Ə.Ə. NƏBİyev, E. N. Dostiyari xurma meyvəSİNDƏn müXTƏLİF ÇEŞİDDƏ Qİda məhsullari istehsali texnologiyasinin təDQİQİ baki “elm” 2010 Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Texnologiya Universiteti

5.4. İqtisadi səmərəliliyin hesablanması
Müasir şəraitdə bazar iqtisadiyyatının tələblərinə uyğun ola­raq xurma meyvə­sin­­dən müxtəlif çeşiddə qida məhsulları isteh­salının səmərəliliyinin müəyyən edil­mə­si ölkəmiz üçün çox önəmlidir. Monoqrafiya işində qeyd olunduğu kimi Azər­bay­canın ək­sər rayonlarında geniş yayılmış xurma mey­və­sin­dən, demək olar ki, səmərəli isti­fa­də edilmir. Bu meyvə yalnız əha­li arasında təzə halda mövsüm xarakterli 1-2 ay isti­fa­də olu­nur. Əhalimizdə bol ehtiyatı olan xurma meyvəsinin çox his­sə­si emal olun­ma­dan zay məhsul kimi tullanır. Xurma mey­və­sinin yüksək qidalılıq dəyərinə və mü­a­­licəvi xüsusiyyətinə ma­lik olmasına baxmayaraq, ondan sənaye üsulu ilə özəl şir­kət­lər­də və xırda təsərrüfatlarda heç bir qida məhsulu istehsal olun­mur.

Monoqrafiya işinin əsas məqsədi əhali arasında geniş ya­yılmış xurma mey­və­sin­dən istifadə etməklə şirə, püre və bəh­məz istehsalının elmi əsasları müəyyən edil­miş­dir. İstehsal edil­miş məhsulların böyük praktiki əhəmiyyətli olması mono­qra­fiya işində xüsusi olaraq qeyd edilmişdir. Xurma mey­və­sin­dən istehsal olunmuş məhsullar nə­in­ki yeni iş yerlərinin açıl­ma­sını, həm də ölkə iqtisadiyyatının daha da inkişaf etməsində mü­hüm önəm daşıya bilər.

Apardığımız tədqiqatlar onu göstərir ki, xurma mey­və­sin­dən istehsal olunan qida məhsullarına rast gəlinmir. Lakin res­­publikamızın bütün bazarlarında əhali tərəfindən yetişdirilən xur­­ma satışı mövcuddur. Yığım dövründən başlayaraq bu məh­su­­lun satış qiymətinin daim ucuz olması müşahidə olunur. Ba­zar­da 1 kq xurma meyvəsinin satış qiyməti 10-20 qəpik ara­sın­da dəyişir. Bu qiymətlərdən istifadə edərək istehsal olunan 1 ton xur­madan gələn gəliri təxmini olaraq aşağıdakı kimi he­sab­la­ya bilə­rik.

1. 1 ton xurmanın maya dəyəri 200 man.

2. Xaçia sortunda yetişmiş xurma meyvəsindən şirə çıxımı

(1 t görə) 692 litr

- yetişməmiş xurma meyvəsindən şirə çıxımı 604 litr

- yetişmə müddəti ötmüş meyvələrdən şirə çıxımı 323 litr

3. 1 l şirənin maya dəyərini 1 man. 20 qəp. qəbul etsək, onda hesabat aşağıdakı kimi olacaqdır:

a) Xurma meyvəsinin yetişməsindən asılı olaraq şirə çıxımlarının maya dəyərinin hesablanması (manatla):

- tam yetişmiş 692x1,20=830,40 manat

- yetişməmiş 604x1,20=724,80 manat

- yetişmə müddəti ötmüş 623x1,20=747,60 manat.

Göründüyü kimi tam yetişmiş Xaçia sortunun maya də­yə­­ri başqa variantlarla müqayisədə daha yüksəkdir.

b) Xurma meyvəsindən şirə istehsalı zamanı yardımçı ma­te­ri­­allara çəkilən xərc­lərin təxmini hesabatıgöstərilmişdir. Bu məq­­sədlə aşağıdakı xərclər nəzərə alınmışdır:

1. Köməkçi materiallar.

2. Yanacaq və elektrik enerjisinə çəkilən xərclər.

3. Ümumi müəssisə xərcləri.

4. Qeyri-istehsal xərcləri.

5. Əmək haqqı.

6. Digər xərclər.

Bir litr şirə istehsalında yardımçı materiallara və əmək haq­qına sərf olunan məbləğ təxminən 30 qəpik təşkil edir. Bu za­man alınmış xalis gəlir aşağıdakı kimi hesablanır (1 ton məh­su­la görə), manatla:

1 ton xurma meyvəsinin maya dəyəri 200 man.

Yardımçı materiallar və əmək haqqı 320 man.

Yetişmiş xurma meyvəsindən hazırlanmış

şirənin maya dəyəri 830,40 man.

Onda xalis gəlir 830,40–200–320=310,40 manat olacaqdır.

Yetişməmiş xurma meyvəsindən hazırlanmış şirənin ma­ya dəyəri 724,00 man. təşkil etdikdə xalis gəlir

724,00–200–320=204,8 manat olacaqdır.

Yetişmə müddəti ötmüş xurma meyvəsindən hazır­lan­mış şirənin maya dəyəri 747,6 man. təşkil etdikdə, xalis gəlir 747,60–200–320=227,60 manat olacaqdır.

Xurma meyvəsinin emalı zamanı xammalın və yardımçı ma­terialların hesabatı aşağıdakı kimi göstərilmişdir (manatla):

1 ton xammalın maya dəyəri: 200

- Xammalın daşınması (xurma meyvəsi) 20

- Enerji daşıyıcıları (elektrik və qaz) 50

- İstehsal xərcləri 70

- Marketinq xərcləri 20

- Əmək haqqı 40

- Qablaşdırma, etiket materialları üçün çəkilən xərc 60

- Digər xərclər 25

- Kommunal xərclər (qeyri-istehsal) 35

1 ton məhsulun istehsalı üçün çəkilən

xərclərin miqdarı 520

İqtisadi səmərəliliyin təhlilindən məlum oldu ki, tam ye­tişmiş Xaçia sortunun xur­ma meyvələrindən hazırlanmış şi­rə­nin hər tonundan xalis gəlir 310,40 manat, ye­tiş­­­məmiş xurma me­yvəsindən hazırlanan şirənin hər tonundan xalis gəlir 204,80 ma­­nat, ye­tişmə müddəti ötmüş meyvədən hazırlanmış şirənin hər tonundan isə 227,60 ma­nat gəlir əldə et­mək mümkündür.
Hesabat Excel proqramında yerinə yetirilmiş və nəticə­lər cədvəldə öz əksini tapmışdır.

Cədvəl 5.8

Göstəricilər	Xurma meyvəsi, kq	Şirə, l-lə	Şirənin 1 l-nin qiyməti, man.	Gəlir	Ümumi xərclər, man.	Xalis gəlir, man.
1 ton ye­tiş­miş xurma mey­və­sinin sə­mərə­liliyi	1000	692	1,20	830,4	520	310,4
1 ton ye­tiş­mə müd­dəti öt­­müş xur­ma mey­və­si­nin sə­mə­rə­liliyi	1000	623	1,20	747,6	520	227,6
1 ton ye­tiş­məmiş xur­ma mey­və­si­nin sə­mə­rə­liliyi	1000	604	1,20	724,8	520	204,8

Beləliklə, monoqrafiya işində iqtisadi səmərəliliyinin öyrənilməsindən məlum ol­muşdur ki, tam yetişmiş xurma meyvəsindən müxtəlif çeşiddə qida məhsulları is­teh­salı zamanı yüksək səmərə əldə etmək mümkündür.

NƏTİCƏ VƏ TƏKLİFLƏR

1. 
   Tədqiqat zamanı ilkin olaraq Respublikamızın əksər ra­yon­larında geniş ya­yıl­mış Xaçia və Xiakume sortlarının mey­və­lərinin yetişmə dərəcəsindən asılı olaraq me­xa­niki tərkibi öy­rə­nilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, tam yetişməmiş və yetişmə müd­­də­ti ötmüş xurma meyvələrindən lətli və lətsiz şirə çıxımı miq­darca az, yetişmiş mey­və­lərdə isə nisbətən daha çox olur.
   
2. 
   Məlum olmuşdur ki, xurma meyvələrinin yetişmə dərə­cə­sindən asılı olaraq tər­ki­bində daim metabolizm prosesi baş ve­rir. Bu zaman xurma meyvəsinin tərkibini təş­kil edən üzvi və qey­ri-üzvi maddələr müxtəlif cür dəyişirlər. Tədqiqat zamanı mə­­lum olmuşdur ki, xurma meyvəsinin tərkibini təşkil edən sa-də şəkərlər, C vitamini, üz­vi turşular və qeyriləri tam ye­tiş­mə­miş və yetişmə müddəti ötmüş meyvələrdə miq­dar­ca az, ye­tiş­miş meyvələrdə isə miqdarca daha çox olurlar. Bu da tam ye­tiş­miş xur­ma meyvəsinin başqa variantlarla müqayisədə daha yük­sək qidalılıq dəyərinə malik ol­masını təsdiq edir.
   
3. 
   Yetişmə dərəcəsindən asılı olaraq xurma meyvəsinin ok­si­doreduktaz fer­ment­lər­indən: askorbatoksidaza, or­to­di­fe­nol­ok­sidaza, peroksidaza və katalaza, pektin fer­ment­lərindən isə pek­tinesterazanın aktivliyi tədqiq edilmişdir. Tədqiqat nəti­cə­sin­də aydın olmuşdur ki, tam yetişməmiş və yetişmə müddəti öt­müş meyvələrdə analiz olu­nan fer­mentlərin aktivliyi yetişmiş mey­vələrə nisbətən daha yüksəkdir. Məlumdur ki, fer­mentlərin ak­tiv­liyinin artması qida maddələrinin tərkibini təşkil edən kom­­po­nent­lə­rin parçalanmasına şərait yaradır. Ona görə də yetiş­miş xurma meyvələri başqa va­ri­antla müqayisədə qidalılıq dəyə­rinə görə daha zəngin qiymətləndirilir. Daha sonra məlum ol­muş­dur ki, tədqiq olunan fermentlərin aktivliyinin zəifləməsi onun tərki­bin­də­ki qida maddələrinin daha yaxşı qalmasına sə­bəb olur. Yetişmə müddəti ötmüş mey­vələrin yumşalması on­la­rın tərkibindəki pektinesteraza fermentinin aktivliyinin art­ması ilə əlaqədardır.
   
4. 
   Yetişmə müddətindən asılı olaraq xurma meyvələrinin tər­kibində fenol mad­də­ləri (pro­an­to­sianidinlər, katexinlər, ley­ko­antosianlar və s.), aminturşular, mineral mad­dələr təd­qiq edil­mişdir. Analizin nəticəsindən məlum olmuşdur ki, qeyd olu­nan kom­ponentlər ye­tiş­miş xurma meyvəsində miqdarca çox, yetişməmiş və yetişmə müd­dəti ötmüş meyvələrdə isə az­lıq təşkil edir. Müəyyən edilmişdir ki, fenol mad­də­lə­rinin miq­dar­ca çox dəyişməsi tədqiq olunan fermentlərin aktivliyinin art­masına sə­bəb olur. Bu da bir daha onu təsdiq edir ki, fenol mad­dələri, əsasən də, taninlərlə ka­te­xinlər tədqiq olunan ok­si­do­reduktaz qrup fermentlərin aktivliyinə ingibitor təsiri gös­tə­rir. Yetişmiş xurma meyvəsinin tərkibində əvəzolunabilməyən və yarım­əvəz­olu­na­bilən aminturşuları, makro-mikro­ele­ment­lər­dən kalium və yod, tam yetişməmiş və ye­tişmə müddəti ötmüş mey­vələrlə müqayisədə daha zəngindir.
   
5. 
   Xurma meyvəsinin yetişmə dərəcəsindən asılı olaraq müx­təlif texnoloji pro­ses­lər əsasında şirə, püre və bəhməz is­teh­sal olunmuşdur. İstehsal zamanı müəyyən olun­muşdur ki, tam yetişmiş xurma meyvəsini əvvəlcədən isti üsulla emal et­mək­lə ha­zır­lanmış məhsullar qidalılıq dəyərinə görə daha üs­tün­dür.
   
6. 
   Müxtəlif texnoloji proseslərin köməyi ilə istehsal olun­muş məhsulların key­fiy­yət göstəriciləri tədqiq edilmiş və mü­əy­yən olunmuşdur ki, tam yetişmiş xurma mey­və­sindən əv­vəl­cə­dən isti üsulla emal etməklə hazırlanmış şirənin, pürenin, bəh­məzin key­fiyyət göstəriciləri başqa variantla müqayisədə da­ha yüksəkdir.
   
7. 
   Aparılmış dequstasiya zamanı məlum olmuşdur ki, tam ye­tişmiş Xaçia və Xia­ku­me sortlarının meyvələrini əvvəlcədən is­ti üsulla emal etməklə hazırlanmış məh­sul­lar qidalılıq də­yə­ri­nə görə isti üsulla emal olunmamış meyvələrdən hazırlanmış məh­­sullardan daha keyfiyyətli olmuşdur. Belə ki, isti üsulla emal edilmiş mey­və­lər­dən hazırlanmış məhsullar 8,4-8,6 balla; is­ti üsulla emal olunmamış meyvələrdən hazırlanmış məhsullar isə 7,4-7,6 balla qiymətləndirilmişdir.
   
8. 
   Xurma meyvəsindən hazırlanmış şirə, püre və bəhməz is­tehsalı üçün yeni mü­a­sir səviyyəyə cavab verə biləcək tex­no­lo­ji sxemlər tərtib edilmişdir.
   
9. 
   Beləliklə, məlum olmuşdur ki, əvvəlcədən tam yetişmiş xur­ma meyvələrini isti üsul­la emal etməklə istehsal olunmuş məhsullar qidalılıq dəyərinə görə daha key­fiy­yət­li olurlar. Ona gö­rə də təklif etdiyimiz üsulla xurma meyvəsindən müxtəlif çe­şid­də qi­da məhsullarının istehsal edilməsi tövsiyyə olunur.
   

ƏDƏBİYYAT

1. 
   Abbasov Ə.M., Əlizadə M.N., Seyidzadə E.V., Salmanova M.Ə. İnformatika və kompüterləşmənin əsasları./ MSV NƏŞR, Bakı, 2006, 880 səh.
   
2. 
   Əhmədov Ə.İ., Musayev N.X. Ərzaq mallarının eks­per­ti­za­sı./ Çaşıoğlu, Bakı, 2005, 548 səh.
   
3. 
   Fərzəliyev E., Əliyev Ə. Yeyinti məhsullarının ümumi tex­no­logiyası./ Bakı, 2005, 392 səh.
   
4. 
   Fətəliyev H.K. Alkoqollu içkilərin texnologiyası./ Bakı, Elm, 2007, 514 səh.
   
5. 
   Fətəliyev H.K., Mikayılov V.Ş. Tünd alkoqollu içkilər./ Ba­kı, Elm, 2007, 172 səh.
   
6. 
   İbadullayeva S.C., Cəfərli İ.Ə. Efir yağları və aro­ma­te­ra­pi­ya./ Bakı, Elm, 2007, 116 səh.
   
7. 
   Dostiyari E.N., Nəbiyev Ə.Ə. Xurma meyvəsinin yetişmə də­rəcəsindən asılı ola­raq bəzi fenol maddələrinin tədqiqi.// El­mi-praktik konfrans. Gəncə Dövlət Univer­si­te­ti. Gəncə, 2007, səh. 157-160.
   
8. 
   Dostiyari E.N., Abadov M.K., Nəbiyev Ə.Ə. Xurma mey­və­sindən şirə və bəhməz is­tehsalı texnologiyasının tədqiqi.// “Azər­baycan ərbaycan aqrar elmi” jurnalı, Bakı, 2008, №3, səh. 124-125.
   
9. 
   Dostiyari E.N., Nəbiyev Ə.Ə., Abadov M.K. Xurma mey­və­sində bəzi biokimyəvi göstəricilərin tədqiqi.// Gəncə Re­gi­o­nal Elmi Mərkəz, 2008, №32, səh. 98-100.
   
10. 
    Dostiyari E.N., Nəbiyev Ə.Ə., Tağıyev M.M. Xurma mey­və­si­nin mexaniki tərkibinin tədqiqi.// Gəncə Regional Elmi Mərkəz, 2008, №33, səh. 103-105.
    
11. 
    Kərimov S.Q., Həbibullayev S.B., İbrahimzadə T.İ. İnfor­ma­tika./ Bakı, 2005, 421 səh.
    
12. 
    Qasımov M.S., Qasımova K.Q. Azərbaycan mətbəxində pəh­riz./ Bakı, Qismət, 2004, 374 səh.
    
13. 
    Quliyev X. Göy tərəvəzlərin əhəmiyyəti.// Bakı, Elmi-prak­tik jurnal “Kulina” №22-23, 2006, 40 səh.
    
14. 
    Qurbanov N., Xəlilova Y., Qurbanova A. Qida fizio­lo­gi­ya­sı./ Bakı, Gənclik, 2003, 248 səh.
    
15. 
    Musayev N.X. Ərzaq malları əmtəəşünaslığının nəzəri əsas­ları. / Çaşıoğlu, Bakı, 2005, 365 səh.
    
16. 
    Məmmədov Q.Ş., Xəlilov M.Y. Ekologiya və ətraf mühit./ Bakı, “Elm” nəşriyyatı, 2004, 504 səh.
    
17. 
    Nəbiyev Ə.Ə., Moslemzadeh E.Ə. Qida məhsullarının bio­kim­yası./ Bakı, Elm, 2008, 444 səh.
    
18. 
    Nəbiyev Ə.Ə.,Həsənova N.R., Tağıyev M.M., Abadov M.K., Əhmədova M.İ. Qida məhsullarının texnolo­gi­ya­sının nəzəri əsasları./ Bakı, Elm, 2008, 248 səh.
    
19. 
    Nəbiyev N.Ə. İqtisadiyyat, cəmiyyət və ekoloji mühit./ Bakı, “Ağrıdağ” nəş­riy­ya­tı, 2000, 696 səh.
    
20. 
    Həsənov A.C. və başqaları. Bioloji kimya./ Bakı, Azərnəşr, 564 səh.
    
21. 
    Абадов М.К. Разработка технологии получения разных пи­щевых продуктов из плодов шиповника.// Авт. дисс. канд. биол. наук. Тбилиси, 2003, 23 стр.
    
22. 
    Абильфазова Ю.С. Влияние микроэлементов на фи­зи­о­ло­го-биохимические процессы растений мандарина (Citrus unshiu Mar)./Авт. дисс. канд. биол. наук. Сочи,2006, 25 стр.
    
23. 
    Авиценна (Абу Али Ибн Сина) Книга знания: Сочи­не­ния (перевод с арабского языка)./ Москва, ЗАО ЭКСМО-ПРЕСС, 1999, 752 стр.
    
24. 
    Агейкина Т.В. Качество замороженной плодоовощной про­дукции и её безопасность.// Дисс. канд. техн. наук, Москва, 2002, 162 стр.
    
25. 
    Амирасланов Т., Амирасланова А., Мурсалова Н., Ша­фи­ева Л. Современные теории питания.// Elmi-praktiki jurnal “Kulina” №22-23, Bakı, 2006, 40 səh.
    
26. 
    Арасимович А.А. и др. Методы анализа пектиновых ве­ществ, гемицеллюлоз и пектолитических ферментов в пло­дах./ Кишинёв, АН МССР, 1970, 254 стр.
    
27. 
    Ахундов Ф.Г. Товароведение, хранение и переработка пло­дов и овощей./ Баку, 1998, 140 стр.
    
28. 
    Ахундзаде И.М. Итоги и перспективы итродукции суб­тро­пических расте­ний в Азербайджане.// Дисс. докт. биол. наук. Баку, 1962, 762 стр.
    
29. 
    Багаева А.В. Разработка и товароведение оценки саха­рис­тых изделий, обога­щён­ных витаминами и мине­раль­ны­ми веществами.// Дисс. канд. техн. наук. Кемерово, 2004, 171 стр.
    
30. 
    Бекер М.Е. Биотехнология./ Москва, Высшая школа, 1990, 334 стр.
    
31. 
    Березин И.В. Исследование в области ферментативного ка­тализа и инже­нер­ной энзимологии./ Москва, Наука, 1990, 382 стр.
    
32. 
    Берёзов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия./ Москва, Медицина, 2007, 704 стр.
    
33. 
    Бумба Г.Ч. Химический состав плодов восточной хур­мы и их диетическое значение.// Сборник научных трудов ас­пирантов и молодых научных сотруд­ни­ков. Москва, ВНИИ растениеводства, 1970, №17, стр. 451-461.
    
34. 
    Бык Е. В чём польза хурмы? Хурма противопоказана. Ис­точ­ник: http:/efamily.ru/articles/107/964, 2008.
    
35. 
    Варфоломеев С.Д., Гуревич К.Г. Биокинетика./ Москва, ФАИР-ПРЕСС, 1999, 720 стр.
    
36. 
    Ведёрникова С.В. Инновационная концепция соко­со­дер­жащих напитков ком­пании «Делер». Пиво и напитки, Москва, №6, 2008, стр. 42-43.
    
37. 
    Гасанов А.Н. Разработка технологии получения спирт­ных напитков из пло­дов хурмы.// Дисс. канд. техн. наук, Тбили­си, 1997, 122 стр.
    
38. 
    Гасанов З.М. Научные основы технологии возде­лы­ва­ния восточной хурмы в Азер­байджане.// Дисс. докт. с/х на­ук. Сухуми, 1990, 431 стр.
    
39. 
    Гернштейн Л.А. Дубильные вещества в листьях и пло­дах субтропической хур­­мы Diospyros kaki L.// Биол. ВИР, 1968, вып. 12, стр. 55-59.
    
40. 
    Глицеридный комплекс масла семян хурмы (Ульченко Н.Т., Гигиенова К.Л. и др.). Химия природных сое­динений.// Москва, 1978, №6, стр. 699-706.
    
41. 
    Гулбани Д.Н., Сопромадзе А.Н. Спектро­фото­мет­ри­чес­кое определение окси­ко­ричных кислот в листьях вино­град­ной лозы./ В кн. Методы биохимических исследований рас­те­ний. Тбилиси, 1983, стр. 139-146.
    
42. 
    Гогия В.Т. Биохимия субтропических растений./ М., Ко­лос, 1984, 288 стр.
    
43. 
    Головкин Б.Н., Мазуренко М.Т., Черныш И.В. Про­из­вод­ство хурмы по годам. Источник: http:/www.thefood.ru/ hurma.htm, 2008.
    
44. 
    Голубев В.Н. Безотходная технология консервного про­из­водства./ Москва, МГЗИПП, 1998, 214 стр.
    
45. 
    Гордеев А.В. Решение проблем продовольственной бе­зо­пасности. Мир агро­биз­неса.// Москва, №1, 2008, стр. 4-6.
    
46. 
    Горшков В.М., Рындин А.В. Интродукция рода Сitrus в суб­тропики России с учё­том стрессовых факторов.// Ред­кие и малораспространённые культуры. М., Пущино, т.2, 2007, стр. 102-104.
    
47. 
    Горшков В.М., Рындин А.В. Специфика природных ус­ло­вий и особенности цит­русоводства в субтропиках Рос­сии.// Биоресурсы, биотехнологии, эко­ло­ги­чес­ки безо­пас­ное развитие агропромышленного комплекса. Сб. научных тру­­дов, вып. 40, Сочи, 2007, стр. 211-216.
    
48. 
    Горшков В.М., Рындин А.В. Специфика интродукции се­мейства Rutaceae рода Сitrus в лимитирующих погодных ус­ловиях субтропиков России.// Нетрадиционные и редкие рас­тения, природные соединения и перспективы их ис­поль­зования. Том 1, Белгород, 2006, стр. 191-195.
    
49. 
    Грязев В.А. Киви и другие культуры для лечебного пи­та­ния./ Сочи, 2000, стр. 114-116.
    
50. 
    Дадашов Г.Г. Биология и агромеханика выращивания хур­мы кавказской (обыкновенной) в Карабахской зоне Азер­байджана.//Дисс. канд. биол. наук. Баку,1967, 251 стр.
    
51. 
    Датунашвили Е.Н. Ферментные препараты в пищевой про­мышленности./ М., Пищевая промышленность, 1975, 307 стр.
    
52. 
    Датунашвили Е.Н. и др. Методы технологического и мик­ро­биологического контроля в виноделии (Под общ. ред. Г.Г.Валуйко)./ М., Пищевая промышленность, 1980, 145 стр.
    
53. 
    Джинджолия Р.Р. Исследование процесса сушки суб­тро­пической хурмы.// Автореферат дисс. канд. техн. наук, Одес­са, 1975, 27 стр.
    
54. 
    Девис М., Остин Дж., Патридж Д. Витамин С./ Москва, 1999, 176 стр.
    
55. 
    Дудченко Л.Г., Кривенко В.В. Плодовые и ягодные рас­те­ния-целители./ Киев, Думка, 1987, 112 стр.
    
56. 
    Дудкин М.С., Щелкунов Л.Ф. Новые продукты пи­та­ния./ М., МАИК, 1998, 304 стр.
    
57. 
    Дурмишидзе С.В,, Сопромадзе А.Н. Спектро­фото­мет­ри­ческое определение антоцианов в ягодах винограда./ В кн. Методы биохимических исследований растений. Тби­ли­­си, 1983, стр. 134-138.
    
58. 
    Донченко Л.В. Технология пектина и пектинопро­дук­тов./ М., Дели, 2000, 256 стр.
    
59. 
    Донченко Л.В., Надыкта В.Д. Безопасность пищевой про­дукции./ М., 2001, 528 стр.
    
60. 
    Достияри Э.Н., Набиев А.А. Производство бекмеза из со­ка хурмы различной степени зрелости.// М., Аграрная на­ука России №6, 2009, стр. 11-13.
    
61. 
    Достияри Э.Н. Исследование некоторых ферментов пло­дов хурмы.// Меж­ду­на­родная научная конференция. Бела­русь, Могилёв, 2008, стр. 48-49.
    
62. 
    Драмшева С.Т. Теоретические основы товароведения про­довольственных то­варов./ Москва, Экономика, 1996, 143 стр.
    
63. 
    Запрометов М.Н. Основы биохимии фенольных сое­ди­не­ний./ Москва, Выс­шая школа, 1974, 214 стр.
    
64. 
    Зайцев М.В. Совершенствование процесса тепловой об­ра­ботки консер­ви­ро­ван­ной продукции.// Материалы меж­ду­народной научной конференции. Беларусь, г. Могилёв, 2008, стр. 63-64.
    
65. 
    Зайцева А.А. Технология пюреобразных продуктов.// Ма­териалы междуна­род­ной научной конференции. Бела-русь, г. Могилёв, 2008, стр. 65-66.
    
66. 
    Зайчик Б.Ц. и др. Сравнительные исследования их ин­ди­видуального состава как метод оценки их подлинности./ Сб. материалов V Международной конф. «Аналитические ме­тоды и приборы в пищевой промышленности». М., МГУПП, 2007, стр. 25-31.
    
67. 
    Зуева Н.В., Востриков С.В. Влияние ферментных пре-па­ратов различного действия на динамику накопления сбра­живаемых углеводов.// Производство спирта и ликё­ро­во­дочных изделий. М., №4, 2008. стр. 7-9.
    
68. 
    Золотарёв А.Г. Получение биологически активных су­хих соков.// Пиво и напитки. Москва, №6, 2008, стр. 36-37.
    
69. 
    Евсюкова Т.В. Особенности возделывания пер­спек­тив­ных декоративных ви­дов природной флоры Северо-За­пад­ного Кавказа./ Биоресурсы, биотехнологии, эко­логически бе­зопасное развитие агропромышленного комплекса. РАСХН, ГНУ ВНИИЦ и СК. Науч. труды, вып. 40. Сочи, 2007, стр. 69-83.
    
70. 
    Емельянова Т.П. Витамины и минеральные вещества./ Пол­ная энциклопедия СПБ ИД, Весь, 2001, 368 стр.
    
71. 
    Емельянов А.А,, Золотарёв А.Г., Емельянов К.А. Мало­га­баритная установка для концентрирования и сушки пи­ще­вых продуктов в вакууме.// Пищевая про­мыш­ленность, Москва, 2007, №12, стр. 52.
    
72. 
    Емельянов А.А., Емельянова Д.А., Шалимова О.А. Сухой сок из чёрной смородины.// Пищевая про­мыш­лен­ность, Москва, 2008, №7, стр. 16-18.
    
73. 
    Жеребцов Н.А. и др. Биохимия./ Москва, Высшая шко­ла, 2002, 696 стр.
    
74. 
    Животинская С.М. Культура субтропической хурмы в Уз­бекистане./ Ташкент, Фан, 1972, 49 стр.
    
75. 
    Жигера М.М., Вальчук Т.С. Исследование способов об­ра­ботки ягодного сырья при получении пюре.// Межд. науч. конф., Могилёв, 2008, стр. 22-23.
    
76. 
    Кабилов Х.Х. Совершенствование процесса концен­три­ро­вания соков сельскохозяйственных культур.// Межд. науч. конф., Могилёв, 2008, стр. 35-36.
    
77. 
    Касумов Г.Р. Изучение, подбор подвоев и лучшие сро­ки окулировки хурмы восточной в условиях Ширвана Азерб ССР.// Сб. науч. трудов АзНПОС и СК. Баку, 1985, стр. 42-43.
    
78. 
    Касумов Г.Р. Подбор сортов восточной хурмы для про­мыш­ленного СА­до­вод­ства в Азербайджане.// Суб­тро­пи­чес­кие культуры, Москва, №5, 1988, стр. 110-113.
    
79. 
    Кацерикова Н.В. Научные и практические основы тех­но­логии натуральных продуктов питания с ис­поль­зо­ва­ни­ем красящих экстрактов из растительного сырья.// Дисс. докт. техн. наук. Москва, 2003, 403 стр.
    
80. 
    Кудряшева А.А. Экологическая, продовольственная и ме­дицинская безо­пас­ность человечества./ Москва, Пище­пром­издат, 2007, 314 стр.
    
81. 
    Кудряшева А.А. Новые нанобиотехнологии и нату­раль­ные биокорректоры./ М., Пищепромиздат, 2007, 248 стр.
    
82. 
    Кудрицкая С.Е. Каротиноиды плодов субтропической хур­мы сорта Хачиа./ В кн.: Химия природных соединений, 1984, №3, стр. 391.
    
83. 
    Ковальская Л.П., Шуб И.С., Мелькина Г.М. и др. Тех­но­логия пищевых про­из­водств. М., Колос, 1997, 752 стр.
    
84. 
    Комов В.П., Шведова В.Н. Биохимия./ Москва, Дрофа, 2004, 640 стр.
    
85. 
    Кольман Я., Рем К. Наглядная биохимия (перевод с не­мец­кого языка Коз­ло­ва Л.В., Левиной Е.С., Решетова П.Д.)./ Москва, Мир, 2000, 469 стр.
    
86. 
    Коробкина З.В., Страхова С.А. Товароведение и экс­пер­тиза вкусовых товаров./ М., 2003, 352 стр.
    
87. 
    Красильникова и др. Биохимия растений./ Москва, Феникс, 2004.
    
88. 
    Кретович В.Л. Биохимия растений./ М., Высшая школа, 1986, 503 стр.
    
89. 
    Круглякова Г.Н., Круглякова Г.В. Товароведение про­до­вольственных това­ров. Ростов-на-Дону, 2000, 448 стр.
    
90. 
    Курбанов Н., Амирасланов Т., Тагиев М. Прангос – эко­логически чистое сы­рьё./ Питание и общество. М., 2001, №1, стр. 20-21.
    
91. 
    Личко Н.М. и др. Технология переработки продукции рас­тениеводства./ М., Колос, 2000, 552 стр.
    
92. 
    Лифляндский В.Г., Закревский В.В., Андронова М.Н. Ле­чебные свойства пищевых продуктов./ Москва, ТЕРРА, 1999, 544 стр.
    
93. 
    Макашвили Г.А. Методы биологической стабилизации пло­дов в процессе хранения./ Москва, Экономика, 1975, 198 стр.
    
94. 
    Матюхина З.П., Королькова Э.П. Товароведение пи­ще­вых продуктов./ М., Экономика, 2003, 272 стр.
    
95. 
    Марх А.Т. Биохимия консервирования плодов и ово­щей./ М., Экономика, 1976, 350 стр.
    
96. 
    Метлицкий Л.В. Основы биохимии плодов и овощей./ Москва, Экономика, 1976, 350 стр.
    
97. 
    Миколович Л.С. Товароведение продовольственных то­ва­ров с основами мик­робиологии, санитарии и гигиены./ Минск, Высшая школа, 1998, 330 стр.
    
98. 
    Минделл Э. Справочник по витаминам и минеральным ве­ществам./ Москва, Медицина и питание, 2000, 432 стр.
    
99. 
    Мохно В.С., Братухина Е.В, Селекция цветочных куль­тур на юге России./ Сб. науч. трудов «Плодоводство и яго­до­водство России», том 15, Москва, 2006, стр. 82-84.
    
100. 
     Набиев А.А. и др. Методические указания к прак­ти­чес­ким занятиям по био­химии./ Гянджа, 1992, 74 стр.
     
101. 
     Набиев А.А. Различные технологии получения вин из плодов хурмы.// Ж. «Аграрная наука России», Москва, 1998, №3, стр. 19-20.
     
102. 
     Набиев А.А. Биохимические основы хранения ви­но­гра­да.// Дисс. докт. биол. наук, Тбилиси, 1993, 280 стр.
     
103. 
     Нечаев А.П., Траунберг С.Е., Кочеткова А.А. Пи­ще­вая химия./ Москва– Гиорд, 2001, 348 стр.
     
104. 
     Нечаев А.П., Кочеткова А.А., Зайцев А.Н. Пищевые до­бавки./ Москва, Колос, 2001, 256 стр.
     
105. 
     Нижарадзе А.Н. Плоды Грузии и их промышленное ис­поль­зование./ Москва, Пищевая промышленность, 1971, 192 стр.
     
106. 
     Омаров М.Д. Хурма восточная в субтропиках Рос­сии./ Монография, Сочи, 2000, стр. 114-116.
     
107. 
     Онишук Ф.Д., Скипина К.П., Коломиец Т.М. Полу­че­ние новых биоло­ги­чес­ки активных веществ с целью ис­поль­зования их в качестве антиоксидантных пре­паратов.// Журнал «Успехи современного естествознания», №6, 2007, стр. 79-81.
     
108. 
     Остапчук Н.В. Основы математического модели­ро­ва­ния пищевых про­из­водств./ Киев, Выща школа, 1991, 368 стр.
     
109. 
     Устенко И.А., Сторожук В.Н. Водоудерживающая спо­собность фруктов и ово­щей.// Материалы Меж­ду­на­родной научной конференции, Беларусь, г. Мо­ги­лёв, 2008, стр. 60.
     
110. 
     Петрова В.П. Биохимия дикорастущих плодов ягод­ных растений./ Киев, Высшая школа, 1986, 287 стр.
     
111. 
     Плешков Б.П. Практикум по биохимии растений./ Москва, Колос, 1976, 255 стр.
     
112. 
     Плакунов В.К. Основы энзимологии./ Москва, 2001, 128 стр.
     
113. 
     Попов А.А. Влияние условий выращивания, спо­со­бов переработки и хра­не­­ния на качество различных сортов тык­вы.// Дисс.канд.техн.наук, 05.18.15. М., 2004, 194 стр.
     
114. 
     Пруидзе Н.Г. Биотехнология производства раст­во­ри­мого чая из сырого листа.// Авт. дисс. канд. биол. наук, Тби­лиси, 2003, 25 стр.
     
115. 
     Рабинович А.М. Лекарственные растения./ Москва, Выс­шая школа, 1998, 330 стр.
     
116. 
     Развязная И.Б., Титовец О.И. Изучение способов под­готовки тыквы для по­­­лу­чения тыквенного сока.// Ма­те­ри­алы Международной научной кон­фе­рен­ции. Беларусь, г. Могилёв, 2008, стр. 50.
     
117. 
     Рамишвили Г.Г., Какурия Д.В. Итоги эколого-геог­ра­фического испытания хур­­мы субтропической./ Субтро­пи­ческие культуры, Сухуми, 1978, №4, стр. 68-71.
     
118. 
     Рындин А.В. Итоги выполнения НИОКР за 2004 год Все­российского на­уч­­но-исследовательского института цве­то­водства и субтропических культур.// Док­лады на сессии сек­ции садоводства и виноградарства отделения рас­те­ни­е­вод­­ства. Москва, 2005, стр. 313-332.
     
119. 
     Рындин А.В. Создание нового сорта как нап­рав­ле­ния инновационного процесса в субтропическом расте­ние­вод­стве./ Садоводство и виноградарство. М., 2007, стр. 3-7.
     
120. 
     Самсонова А.Н., Ушева В.Б. Фруктовые и овощные со­ки./ Москва: Агропромиздат, 1990, 287 стр.
     
121. 
     Северин Е.С. Биохимия./ Москва, Высшая школа, 2004, 784 стр.
     
122. 
     Семочкина Л.Г. Динамика накопления и прев­ра­ще­ния дубильных веществ и аскорбиновой кислоты в про­цес­се послеуборочного дозревания хурмы./ Сб. науч. тр. АзНПОС и СК, Баку, 1985, стр. 104-109.
     
123. 
     Скорикова С.Ю. Хранение овощей и плодов до пе­ре­работки./ Москва, Экономика, 1982, 196 стр.
     
124. 
     Скурихин М.М. и др. Химический состав пищевых про­дуктов./ Москва, 1989, 318 стр.
     
125. 
     Сурхаев Г.А. Интродукция и перспективы исполь­зо­ва­ния унаби, миндаля и хурмы в Западном Прикаспии.// Ав­тореферат диссертации кандидата с/х наук, Волгоград, 2006, 25 стр.
     
126. 
     Степанов В.М. Молекулярная биология. (Структура и функция белков)./ Москва, Высшая школа, 1996, 335 стр.
     
127. 
     Тагиев М.М., Набиев А.А., Курбанов Н.Г. Исс­ле­до­ва­ние некоторых фер­мен­­тов огородного портулака.// Ма­те­ри­алы научно-практической конференции. Гянд­жинский Госу­дарственный Университет. Гянджа, 2007, стр. 145-150.
     
128. 
     Тагиев М.М. Разработка технологии производства раз­ных пищевых про­дук­тов из портулака.// Дисс. канд. техн. наук, Гянджа, 2008, 158 стр.
     
129. 
     Тагиев М.М, Набиев А.А. Исследования ами­но­кис­лот портулака.// Гянджинский Региональный Научный Центр, Сборник Известий, №20, Гянджа, 2005, стр. 85-86.
     
130. 
     Татарченко И.И. Научное обоснование и разработка ком­плексных методов оценки качества пищевкусовых про­дук­тов.// Дисс. докт. техн. наук, 05.18.10, Краснодар, 2003, 400 стр.
     
131. 
     Трегазова Н.В. Изменение химического состава сос­та­ва в плодах восточной хурмы при их хранении. Суб­куль­ту­ры. М., 1988, №3, стр. 128-131.
     
132. 
     Товкач С.П. Динамика изменения биохимических по­ка­зателей плодов хур­мы в процессе созревания и хра­не­ния.// Труды Южно-Узб. НИИСВ и В им. Шредера, 1979, вып. 4, стр. 52-54.
     
133. 
     Фам-Ван-Кон. Сравнительное изучение био­ло­ги­чес­ких особенностей вос­точ­­ной хурмы на примере Северного Вьет­нама.//Автор.дисс. докт. техн. наук, Ял­та, 1990, 39 стр.
     
134. 
     Фаталиев Х.К. Усовершенствование технологии при­го­товления Азер­бай­джан­ских вин.// Автор. дисс. докт. техн. наук, Гянджа, 2005, 38 стр.
     
135. 
     Филиппович Ю.Б. Основы биохимии./ М., Аграр, 1999, 512 стр.
     
136. 
     Фитол И.С. и др. Ферменты и их применение в пи­ще­вой про­мыш­лен­нос­ти./ москва, МГУПП, 2000, 60 стр.
     
137. 
     Флауменбаум Б.Л., Танчев С.С., Гришин М.А. Ос­но­вы консервирования пи­ще­вых продуктов./ Агро­пром­из­дат, 1986, 496 стр.
     
138. 
     Халилов М.А. Биохимические особенности про­из­вод­ства кон­сер­ви­ро­ван­но­го сока с мякотью из хурмы.// Авто­реферат дисс. канд. техн. наук, Одесса, 1987, 16 стр.
     
139. 
     Харебава Г.И. Дубильные вещества хурмы и пере­ра­ботка плодов. Су­ху­ми, Бюллетень ВНИИ чая и суб­тро­пи­ческих культур, 1984, №3, стр. 115-122.
     
140. 
     Хурма– 15 полезных свойств.http://www.kwd.ru/xur­ma.htm, 2008.
     
141. 
     Ципруш Р.Н., Струкалин О.М. Методы снижения по­­терь персиков при хра­нении./ СВ и В Молдавии, 1992, №1, стр. 30-32.
     
142. 
     Шаззо Р.И., Касьянов Г.И. Функциональные про­дук­ты питания./ Москва, Колос, 2000, 248 стр.
     
143. 
     Шалашвили А.Г. О метаболизме фенольных соеди­не­ний в растениях.// Тби­лиси, Тезисы докладов, 1985, стр. 51-54.
     
144. 
     Широков Е.П. Технология хранения и переработки пло­дов и овощей с ос­но­вами стандартизации./ Москва, Агро­промиздат, 1988, 311 стр.
     
145. 
     Щербаков В.Г. и др. Биохимия./ Санкт-Петербург, ГИОРД, 2003, 456 стр.
     
146. 
     Щелегова Н.А. Микулиниг М.Л. Исследование ка­чества продуктов ком­плекс­ной переработки ягодного сы­рья.// Международная научная конференция. Беларусь, Мо­гилёв, 2008, стр. 28-29.
     
147. 
     Bagchi D., Garg A., Krohn R., Bagchi M., Bagchi D.J., Balmoori J., Stohs S.J.: Pro­tective effects of grape seed proan­tho­cyanidinsand selected antioxidant against TPA-induced he­pa­tic and brain lipid peroxidation and DNA fragmentation and peri­­to­nealmacrophage activation in mice. Gen Pharmacol 1998; 30:771-776.
     
148. 
     Bathgate, et al. Fuyu Primer: Collection of Published Articles, California Fuyu Growers Association, P.O. Box 1301, Valley Center, 1991. CA 92082.
     
149. 
     Frankel W.N., Waterfouse A.L., Teissedre P.L.: Prin­si­pal phenolic phy­to­che­mi­calsin selected California wines and their antioxidant activity in inhibiting oxi­da­ti­on of human low-den­sity lipoproteins.// J. Agric Food Chem 1995; 43:890-894.
     
150. 
     Hasanova M.U., Nabiyev F.F. Bazi sofra üzüm çeşit­le­rin­de fenol maddelerin inhibitor etkisinin fiziki yöntemlerle zen­ginleşdirilmesi./ Atatürk Universitetiç Erzurum, Türkiye, 2005, 107 səh.
     
151. 
     Jang M, Cai L., Udeani G.O., Slowing K.V., Thomas C.F., Beecher C.W.W., Fong H.H.S., Farnsworth N.R., Hinghorn A.D., Mehta R.G., Moon R.C., Pezzuto J.M.: Cancer chemopreventive activity of resveratrol, a na­tural product derived from grapes. Science 1997; 275:218-220.
     
152. 
     Kadioglu A. Birçok vitamin türünü içeren Trabzon hur­ma­sının sağlık açısından önem­li bir meyve olduğu belirtildi. Ka­ra­deniz Teknik Universiteti Fen Edebiyat Fa­kul­tesi Biolojik Bo­lumu, http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/309825.asp#BODY. 2008.
     
153. 
     Kang S. and K.Ko. The Persimmon İndustry and Re­se­arch Activities in Republic of Korea. Acta Horticulturae, 1997, 436:33-39.
     
154. 
     Kraçalı İ. Bahçe Ürünlerinin Muhafazası ve pazara Ha­zır­­lanması. Ege Üniv. Basımevi, Bornova-İzmir, 1990, s.55-58.
     
155. 
     Kushi L., Lenart E.B., Willet W.C. Health implications of Medi terranean diets in light of contemporary knowledge. 1. Plant foods and dairy produkts.// J. Clin Nutr 1995; 61 (Suppl): 1407S-1415S.
     
156. 
     Kuzucu C., Kaynas K. Farklı zamanlarda hasat edilen Trab­zon hurması (Dios­py­ros kaki L.) meyvelerinin fizyolojik ve kimyasal yapılarında meydana gelen degis­me­ler. Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü. Ça­nak­­ka­le, Türkiye, 2004 Habce: 33 (1-2): 17-25.
     
157. 
     Lee C.Y., Jaüorski A.W.: Fractionation and HPLC de­ter­mination of grape wine.// J. Agric Food Chem 1987; 35:257-259.
     
158. 
     Mannino S. and M.S.Cosio. Determination of Ascorbic Acids in Food Stuff by Microdialysis Sampling, 1997.
     
159. 
     Marickar V., Pattalirman T. Changes in proteanse Inhi­bi­­tory activity in plant Seed in heat processing.// J. Fd Sci. Technol., 1988, vol. 25(2), p. 59-62.
     
160. 
     Mendel F., Western R. Inactivation and analysis of Soy­be­an Inhibitors of Digestive Enzymes.// J. Amer. Oil Chem. Soc. 1998, v.65, p.518.
     
161. 
     Onur S. Trabzon hurması. Derim, Narenciye Arastırma En­sti­tüsü (özel sayı), 1990. 7(1):4-46.
     
162. 
     Öz A.T. Farklı muhafaza sıcaklıklarının ve polietilen tor­ba­ların iki farklı ye­rel Trabzon hurmasının muhafaza ömrü ve kalitesine etkileri (basılmamıs yüksek li­sans tezi). KSÜ Fen Bilimleri Ens. Kahramanmaras, 2000.
     
163. 
     Peace R.W., Keith M.O. Effects of storage on protein nut­ritional quality of grain legumes.// J. Food Sci. 53(2). 1988, p. 439-441.
     
164. 
     Polyphenolics, Inc. Technical Publication I. http:// www.polyphe nolics.com/respnrch/rfise. nrch.htm (accessed April 2003).
     
165. 
     Reich, Lee. Uncommon Fruits Worthy of Attention. Ad­dison-Wesley Pub. Co., 1991. pp. 75-94.
     
166. 
     Revilla E., Escalona J.M., Alonso E., Kovac V.: The phe­nolic com position of table grapes. In: Food Flavors: Ge­ne­ra­tion, Analysis and Process Influence (Cha­ra­lam­bous G., ed.), El­sevier Science Publishers, Amsterdam, 1995, pp. 132-141.
     
167. 
     Rice-Evans C., Miller N.J., Paganga G.: Structure-an­tio­xuidant activity rela­ti-on­ship of flavonoids and phenolic acids. Free Radic Biol Med 1996, 20:933-956.
     
168. 
     Robort J., Swientek “Metallic Membrane Filtration”// Food Processing, 1987, №1, p.74-75.
     
169. 
     Saito M., Hosoyama H., Ariga T., Katapka S., Yamaji N.:Antiulcer activity of grape seed extract and procyanidins.// J. Agric Food Chem 1998; 46:1460-1464.
     
170. 
     Siebert K.J. Effects of protein-polyphend interactions on beverage haze, stabilization and analysis.// J. Agric Food Chem 1999; 47:353-362.
     
171. 
     Taira S., M.Ono and N.Matsumoto. Reduction of Per­sim­mon Astrin­gen­cy by Complex Formation Between Pectin, 1997.
     
172. 
     Tamura M. Pioidy Manipulation Through Protoplast Cul­ture of Persimmon. Acta Horticulturae (436):135-137, 1997.
     
173. 
     Teissedre P.L., Frankel E.N., Waterhouse A.L., Peleg H., German J.B.: Inhibition of in vitro human LDL oxi­da­tion by phenolic antioxidants from grapes and wines.// J. Sci Food Agric 1996; 70:55-61.
     
174. 
     Üstün N.S., İ.Tosun, M.Özcan and F.Özkaraman. Re­se­arch on the Com­po­­sition of Persimmon and Their Suitability for Jam Production.// J. Of Univ. Of 19 May and Agronomic Journal 12(2): 73-80, 1997.
     
175. 
     Velioglu Y.S., Mazza G., Gao L., Qomah B.D.: An­tio­xi­dant activity and total phenolics in selected fruits, vegetables and grain products.// J. Agric Food Chem 1998; 46:4113-4117.
     
176. 
     Cemeroğlu Bekir. Meyve ve sebze işleme texnolojisi, I cild./ Ankara, 2004, 670 səh.
     
177. 
     Aktan Nihat. Turşu texnolojisi./ Bornovo-İzmir, 1999, 148 səh.
     
178. 
     Hаsil Yaşar. Enstrümental qida analizleri–III./ Bor­no­vo-İzmir, 2004, 141 səh.
     

MÜNDƏRİCAT

GİRİŞ …………………………………………………....……4

FƏSİL 1. ƏDƏBİYYAT XÜLASƏSİ ……………………….9

1.1. Xurma meyvəsinin qida sənayesində əhəmiyyəti ..............9

1.2. Xurma meyvəsinin və ondan hazırlanan məhsulların

kimyəvi, biokimyəvi və texnoloji xüsusiyyətləri ............14

FƏSİL 2. TƏDQİQATIN OBYEKTİ VƏ

METODİKASI ........................................................................50

2.1. Tədqiqat obyekti ..............................................................50

2.2. Tədqiqatın metodikası ......................................................51

FƏSİL 3. TƏDQİQATIN APARILMASI .............................54

3.1. Xurma meyvəsinin yetişmə dərəcəsindən asılı olaraq

mexaniki tərkibin tədqiqi ................................................54

3.2. Xurma meyvəsinin yetişmə dərəcəsindən asılı olaraq

kimyəvi göstəricilərin tədqiqi ..........................................63

3.2.1. Xurma meyvəsində bəzi fermentlərin aktivliyinin

tədqiqi ...........................................................................70

3.2.2. Xurma meyvəsində fenol maddələrinin tədqiqi ............79

3.2.3. Xurma meyvəsində aminturşuların tədqiqi ...................88

3.2.4. Xurma meyvəsində mineral maddələrin tədqiqi ...........94

FƏSİL 4. XURMA MEYVƏSİNDƏN MÜXTƏLİF ŞİRƏ

VƏ BƏHMƏZ İSTEHSALI TEXNOLOGİYASININ

TƏDQİQİ ....................................................................97

4.1. Xurma meyvəsini əvvəlcədən isti üsulla emal etmədən şirə

və bəhməz istehsalı texnologiyasının tədqiqi ..................97

4.2. Xurma meyvəsini əvvəlcədən isti üsulla emal etməklə şirə

və bəhməz istehsalı texnologiyasının tədqiqi ..................90

FƏSİL 5. TƏDQİQATIN TƏHLİLİ ....................................120

5.1. Texnoloji proseslərin istehsal olunmuş şirələrin

keyfiyyətinə təsiri ...........................................................120

5.1.1. Şirə istehsalında fenol maddələrinin tədqiqi ...............127

5.1.2. Şirə istehsalında aminturşuların tədqiqi ......................131

5.1.3. Şirə istehsalında mineral maddələrin tədqiqi ..............136

5.1.4. Şirə və bəhməz istehsalının texnoloji sxemi ...............139

5.2. Püre istehsalının texnoloji sxemi ...................................145

5.3. Tədqiqatın planlaşdırılması və alınmış nəticələrin riyazi

modelinin reqresiya tənliyi vasitəsilə təyini ..................149

5.4. İqtisadi səmərəliliyin hesablanması ...............................155

NƏTİCƏ VƏ TƏKLİFLƏR…………………....................159

ƏDƏBİYYAT ………………………………......................162

Monoqrafiya

ƏHƏD ƏLİ oğlu NƏBİYEV

Biologiya elmləri doktoru, professor

EMİN NADİR oğlu DOSTİYARİ

Aspirant

Xurma meyvəsindən müxtəlif çeşiddə qida məhsulları istehsalı texnologiyasının tədqiqi

Bakı–“Elm”–2010