ona görə deyiblər: "Bir adamın məsləhəti-bir adamın gücü, on adamın məsləhəti-on adamın gücü kimidir". Bütün dünya adamları bu fikrə Ģərikdirlər ki, peyğəmbər ə.s. daha tədbirlisi yoxdur. O, sərvərin bütün biliyinə, hər Ģeyin axırını görə bilməsinə, göylər, yerlər, behiĢt, cəhənnəm, lövhə və qələm, fələk və taxt, bu qəbildən olan hər Ģeyin ona baĢ əyməsinə, Cəbrail ə.s. hər saat nazil olub xəbər gətirməsinə, müjdə verməsinə, olmuĢlar və olmamıĢlar haqqında xəbər verməsinə, bu qədər fəzilət və möcüzə göstərməsinə baxmayaraq allah-taala ona buyurur: ―ĠĢlərdə məsləhətləĢin". "Ya Məhəmməd, qarĢına bir iĢ çıxanda əshabələrinlə məsləhətləĢ". Ona məĢvərət etməyi buyurmuĢdur, çünki onun da məsləhət və məĢvərətə ehtiyacı var imiĢ. Onu da bilmək lazımdır ki, ondan daha az ehtiyacı olan heç kəs ola bilməz. Deməli, Ģah bir iĢ görmək istədikdə, ya qarĢısına bir iĢ çıxdıqda qocalar və tərəfdarları ilə məsləhətləĢməli, məĢvərət etməlidir ki, hər kəs o barədə düĢündüyünü desin, Ģah öz fikirləri ilə onların hər birini müqayisə edər, onlar da bir-birlərinin fikirlərini eĢidib götür-qoy edərlər. Nəticədə iĢin doğru yolu meydana çıxar. Ən düz tədbir və doğru yol o hesab edilə bilər ki, hamının fikri bir olsun. ĠĢdə məĢvərət etməmək ağlın zəifliyinə dəlalət edər və belə adamı özbaĢına adlandırarlar. Məqsəd olmadan heç bir iĢ görmək mümkün ola bilmədiyi kimi məĢvərət etmədən də heç bir tədbiri yaxĢı həyata keçirmək olmaz. Allaha Ģükür, dünyanın hökmdarı həm möhkəm iradəli, həm ağıllıdır, həm də tədbirli, iĢgüzar adamları vardır. Buradakı yalnız kitabın tələbinə görə deyilmiĢdir. Yüklə 1,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|