Амин Бабайев, Вцгар Бабайев

 
Kiçik qrup sertifikatlaşdırılması   
Harada ki, çoxlu sayda xırda sahibkarlar xarici sertifikatlaşdırma təşkilatı 
tərəfindən yoxlanılır, bu prosesin dəyəri çox yüksək ola bilər.  
Müəyyən qrup fermerlər oxşar məhsullar istehsal etməklə müəyyən birliklər 
yaxud digər formada təşkilatlar yaradırlar və onu qeydiyyatdan keçirirlər. Bundan 
sonra bu qrupun təsərrüfat fəaliyyətinin tələb olunan standartlara cavab verib- 
vermədiyini sənədləşdirmək üçün onlar - Daxili Nəzarət Sistemi (DNS) ilə əmək-
daşlıq edirlər. DNS kiçik nəzarət təşkilatı kimi fəaliyyət göstərir: daxili standartlar, 
iştirakçı fermerlərin yazılı öhdəlikləri, ildə bir dəfə DNS inspektorlarının  yoxla-
ması, səhvlərə  və pozuntulara yol verən fermerlərə daxili sanksiyaların tətbiqi. 
Xarici sertifikatlaşma nəzarətçiləri DNS-in işini qəflətən, xəbərsiz yoxlayır.  
Müqavilə bağlayan fermer qrupu korporativ sertifikatın sahibinə çevrilir.  
Bir tərəfdən DNS xarici yoxlama və sertifikatlaşdırmalara olan xərci minimu-
ma endirir, fermerləri istehsalda dəstəkləyir və standartın tələblərinə əməl etməyə 
sövq edir, digər tərəfdən DNS-in mövcudluğu lazımı işçi qüvvəsi və onların əmək 
haqqı ilə təmin olunmasını tələb edir. Təkrar yoxlamanın tələblərinə uyğun olaraq, 
təsərrüfatın bir hissəsi ikinci dəfə yoxlanılır. Digər bir problem sertifikatın sahiblik 
məsələsidir. Əgər hansısa bir qrup birlikdə sertifikatlaşdırılıbsa, tək-tək fermerlərin 
öz məhsullarını başqa alıcılara sertifikatlaşmadan istifadə edərək satmasına icazə 
verilmir. Əgər xarici yoxlama zamanı hansısa bir qrup üzvünün standartlara əməl 
etmədiyi üzə çıxarsa, bütöv qrupun sertifikatı itirmək təhlükəsi yaranır.  
Yerli sertifikatlaşdırma xidməti mümkün olan yerlərdə, fermer qrupları 
qiymətləndirilməlidir ki, tam xarici yoxlama, yoxsa DNS uyğundur və ya iqtisadi 
sərfəlidir.